Đồ chơi tình dục không phải là điều đầu tiên mà người ta biết tới đến khi đến thăm Vũ Thành, một thị trấn ven sông Dương Tử, cách Thượng Hải khoảng một giờ lái xe, bởi nơi đây nổi tiếng với nho, dâu tằm và ao nuôi rùa.
Nhưng giờ đây, chính quyền thị trấn muốn biến nơi đây thành thị trường số 1 về đồ chơi người lớn. Mùa hè này, họ đã ký hợp đồng 10 tỷ nhân dân tệ (1,5 tỷ USD) với một công ty Trung Quốc để phát triển dự án “Thị trấn Hạnh phúc”, trong đó xây dựng các phố mua sắm đồ chơi tình dục, trung tâm triển lãm tình dục và một khách sạn chỉ dành cho người lớn, theo SCMP.
Giấc mơ về những “thị trấn cuốn hút”
Đây là giấc mơ trong kế hoạch của chính phủ trung ương nhằm tạo ra hàng nghìn “thị trấn cuốn hút” trên khắp đất nước, đại diện cho bộ mặt mới của nông thôn Trung Quốc, đồng thời thu hẹp khoảng cách giữa các thị trấn nhỏ thuộc vùng nông thôn và các thành phổ đang bùng nổ trong nhiều thập kỷ gần đây.
Theo kế hoạch, nền kinh tế địa phương kết hợp với yếu tố văn hóa sẽ tạo ra một ngành công nghiệp độc nhất và môi trường dễ sống. Chiến lược này phù hợp với tham vọng của Trung Quốc khi muốn trờ thành thành một “quốc gia tươi đẹp” trước năm 2050.
Thuyền đánh cá của người dân thị trấn Vũ Thành. Ảnh: SCMP
Các ngôi làng và thị trấn khắp Trung Quốc, với ước mơ trở thành Greenwich ở Connecticut nổi tiếng với quỹ đầu tư Hedge hay Hershey ở Pennsylvania với nhà máy sản xuất socola, đang nỗ lực xây dựng hình ảnh riêng.
“Điều này phù hợp với xu hướng thúc đẩy sự phát triển của các thị trấn nhỏ đang thu được hiệu quả sau năm 1978 và phù hợp với việc đẩy mạnh ngành công nghiệp Trung Quốc”, Hu Zhiyong, phó giáo sư Đại học Giáo dục Hong Kong, khoa Nghiên cứu châu Á và chính sách, nhận xét.
Chính phủ Trung Quốc kỳ vọng chiến dịch “thị trấn cuốn hút” sẽ thu hút các quỹ và nhân vật tài năng trở lại gắn bó với vùng nông thôn và giúp thu hẹp khoảng cách phát triển giữa nông thôn - thành thị.
Số liệu thống kê chính thức cho thấy, mức thu nhập trung bình của dân cư đô thị là 33,616 nhân dân tệ vào năm ngoái, gấp 2,71 lần so với mức thu nhập của người dân nông thôn. Trong khi hơn 90% hộ gia đình ở các thành phố có nguồn nước máy và khí đốt vào năm ngoái, chỉ 70% số người sống ở các làng quê có nước máy và chỉ 20% được sử dụng khí đốt.
Chính quyền thị trấn Vũ Thành xem dự án “Thị trấn Hạnh phúc” là công cụ mới giúp thúc đẩy nền kinh tế địa phương. Nguồn thu của thị trấn 22.000 người hiện nay dựa vào các ngành công nghiệp tiêu tốn nhiều năng lượng và gây ô nhiễm môi trường như nghề nhuộm, sản xuất các bộ phận máy móc và sợi tơ.
Nhà phát triển dự án “Thị trấn Hạnh phúc” là tập đoàn JC Group có trụ sở tại Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang. Tập đoàn này có 59 dự án “thị trấn cuốn hút” đang nằm trên bàn hoặc đang được triển khai.
Đại diện của JC Group cho biết, kế hoạch “Thị trấn Hạnh phúc” được xây dựng dựa trên “lợi thế” của Yucheng trong hoạt động sản xuất.
Theo Xu Xueguan, một người dân Vũ Thành sống dụa vào trợ cấp của chính phủ, chính quyền kêu gọi ông phá hủy ngôi nhà hai tầng để lấy đất phục vụ kế hoạch xây dựng khu du lịch. Xu tỏ ra vui mừng với việc nhà máy nhuộm gây ô nhiễm một hồ nước gần nhà ông sẽ bị phá hủy, nhưng không hay biết chuyện sau khi giải phóng mặt bằng, nơi đây sẽ trở thành xưởng sản xuất đồ chơi tình dục cho người lớn.
Còn con trai ông là Xu Xueguang, vừa từ Hàng Châu về thăm nhà, lý giải về việc thay đổi thương hiệu ở quê hương anh. “Lý do có thể là Vũ Thành là một điểm kết nối giao thông gần với hầu hết các thành phố lớn xung quanh”, anh nói.
Ông Xu Xueguan chỉ tay về phía công trường xây dựng gần sông Zhuangchai. Ảnh: SCMP
Tỉnh Chiết Giang, nơi ông Tập làm việc từ năm 2002 đến 2007, được biết đến với các thị trấn nhỏ như Vũ Thành. Bản thân ông Tập cũng ủng hộ chiến dịch “thị trấn cuốn hút” như một cách tiếp cận mới trong quá trình đô thị hóa.
Năm 2015, người đứng đầu tỉnh Chiết Giang, Li Qiang, thông báo kế hoạch 500 tỷ nhân dân tệ (58 tỷ USD) nhằm tạo ra 100 “thị trấn cuốn hút” trong vòng 3 năm, trong đó mỗi thị trấn phải mang bản sắc riêng.
Theo kế hoạch, chính quyền địa phương dành một khu đất 3 km2 để xây công viên hoặc những công trình khác nhằm thu hút nhóm người tiêu dùng giàu có. Chính quyền Chiết Giang cũng kêu gọi các nhà đầu tư “rót” ít nhất 5 tỷ nhân dân tệ vào mỗi thị trấn trong vòng 3 năm và tuyên bố rằng những khu vực này sẽ có sức hút du lịch gấp 3 lần so với trước đây. Nếu hoàn thành những mục tiêu đó, chính quyền tỉnh sẽ giải phóng thêm mặt bằng và hoàn thuế.
Thực tế và bất cập
Chính quyền các tỉnh ở Trung Quốc coi sáng kiến về thị trấn cuốn hút là cách để phát triển cân bằng, thúc đẩy triển vọng nghề nghiệp và cải thiện các dịch vụ công như chăm sóc sức khỏe và giáo dục ở khu vực nông thôn và ngoại thành - những khu vực vốn bị ảnh hưởng lớn bởi sự chuyển dịch dân cư tới các thành phố lớn.
Theo kế hoạch của Trung Quốc, tốc độ đô thị hóa đạt 60% trước năm 2020 -tăng 57,35% so với tỷ lệ cuối năm ngoái - bằng cách di dời khoảng 100 triệu người từ nông thôn sang các thành phố và thị trấn.
Tuy nhiên, Giáo sư Lu Ming, nhà kinh tế tại Đại học Jiaotong Thượng Hải, cho rằng nếu coi chiến dịch thị trấn cuốn hút là chìa khóa cho mô hình đô thị hóa mới là nói quá bởi dân số của 1.000 thị trấn chỉ là giọt nước giữa đại dương dân số đô thị Trung Quốc.
“Toàn bộ chiến dịch không liên quan gì đến quá trình đô thị hoá. Nó bắt đầu ở Chiết Giang và bằng cách nào đó trở thành phong trào trên toàn quốc. Vấn đề lớn nhất đối với những thị trấn cuốn hút này là thiếu quy mô kinh tế”, ông nói.
Theo giáo sư Lu, các thị trấn nếu xây dựng theo kiểu này sẽ khó có thể tồn tại lâu dài bởi không có nhu cầu dịch vụ và sản xuất cao như ở khu vực thành thị.
Số lượng các “thị trấn cuốn hút” rải khắp Trung Quốc được chính phủ trung ương thông qua. Ảnh: SCMP
Hu, đến từ Đại học Sư phạm Hong Kong, cho hay: “Xây dựng thị trấn cuốn hút ở khu vực phía trung và tây của các vùng đô thị Trung Quốc có vẻ hơi buồn cười vì những gì chính phủ cần là sự phát triển của các thành phố lớn và trung bình”. “Nếu những thị trấn nhỏ này hoạt động giống các thành phố, điều gì sẽ xảy ra với ngành nông nghiệp ở nông thôn? Điều này có thể nới rộng khoảng cách giữa nông thôn và thành thị. Nó hoàn toàn trái với những gì chính phủ kỳ vọng”, Hu nói.
Một số quan chức trong bộ máy chính quyền cũng cho rằng chiến dịch xây dựng các thị trấn cuốn hút này có thể vượt khỏi tầm kiểm soát, gây ra sai lầm tương tự việc mở các khu công nghiệp ở vùng ngoại ô vào những năm 1990 khi tạo ra tới 7.000 khu vực như vậy, theo một chuyên gia kinh tế của Ngân hàng Thế giới.
Chính quyền trung ương cảnh báo các nhà phát triển không được dùng đất giá rẻ trong các dự án thị trấn cuốn hút để phát triển bất động sản.
Tại một diễn đàn đô thị hóa vào tháng 7, Xu Lin, giám đốc kế hoạch phát triển của Ủy ban Cải cách và Phát triển quốc gia, cho hay, nhiều “thị trấn cuốn hút” đã trở thành “thị trấn ma” do không có dân cư hay hoạt động công nghiệp. Việc các thị trấn bắt chước nhau cũng sẽ kéo theo kết quả tiêu cực.
