Tháng 3/2006, HLV Oscar Tabarez nhận lời dẫn dắt đội tuyển Uruguay. Đó là thời điểm Uruguay vừa thất bại trong việc giành vé dự World Cup. Lúc ấy có lẽ bản thân Tabarez cũng không ngờ ông sẽ gắn bó với đội tuyển quốc gia lâu đến như vậy, cũng như giành được không ít vinh quang cho một đội bóng tưởng như mãi mãi trở thành kẻ ăn mày dĩ vãng.
Trước thời Tabarez, bóng đá Uruguay chỉ là một đống đổ nát. Hai chức vô địch World Cup 1930 và 1950 chỉ còn mang ý nghĩa lịch sử. Trong 4 kỳ World Cup từ 1994 đến 2006, Uruguay chỉ góp mặt đúng 1 lần ở vòng chung kết, và bị loại ngay vòng bảng. Xa hơn nữa, kể từ World Cup 1978, Uruguay chỉ góp mặt 3/8 lần giải đấu tổ chức. Một thành tích vô cùng kém cỏi so với quá khứ huy hoàng của bóng đá Uruguay.
HLV Tabarez đã gắn bó với ĐT Uruguay nhiều năm qua và mang về nhiều thành công như chức vô địch Copa America 2011, hay hạng tư World Cup 2010.
Tabarez nhận lời tiếp quản bóng đá Uruguay, và ông nhanh chóng vạch ra phương hướng đưa Uruguay trở lại thành một siêu cường bóng đá như trước kia. Dưới thời Tabarez, Uruguay đồng bộ hóa lối chơi từ lứa U15 cho đến đội tuyển quốc gia. Tất cả chơi theo sơ đồ chiến thuật 4-3-3, và các HLV có trách nhiệm phổ biến kiến thức cho các học trò. Mô hình của Tabarez được biết đến dưới tên “chương trình Proceso”.
Tabarez lập ra “chương trình Proceso” không chỉ nhằm đạt được thành tích trong ngắn hạn. Việc phổ biến kiến thức đến các cầu thủ trẻ còn giúp bóng đá Uruguay tiếp tục tỏa sáng ngay khi ông ra đi. Tabarez đã làm HLV trưởng 12 năm, ông cũng đã 71 tuổi. Thời gian và tuổi tác mỗi người luôn có giới hạn, và Tabarez phải lường trước việc đó.
Di sản của Tabarez để lại cho bóng đá Uruguay không chỉ giới hạn trong việc vô địch Copa America 2011, hay hạng tư World Cup 2010. Thứ quý giá nhất Tabarez để lại chính là một hệ thống phát triển đội tuyển từ lứa trẻ đến khi họ trưởng thành, giúp các HLV chỉ cần kế thừa và phát huy hệ thống đó để có thể tiếp tục gặt hái thành công.
Một lãnh đạo giỏi, một huấn luyện viên giỏi là một người không chỉ đạt được thành công trong ngắn hạn. Họ còn biết nghĩ xa trong tương lai, giúp đội bóng đạt được những tầm cao mới. Ở cấp độ CLB chúng ta có Sir Alex Ferguson, có Arsene Wenger. Jose Mourinho là một HLV giỏi, nhưng chưa bao giờ để lại di sản kế thừa như hai nhân vật vĩ đại kia.
Tabarez lập ra “chương trình Proceso” giúp bóng đá Uruguay dần trở lại thời hoàng kim với những ngôi sao hàng đầu thế giới như Cavani hay Suarez.
Việc để lại một di sản càng khó ở cấp độ đội tuyển, khi các HLV thường gắn bó không lâu, và chỉ làm nhiệm vụ giải quyết mâu thuẫn, dàn hòa cho một tập thể siêu sao. Tabarez thậm chí còn làm tốt cả hai. Dưới thời Tabarez, Uruguay, một nước nhỏ ở Nam Mỹ chỉ có vỏn vẹn hơn 3 triệu dân liên tục cho ra mắt những ngôi sao mới. Bất chấp khó khăn về quy mô dân số cũng như khủng hoảng kinh tế, bóng đá Uruguay vẫn phát triển đúng hướng nhờ bàn tay của Tabarez.
“Chương trình Proceso” của Tabarez không chỉ dạy cầu thủ về kỹ thuật, chiến thuật, mà còn dạy họ về lòng yêu nước. Những cậu bé Uruguay từ thuở nhỏ đã được truyền thụ ý thức thiêng liêng mỗi khi khoác lên mình tấm áo xanh của đội tuyển Uruguay. Mỗi lần quốc thiều Uruguay vang lên trước trận, các cầu thủ đều hát to và rõ quốc ca. Họ nhìn thẳng về quốc kỳ, vì biết có cả đất nước đang dõi theo.
Dưới thời Tabarez, Diego Forlan thể hiện vai trò của một thủ lĩnh. Luis Suarez thậm chí còn gay gắt hơn. Anh sẵn sàng chơi bóng bằng tay, thậm chí… cắn đối thủ để mang về chiến thắng cho đội nhà. Edinson Cavani luôn vào trận với tinh thần chiến đấu của một chú sư tử. Ba cái tên đó luôn giữ vị trí chính thức trên hàng công Uruguay suốt 10 năm qua. Họ chính là 3 viên ngọc sáng nhất thời Tabarez.
Trong 12 năm dẫn dắt Uruguay, Tabarez đã chứng kiến không ít những cầu thủ trẻ xuất hiện, rồi tỏa sáng ở đội tuyển quốc gia. Jose Gimenez là một trường hợp như thế. Anh từng cùng Uruguay giành ngôi Á quân U20 World Cup năm 2013, và giờ đây đá chính bên cạnh đội trưởng Diego Godin. Gimenez chính là cầu thủ tiêu biểu cho thế hệ kế cận Uruguay.
Bóng đá Uruguay giờ đây không chỉ thành công trong ngắn hạn mà còn có thế duy trì lâu dài với những lứa kế cận tài năng như Jose Gimenez.
Những mầm cây được Tabarez gieo trong 12 năm qua đã đâm chồi nảy lộc, thể hiện sức sống mãnh liệt. Sau khi Tabarez giải nghệ, khu vườn của ông sẽ tiếp tục cho trái ngọt trong nhiều năm nữa. Di sản của Tabarez đã phục hưng nền bóng đá của cả một quốc gia, đưa Uruguay trở lại thời kỳ huy hoàng đầu thế kỷ 20. Điều đó càng cho thấy tầm nhìn vĩnh cửu của Tabarez, một HLV cống hiến trọn vẹn những năm tháng cuối cùng sự nghiệp cho bóng đá quê nhà.
