Manaus, thủ phủ bang Amazonas, là nơi có tỷ lệ tử vong vì dịch COVID-19 cao hơn bất cứ thành phố nào khác ở Brazil. Từ con số 20 - 30 người trước đại dịch, số người thiệt mạng ở đây nhanh chóng tăng vọt lên 100 người mỗi ngày, sau khi thành phố ghi nhận ca nhiễm COVID-19 đầu tiên hôm 13/3. Hệ thống y tế vốn yếu kém của Manaus đã sụp đổ chóng vánh trước sự càn quét của đại dịch.
Dịch bệnh nguy hiểm cũng lây lan khắp các cộng đồng thổ dân dễ bị tổn thương tại Amazonas, địa phương rộng lớn đến mức phải mất vài ngày đi thuyền mới có thể đặt chân lên các thị trấn và làng mạc xa xôi. “Đây là cảnh tượng trong phim kinh dị. Chúng tôi không còn trong tình trạng khẩn cấp nữa, mà là thảm họa không cách nào trốn thoát”, Thị trưởng Manaus Virgilio Neto nói. “Nhiều người phải nhắm mắt xuôi tay ở nhà, một số người chết vì không được chăm sóc y tế”. Ông lo ngại rằng những người dân vô tội này đã tử vong vì COVID-19.
Amazonas là bang chịu ảnh hưởng nặng thứ năm trên cả nước vì đại dịch chết người, với 2.479 ca nhiễm và 207 ca tử vong trong ngày 21/3. Thành phố 1,7 triệu dân Manaus là nơi có tỷ lệ tử vong cao nhất trong số 27 thủ phủ của Brazil.
Khung cảnh rợn người tại nghĩa địa ở Brazil.
Ban đầu, Tổng thống Jair Bolsonaro vẫn xem nhẹ mức độ nguy hiểm của COVID-19. Song, khi chứng kiến đất nước mình trở thành quốc gia có nhiều trường hợp nhiễm bệnh và tử vong hơn bất kỳ nước nào ở khu vực Mỹ Latin, có lẽ ông phải suy nghĩ lại. Tính đến ngày 28/4, Brazil đã ghi nhận 63.328 ca mắc COVID-19, trong đó có 4.298 người thiệt mạng. Tuy nhiên, theo nhận định của các chuyên gia y tế cộng đồng, số bệnh nhân thực tế có thể còn cao hơn dữ liệu gấp 15 lần, bởi Brazil tiến hành rất ít xét nghiệm COVID-19.
Các bệnh viện ở Manaus đang chật vật tìm cách ứng phó số ca nhiễm tăng với tốc độ chóng mặt. Một số nơi thậm chí phải sử dụng xe tải đông lạnh để chứa thi thể. Bên ngoài bệnh viện Delphina Rinaldi Abdel Aziz, cô gái trẻ Rita Alencar vẫn đang mỏi mòn chờ được mang thi thể bà đi an táng. “Không ai cho tôi biết liệu tôi có thể đưa thi thể bà đi hay không, dù bà không mất vì COVID-19”, Alencar nói.
Tại nghĩa trang có tên Parque Taruma, máy xúc làm việc liên tục để đào những hố dài trên mặt đất, làm mộ tập thể cho bệnh nhân COVID-19. Theo lệnh của thị trưởng, số thân nhân được có mặt tại chỗ để tiễn đưa người chết không thể vượt quá 5 người. “Chúng tôi đang đẩy nhanh tiến độ để chôn cất người đã khuất. Một số thợ đào huyệt đã nhiễm COVID-19, có vài người sẽ không qua khỏi”, Thị trưởng chia sẻ, đồng thời yêu cầu chính phủ của Tổng thống Bolsonaro cung cấp thêm nguồn lực để giải quyết khủng hoảng. “Đây là một cuộc chiến cam go”.
Chính quyền địa phương đã xây dựng một bệnh viện dã chiến, trong lúc chính phủ liên bang khẩn thiết điều các y bác sĩ từ khắp đất nước tới hỗ trợ Manaus. Tuy nhiên, những biện pháp này vốn không đủ để giải quyết tình hình, lại còn đến quá chậm. Toàn bộ đơn vị chăm sóc tích cực (ICU) ở Amazonas cùng 80% bác sĩ chuyên khoa đều tập trung tại thành phố thủ phủ này, trích lời Bernardo Albuquerque, chuyên gia bệnh truyền nhiễm tại Đại học Liên bang Amazonas.
Đại dịch COVID-19 đã đẩy nước này vào cảnh khốn đốn.
Dự kiến COVID-19 sẽ lên đến đỉnh điểm tại Manaus vào đầu tháng 5, song hiện tại 90% giường chăm sóc tích cực tại thành phố đã được sử dụng. Các cơ sở khám chữa bệnh cũng rơi vào cảnh thiếu thốn trang bị bảo hộ cho nhân viên, cũng như thuốc và thiết bị như máy X-quang hoặc các loại máy quét khác.
Vì vậy, người dân ở 61 khu vực còn lại của tiểu bang, có khi mất đến vài ngày đi thuyền, phải đến Manaus để điều trị. Theo Albuquerque, chỉ 18 thành phố của Amazonas có đường bộ nối liền tới thủ phủ Manaus. Do đó, một bệnh nhân vượt đường sá xa xôi đến Manaus có thể phải đối mặt với thảm cảnh bệnh tình trở nặng mà chưa chắc đã được chữa trị kịp thời.
Amazonas có số thổ dân nhiều hơn những bang khác của Brazil, nhóm dân cư này dễ bị lây nhiễm các căn bệnh từ bên ngoài do hệ thống miễn dịch chưa phát triển chống lại chúng. Trong lịch sử, họ từng hứng chịu nhiều đợt càn quét của virus ngoại lai và hoàn toàn không có khả năng chống trả. Tính đến nay, có 3 thổ dân đã chết vì COVID-19, khoảng 15/31 người nhiễm bệnh đang được điều trị tại Manaus.
Chính phủ ông Bolsonaro đã đề nghị xây dựng một bệnh viện dã chiến chỉ dành cho thổ dân, chính quyền địa phương vẫn đang đợi dự án này triển khai. Trong bài phát biểu vào đầu tháng, Bộ Y tế Brazil bày tỏ sự lo ngại về tình hình sức khỏe cộng đồng ở Amazonas. Ông Albuquerque cho biết bang này cần được hỗ trợ càng sớm càng tốt. “Nếu chúng ta có thể búng tay và nói rằng 'mọi thứ sẽ sẵn sàng ngay trong ngày mai' thì tốt quá”, ông nói.
