Tấm ảnh chụp bức tranh “Trừu tượng” của họa sĩ Thành Chương
Hôm qua, sau một ngày họp kín căng thẳng tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM (gọi tắt là bảo tàng), các thành viên trong hội đồng thẩm định đã ký vào biên bản xác nhận trong 17 bức tranh đang trưng bày tại triển lãm Những bức tranh trở về từ châu Âu của nhà sưu tập Vũ Xuân Chung có 15 bức tranh giả (không phải bản vẽ do tác giả đứng tên thực hiện), 2 bức tranh bị mạo danh chữ ký tác giả (họa sĩ Tạ Tỵ và họa sĩ Nguyễn Sỹ Ngọc), đồng thời bảo tàng tạm giữ tất cả 17 bức tranh thuộc bộ sưu tập trên để phục vụ công tác điều tra.
Nỗi nhục của hội họa Việt
Ông Trịnh Xuân Yên - Phó giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM - cho biết bảo tàng đang đề nghị các cơ quan có thẩm quyền khẩn trương xử lý và sớm có kết luận. Phía bảo tàng cũng gửi lời xin lỗi đến công chúng vì đã chấp thuận để triển lãm diễn ra tại bảo tàng khi các thông tin chưa đủ tính xác thực.
Họa sĩ Lương Xuân Đoàn - Phó chủ tịch thường trực Hội Mỹ thuật VN - thừa nhận: “Giới họa sĩ đều rất phẫn nộ trước những bức tranh trong triển lãm lần này, vì chúng được vẽ rất sơ sài, thể hiện tay nghề còn rất non kém của tác giả. Bất kỳ ai nhìn vào cũng biết là tranh giả. Đây là sự sỉ nhục cho nền hội họa VN”.
Việc tất cả tranh thuộc triển lãm trên đều bị giả và mạo danh khiến hội đồng thẩm định rất bức xúc. Tất cả đều xác định rằng đây là một vụ án kinh tế lớn, có tổ chức và kéo dài từ nhiều năm trước. Ông Jean-François Hubert (vốn là một chuyên gia cao cấp về nghệ thuật VN và châu Á của Hãng đấu giá Christie’s Hong Kong) đã chứng thực rất nhiều tranh giả mạo của VN cho nhà đấu giá Christie’s. Tuy nhiên, khi các họa sĩ VN nhờ phía Christie’s xác nhận về ông Hubert thì nhà đấu giá này cho hay đã chấm dứt công việc của ông Hubert từ năm 2013. Hội đồng thẩm định cũng nêu ra ý kiến cần có hành động “ngăn chặn” việc chứng nhận giả mạo trên của ông Hubert, để tránh tiếp diễn.
Họa sĩ Thành Chương bức xúc: “Đây là một ví dụ rõ nét nhất về tình trạng tranh Việt bị làm giả công khai nhiều năm ròng vì lợi ích kinh tế, vì lợi nhuận. Chính vì vậy, nền mỹ thuật Việt nhiều năm qua bị tác động lớn, bị mất uy tín. Nhiều người biết nhưng không làm gì được. Nhiều quan chức quản lý văn học mỹ thuật đều biết nhưng không có bằng chứng. Trong cái rủi cũng có cái may, lần phát hiện ra tranh giả này đã giúp chúng ta có bằng chứng cụ thể, để từ đây sẽ tìm ra được nhiều chứng cứ khác”.
Nhà điêu khắc Phan Gia Hương - Phó chủ tịch Hội Mỹ thuật VN - cũng khẳng định qua sự việc trên cần xây dựng củng cố ngay một hành lang pháp lý để bảo vệ mỹ thuật Việt cùng các họa sĩ Việt khi vấp phải tình trạng phát hiện tranh giả. “Sắp tới, tôi nghĩ nhà nước nên có một đội ngũ thẩm định tranh. Cái này nó ảnh hưởng tới giá trị tranh, giá trị tác phẩm và giá trị tác giả, ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống tinh thần của họa sĩ. Cần thẩm định lại tất cả tranh của các họa sĩ lớn mà tôi và bạn bè tôi cho rằng đã bị làm giả rất nhiều”, bà Gia Hương nói.
… và bức tranh được đề tên tác giả Tạ Tỵ trong triển lãm
Họa sĩ bị lăng mạ và bị dọa đánh
Mặc dù không có mặt tại 2 buổi họp thẩm định tranh hôm 19.7 mà không đưa ra lý do, nhà sưu tập Vũ Xuân Chung bất ngờ xuất hiện lúc giải lao và xông tới họa sĩ Thành Chương để lăng mạ, định hành hung trước sự chứng kiến của nhiều người cũng như phóng viên tờ The New York Times của Mỹ.
Họa sĩ Thành Chương kể, ông Chung đã hung hăng chỉ tay vào mặt họa sĩ hét lên: “Đ.m thằng chó kia, mày định làm gì? Mày nói lăng nhăng gì với báo chí? Mày có biết bức tranh tao mua mấy chục ngàn đô không? Mày có ngon thì chứng minh đó là tranh của mày đi”, và vung tay định đánh họa sĩ Chương, rất may đã có người kịp cản lại.
Để đảm bảo an toàn cho vợ chồng họa sĩ, phóng viên Thanh Niên đã gọi taxi và cùng phóng viên các báo hộ tống vợ chồng họa sĩ Thành Chương về khách sạn.
hà sưu tập Vũ Xuân Chung (phải) lớn tiếng với họa sĩ Thành Chương (trái) ngay tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM Ảnh: Họa sĩ Thành Chương cung cấp.
Chia sẻ về sự cố này, họa sĩ Thành Chương nói: “Tôi cũng là nhà sưu tập, đôi khi cũng gặp phải đồ giả, nên thoạt đầu tôi chỉ muốn chia sẻ với nhà sưu tập Vũ Xuân Chung vì ông ấy phải bỏ ra rất nhiều tiền để mua tranh. Tôi sợ ông ấy sẽ khuynh gia bại sản nếu mua phải tranh giả. Nếu ông ấy là người thiện chí thì sẽ đến gặp tôi để nói chuyện. Nhưng đằng này ông ấy lại tới chửi bới. Tôi có hơi bị sốc. Trong cả cuộc đời tôi chưa gặp phải nhà sưu tập nào hung hăng như vậy. Lẽ ra ông Chung phải hiểu, chứ tại sao lại hung hăng phẫn nộ với tôi?”.
Trả lời Thanh Niên, nhà sưu tập Vũ Xuân Chung cho rằng: “Đến giờ tôi vẫn tin tranh của tôi là thật, hoàn toàn tin vào ông Hubert. Tôi không ngờ người ta đem chuyện tranh thật giả để đấu đá”.
“Không cần nghiên cứu, tôi cũng thấy toàn bộ các bức tranh này đều giả hết” (Họa sĩ Quách Phong, nguyên Chủ tịch Hội Mỹ thuật TP.HCM, nguyên Phó chủ tịch Hội Mỹ thuật VN).
“Tôi dám đặt toàn bộ sinh mệnh nghề nghiệp vào việc khẳng định toàn bộ bức tranh ở đây đều không phải do các tác giả đó vẽ” (Họa sĩ Nguyễn Trung Tín, Phó hiệu trưởng Đại học Mỹ thuật TP.HCM).
“100% là tranh giả. Chỉ nhìn qua đã biết ngay” (Họa sĩ - nhà phê bình mỹ thuật Nguyễn Quân).
Tham gia trong cuộc họp hội đồng thẩm định vào ngày 19.7 gồm nhiều họa sĩ có tên tuổi và uy tín trong ngành như: họa sĩ - nhà phê bình mỹ thuật Nguyễn Quân, họa sĩ Quách Phong (nguyên Chủ tịch Hội Mỹ thuật TP.HCM, nguyên Phó chủ tịch Hội Mỹ thuật VN); họa sĩ Uyên Huy (Chủ tịch Hội Mỹ thuật TP.HCM), nhà điêu khắc Phan Gia Hương (Phó chủ tịch Hội Mỹ thuật VN), họa sĩ Lương Xuân Đoàn (Phó chủ tịch thường trực Hội Mỹ thuật VN), ông Vi Kiến Thành (Cục trưởng Cục Mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm - Bộ VH-TT-DL), ông Trịnh Xuân Yên (Phó giám đốc bảo tàng), họa sĩ Hứa Thanh Bình (Phó giám đốc bảo tàng), họa sĩ Nguyễn Trung Tín (Phó hiệu trưởng Đại học Mỹ thuật TP.HCM), nhà nghiên cứu hội họa - nhà báo Nguyễn Trọng Chức (Trưởng ban Lý luận - phê bình Hội Mỹ thuật TP.HCM)…
