Bí ẩn về xác ướp Ai Cập cổ đại bị chặt đầu có niên đại 4.000 năm tuổi đã khiến các nhà khoa học “vò đầu” giải mã suốt hơn một thế kỷ qua.
Vào năm 1915, George Andrew Reisner, nhà khảo cổ học người Mỹ đã tìm ra một lăng mộ cổ bí ẩn bị chôn vùi ở độ sâu hơn 9 mét trong một nghĩa địa Deir el-Bersha, cách Cairo khoảng 225km về phía nam.
Theo đó, nhà khảo cổ này đã phát hiện được một trong những quan tài sơn đẹp nhất từng được tìm thấy ở Ai Cập. Tuy nhiên, điều kỳ lạ là trong một gian phòng của lăng mộ này, chỉ có một xác ướp không tay chân, không có đầu bị vứt vào trong góc phòng và một cái đầu không xác ở gần đó.
Phần đầu tách rời của xác ướp Ai Cập trong lăng mộ cổ 4.000 năm tuổi. Ảnh: Ancientorigins
Nguyên nhân gì khiến cho xác ướp rơi vào tình trạng như vậy và cái đầu thực sự là của ai?
Đây cũng chính là bí ẩn xác ướp bị chặt đầu 4.000 năm tuổi mà các nhà Ai Cập học đã dành nhiều thời gian nghiên cứu nhưng chưa tìm ra.
Ngoài phần đầu xác ướp bí ẩn, các chuyên gia phát hiện, các đồ vật bồi táng bằng vàng và trang sức cổ đã bị đánh cắp hết.
Số hiện vật còn lại là một vài chiếc quan tài bằng gỗ tuyết tùng được tô vẽ rất đẹp, một số rương, bình để đựng nội tạng xác ướp, khoảng 100 con thuyền bằng gỗ, và nhiều bức tượng nam giới và nữ giới mô phỏng trong các hoạt động hàng ngày.
Nhiều thuyền gỗ nhỏ được tìm thấy trong lăng mộ. Ảnh: Museum of Fine Arts, Boston
“Đám rước Bersha” là bức tượng nổi bật nhất trong lăng mộ cổ 4.000 năm. Ảnh: Museum of Fine Arts, Boston
Trong số đó, bức tượng nổi bật nhất là “Đám rước Bersha”, mô tả lại cảnh tượng một thầy tu đi phía trước và ba cô gái dâng đồ lễ đi phía sau.
Trong nhiều năm tìm kiếm “bế tắc”, các nhà nghiên cứu gần đây đã hợp tác với đội ngũ chuyên gia của FBI để giải quyết bí ẩn và tìm lời giải cho vụ án xác ướp bị chặt đầu.
Theo các nhà khoa học, khi tiến hành dịch các ký tự trên các quan tài cổ, họ phát hiện lăng mộ này là của Djehutynakht, người được coi là lãnh chúa vĩ đại nhất của Ai Cập cổ đại (hay vị lãnh chúa thứ 15 của thời Thượng Ai Cập). Ông được cho là an táng cùng với vợ mình.
Hai bức tượng nhỏ của lãnh chúa Djehutynakht (trái) và vợ của ông (phải). Ảnh: Museum of Fine Arts, Boston
Ngôi mộ đã bị những kẻ trộm xâm phạm, cướp bóc những đồ vật quý giá.
FBI vào cuộc, bí ẩn xác ướp chặt đầu được làm sáng tỏ
Tờ New York Time đưa tin, các điều tra viên của FBI đã tiến hành xét nghiệm chất liệu di truyền từ xác ướp bị chặt đầu 4.000 năm tuổi.
Mặt ngoài quan tài được sơn vẽ đẹp mắt trong lăng mộ cổ. Ảnh: Museum of Fine Arts, Boston
Trước đó, các nhà nghiên cứu cũng từng thực hiện xét nghiệm này, nhưng thất bại vì rất khó có thể lấy được ADN từ một xác ướp cách đây hàng nghìn năm trong điều kiện môi trường nóng dễ làm hỏng ADN nhanh như ở Ai Cập.
Cụ thể, vào năm 2009, các chuyên gia tại Bảo tàng Mỹ thuật Boston (Mỹ) đã thử khoan vào lõi của răng hàm và chiết xuất được 105 mg bụi răng, nhưng sau đó gặp thất bại vì không thể chiết xuất được ADN.
Các chuyên gia tiến hành chiết xuất ADN từ phần đầu của xác ướp bí ẩn. Ảnh: Museum of Fine Arts, Boston
Và thực sự sau khi FBI vào cuộc, bí ẩn mới được hé mở. Theo đó, Tiến sĩ Odile Loreille, một nhà khoa học pháp y của FBI , chuyên gia từng thành công với việc chiết xuất ADN từ bụi răng của xác một con gấu 130.000 tuổi, tiến hành thử nghiệm này.
Kết quả thật bất ngờ. Bụi răng hòa vào một hỗn hợp lỏng để khuếch tán ADN tồn tại trong vật chất và bà đã thành công.
Bà Loreille nhận định: “Tôi thực sự không hy vọng xét nghiệm này thành công, vì thực tế rất khó để lấy được ADN từ các xác ướp cổ đại.
Thông thường, ADN trên các xác ướp Ai Cập đã bị phân hủy từ lâu và khi họ tiến hành ướp xác thì điều kiện không giống với chúng ta ngày nay. Tuy nhiên, cuối cùng phương pháp của chúng tôi đã thành công”.
Kết quả phân tích ADN chỉ ra xác ướp có giới tính nam. Ảnh: Museum of Fine Arts, Boston
Sau khi đưa dữ liệu vào phần mềm máy tính để phân tích tỉ lệ nhiễm sắc thể có trong mẫu, kết quả ADN cho thấy giới tính của xác ướp là nam.
Điều này có nghĩa là cái đầu thuộc về Djehutynakht chứ không phải vợ ông.
Bên cạnh đó, không chỉ giải quyết bí ẩn và tìm ra sự thật về xác ướp 4.000 năm tuổi, các chuyên gia của FBI còn giúp xác định rằng ADN có thể được chiết xuất từ các xác ướp cổ đại.
Việc này sẽ góp phần đặt nền móng cho nhiều cuộc điều tra tiếp theo và những nghiên cứu trong tương lai.
