Năm đầu thi đại học, Mourinho trượt do môn Toán không vượt qua điểm điều kiện. Nhưng ông không từ bỏ, mà tiếp tục theo đuổi con đường kinh sử vì với ông, không có tri thức sẽ không làm nên trò trống gì.
Sau này, khi quyết tâm theo đuổi nghiệp huấn luyện, Mourinho chỉ mất 15 năm để đứng dưới hàng ngũ những chiến lược gia hàng đầu thế giới. Quãng đường gian khổ ấy được rút ngắn tối đa là nhờ hiểu biết về thế giới của Mourinho - con người chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi sách giáo khoa, trường học và nếp sống kỷ cương của gia đình.
Trên tất cả, phải nói tới tham vọng đổi đời của Mourinho bất chấp cái giá phải trả cho tham vọng có là gì đi nữa. Cả cuộc đời Mourinho là chuỗi ngày đi tìm kiếm sự thừa nhận, và ông vẫn chưa dừng lại sau 20 năm làm nghề với vô số vinh quang.
CÁ HỘP VÀ CHIẾN TRANH
Mourinho là con độc nhất trong một gia đình trung lưu ở Setubal, thành phố duyên hải nằm về phía Đông Nam thủ đô Lisbon. Cha ông, Felix là một thủ môn chuyên nghiệp khoác áo Vitoria Setubal và Belenenses, từng vinh dự khoác áo ĐTQG Bồ Đào Nha trong trận giao hữu gặp CH Ireland năm 1972. Mẹ ông, Maria Julia là giáo viên trung học trong một trường Công giáo địa phương.
Bà Julia xuất thân từ gia tộc giàu có và quyền lực nhất Setubal. Mario Ledo - em ruột của Julia và là cậu của Mourinho - sở hữu cửa hàng bán đồ hộp đông lạnh lớn nhất Bồ Đào Nha với mặt hàng chủ đạo là cá ngừ đóng hộp. Ông là thân tín của chế độ độc tài António de Oliveira Salazar, quyên góp nhiều của cải cho hoàng cung và là chủ đầu tư cho công trình SVĐ Vitoria Bonfum.
Tiềm lực tài chính của người em trai giúp gia đình bà Julia sống dư dả mà không cần phải làm thêm ngoài giờ. Mourinho vì thế sống trong sự đùm bọc về cả tinh thần lẫn vật chất của gia đình đằng ngoại.
Ngoài giờ học trên trường, Mourinho thường lui tới sân Vitoria Bonfum - nơi cha ông nhờ sự bảo lãnh của cậu Ledo được giới thiệu vào bắt gôn cho CLB Setubal. Sau khi không được gia đình đồng ý cho theo học trường cấp ba tư thục, Mourinho xcàng có nhiều thời gian rỗi. Ông đứng sau đường biên ngang và giúp đội của cha nhặt bóng ở các buổi tập cuối tuần.
Jose Mourinho sớm trải qua những thăng trầm của cuộc đời ngay từ khi mới chập chững vào đời, khi chuyển đổi từ cuộc sống ấm no, được bao bọc, thuộc tầng lớp trung lưu giàu có xuống giai tầng bình dân do những biến chuyển về mặt chính trị - xã hội.
Một thập kỷ sau, nội chiến nổ ra. Phe đối lập thực hiện cuộc lật đổ chính quyền độc tài và những chân rết của chế độ cũ, trong đó có cơ sở kịnh doanh của cậu Ledo, bị dẹp bỏ. Thị trưởng mới của Setubal, một người theo xã hội chủ nghĩa, tuyên bố đóng cửa các dây chuyền sản xuất tư nhân và quốc hữu hóa tài sản khu vực.
Tài sản của gia đình bị thâm hút và nó kéo chất lượng đời sống hàng ngày đi xuống. Nhà Mourinho bắt đầu đối mặt với khó khăn tài chính và chấp nhận bán căn nhà (do cậu Ledo mua tặng) thiết kế kiểu cung điện, chuyển về sống ở căn hộ liền kề rẻ tiền hơn.
Tuy nhiên, trong lần phỏng vấn với tờ Observer năm 2004, Mourinho từ chối bình luận về hoàn cảnh chính trị. Ông chỉ nói là sẽ tuân theo quy luật tự nhiên và ủng hộ lẽ phải, đồng thời cho biết chính những ngày tháng thiếu thốn giúp ông hiểu hơn về cuộc đời, giúp ông trang bị những kỹ năng sống cần thiết cho chặng đường sau này.
SỞ THÍCH GHI CHÉP VÀ QUYẾT TÂM “THOÁT HÈN”
Ước mơ của Mourinho là nối nghiệp cha làm cầu thủ chuyên nghiệp. Nhưng sự nghiệp quần đùi của ông lại chẳng hề trọn vẹn và kết thúc dở dang ở tuổi đôi mươi. Dù vậy, điều này không ngăn cản Mourinho theo đuổi nghiệp bóng đá, và ông chọn một con đường khác: Làm tuyển trạch viên nhí.
Sớm tỏ ra hứng thú với việc ghi chép, Mourinho tranh thủ cơ hội ông Felix chuyển qua công tác đào tạo ở đội Estrela Portalegre năm 1976 để thực hành sở thích mô tả hiện tượng vào trang giấy.
Khi Felix tới đội Caldas, các cuộc tranh luận bóng đá giữa hai người đàn ông thực thụ chính thức diễn ra. Mourinho ngồi trên khán đài theo dõi các bài tập của cha và phát hiện những lỗ hổng trong chiến thuật rồi sau đó đưa ra gợi ý và hiến kế giải pháp.
“Nó biết tất cả”, ông Felix nói trên Mirror. “Tôi luôn bảo với Mourinho là nếu con có thể viết ra tất cả vào một cuốn sách, nó sẽ là cuốn bán chạy nhất trên thị trường”, ông Felix nói tiếp.
Những kết quả tích cực nâng Félix lên một tầm cao mới. Năm 1979, Felix tiếp quản Amora, một CLB ở phía tây Setubal và tham chiến ở những giải đấu lớn hơn. Phần trách nhiệm của Mourinho nhờ đó cũng cao hơn. Ông được giao quản lý đội nhặt bóng và truyền tải thông điệp chiến thuật của cha tới cầu thủ trong đội.
Ông bố Felix là nhân tố đưa Jose Mourinho đến với bóng đá và sự nghiệp huấn luyện. Nhưng ông cũng chính là tấm gương soi hằng ngày của cậu con trai, để Jose luôn nhìn vào đó, tự nhủ mình không bao giờ để kẻ khác khinh miệt, sa thải mình và phải thoát hèn dù có phải làm HLV.
Lúc này, Mourinho đã bộc lộ tiềm năng của một nhà tuyển trạch thực thụ. Trong một trận đấu của Amora khi đội bóng cần một trận hòa để giành vé dự trận play-off, Mourinho đã thiết lập đội do thám do ông tự tay tuyển chọn và theo dõi đối phương trong một tuần liền. Kết quả, Amora hòa 0-0, đạt mục đích đề ra. Mourinho phát biểu trên Sky Italia: “Nó giống như một phần bắt buộc trong quá trình chuẩn bị để có thể đọc vị trò chơi
Trong công việc huấn luyện, chiến thuật chỉ là một yếu tố. Kỹ năng sống với những giao tiếp cơ bản hàng ngày, theo Mourinho, mới là quan trọng nhất. Mourinho học được nhiều điều từ cha, nhưng không phải là cái này.
Ông Felix là mẫu người cam chịu, ít nói và ngại thỏa hiệp. Ở một mùa giải. vòng cuối cùng, Felix - bấy giờ là người đứng đầu Rio Ave, CLB phía Bắc Setubal - quyết định điền tên con trai vào danh sách đá chính sau khi một trung vệ gặp chấn thương trong quá trình khởi động làm nóng.
Nhưng gã chủ tịch đã xuống tận sân và yêu cầu Felix gạt Mourinho, đưa cháu ruột của ông ta thế chỗ. Hôm ấy, Rio Ave thua 1-7. còn Felix chẳng hề dám chỉ trích ông cháu ruột của chủ tịch - người chơi tệ nhất trận và phản lưới nhà 2 lần.
Một lần khác, dịp Giáng sinh 1978, cả gia đình đang dùng bữa trưa thì điện thoại gọi tới. Felix nhận trát sa thải qua điện thoại với lý do không thể giúp Belenenses giành 3 điểm ở vòng đấu gần nhất.
Mourinho xem ký ức đấy là khoảnh khắc tồi tệ nhất ông phải trải qua ngày còn nhỏ. Cuốn tự truyện xuất bản năm 2007 của Mourinho có thuật lại: “Tôi chưa bao giờ thấy cha mình được đối xử như con người. 100% lần mất việc là gọi điện. Chưa một ai từng bảo ông ấy tới văn phòng và nói chuyện đàng hoàng”.
Chính vì thế, sự nghiêp báo thù của Mourinho đã hình thành rất sớm, từ cuộc điện thoại sa thải ông bố vào giữa buổi trưa ngày Giáng sinh. Hơn hai mươi cầm quân là hơn hai mươi năm Mourinho tiến hành cuộc báo thù.
15 tuổi, Mourinho công khai ý định trở thành HLV. “Con sẽ không dại như bố đâu. Chúng ta không thể cứ hèn mãi thế này được”, Mourinho nói với ông Felix.
Cả cuộc đời Mourinho là cuộc báo thù - hành trình ấy bắt đầu từ chính câu chuyện của Felix. Mourinho có trải lòng trên Guardian rằng nếu bạn không thể trở thành một cầu thủ chuyên nghiệp như cha thì bạn phải trở thành một HLV giỏi hơn cha. “Tôi luôn nói với người nhà rằng sẽ nổi tiếng trong tương lai gần thôi”, Mourinho chia sẻ.
Phần lớn cầu thủ có dự định làm HLV sau ngày giải nghệ bắt đầu quá trình chuẩn bị ở tuổi 30. Nhưng Mourinho muốn khởi động dự án đấy sớm hơn. Phương pháp luận của ông là giáo dục và chỉ tuổi trẻ mới cho ta cơ hội học hành tới nơi chốn. Đăng ký học chuyên ngành quản lý thể thao là bước đầu tiên.
Nhà báo Joel Neto dành 2 tháng đi khắp Bồ Đào Nha tìm hiểu lý lịch học tập của Mourinho. Neto phát hiện bà Julia đã bắt Mourinho theo học trường quản trị - kinh doanh nhưng Mourinho bỏ học chỉ sau 1 ngày lên giảng đường và hai ngày sau, ông tự mình đi nộp đơn học quản lý thể thao, Điều này càng chứng tỏ khát vọng và quyết tâm theo nghề của Mourinho.
Khóa học kéo dài 5 năm ở một trung tâm huấn luyện bóng đá và thể chất cấp cao tại Lisbon. Ba chủ đề xuyên suốt là: Quá trình phát triển của một cầu thủ - Chiến lược quản trị đội bóng - Các bài tập chiến thuật cơ bản. Giáo viên thỉnh giảng là Carlos Queiroz (nguyên trợ lý của Sir Alex) và Jesualdo Ferreira. Mourinho học tâm lý, trau dồi ngoại ngữ và xây dựng triết lý cá nhân từ đây.
Jorge Castelo, giáo viên phụ trách khóa học mô tả Mourinho là nhà lãnh đạo bẩm sinh. “Những câu chuyện của Mourinho buộc người khác phải chăm chú lắng nghe. Cậu ta hiểu biết hơn cả những giáo viên đứng lớp hàng ngày trong trường”, Castelo nói với Neto.
THẦY GIÁO NGHIÊM KHẮC VÀ ĐỊNH MỆNH Ở SÂN BAY
Năm 1987, Mourinho tốt nghiệp và nhận vị trí “thầy giáo thể chất” tại nhiều trường học cấp cơ sở ở Setubal. Một công việc trong số đó gây ấn tượng mạnh với ông là dạy các em nhỏ bị khuyết tật thể chất chơi thể thao. Mourinho, anh giáo trẻ 24 tuổi, đứng lớp gồm toàn các bạn nữ 17 tuổi. Học viên chủ yếu là người câm điếc bẩm sinh, gần như không thể giao tiếp bình thường. Trong khi đó, Mourinho lại chưa từng trải qua lớp dạy ngôn ngữ đặc biệt nào.
Nhưng ông vẫn nhận công việc này, và nâng niu, trân trọng nó. “Đấy là một trải nghiệm tuyệt vời vì công cụ bạn truyền tải tới các em là tình yêu, sự chân thành và cảm nhận. Hệ thống giáo dục ngày nay có thể giúp các em học đại học, rồi sau đó thì sao? Sẽ rất khó nếu không nói là bất khả thi để những bạn nhỏ khiếm khuyết chức năng giao tiếp có thể tồn tại trong xã hội này. Phải là cảm hứng, ý chí và tinh thần lạc quan mới giúp các em đứng vững trên chính đôi chân”.
Tờ Guardian từng đăng một trích đoạn trong bức thư em học sinh Maria João Carvalho gửi tới Mourinho có nội dung: “Thầy giáo nghiêm khắc, luôn giữ khoảng cách. Nhưng thầy rất hiểu tâm lý học trò và dạy chúng em đạo lý làm người. Thay mặt lớp, xin chúc thầy mọi sự bình an và suôn sẻ trong cuộc sống”.
Mùa Hè 1988, Mourinho bay sang Scotland dự khóa học cấp chứng chỉ hành nghề của UEFA cấp độ thấp nhất. Nhưng ông không phải học viên nổi trội. Nhiều người dự lớp thậm chí không biết tới sự hiện diện của Mourinho.
Một năm sau, Mourinho kết hôn với Matilde Faria. Tami (tên thân mật của Faria) sinh ra ở Angola. Cha của cô là binh sĩ tham gia cuộc chiến tranh giải phóng Angola khỏi ách đô hộ của Bồ Đào Nha, nhưng đen đủi bị bắn trọng thương và thậm chí bị chính quyền thuộc địa bắt cóc làm con tin.
Học tập, học tập và học tập là con đường duy nhất để Mourinho trang bị vũ khí cho mình trong công cuộc báo thù. Số phận yêu chiều đã đẩy Mourinho vào vòng tay những bậc thày HLV như Robson, Van Gaal để Mourinho lĩnh hội những kiến thức cầm quân quý giá.
Đường sống duy nhất của người lính này là đào ngũ và bay sang Lisbon tị nạn mùa Hè 1975. Faria gặp Mourinho khi cô 14 tuổi (Mourinho hơn vợ 3 tuổi) và được người yêu, ông xã sau này giới thiệu theo học chuyên ngành tâm lý thuộc đại học Công giáo Lisbon.
Quyết định lập gia đình sớm đánh dấu bước tiến mới trong cuộc đời của Mourinho. Về cơ bản, ông có một công việc ổn định ở trường học buổi sáng, chiều đi huấn luyện Vitoria Setubal, tối về có vợ chờ cơm sẵn. Thế là viên mãn, tạm ổn rồi.
Tại Vitoria Setubal, Mourinho huấn luyện đội U16. Manuel Fernandes, HLV trưởng của đội trong thập niên 1970 - 1980 rất hứng thú với phong cách của Mourinho nên trao quyền hướng dẫn đội U18 - cơ sở nguồn của đội một cho Mou.
Năm 1990, Fernandes nhận lời mời từ Estrela da Amadora - CLB ngoại ô Lisbon. Vị này nhấc Mourinho đi theo, trao cho Mourinho danh phận đầu đời nghiệp huấn luyện: Trợ lý thể lực. Trong trí nhớ của Fernandes, Mourinho ghi chép rất nhiều. Mourinho cũng không ngần ngại học hỏi và luôn kè kè cuốn sổ tay bên cạnh người.
Không may là mùa giải đầu tiên và cũng là cuối cùng của bộ đôi ở Amadora hóa ra là một thảm họa. Đội thi đấu bết bát và kết thúc mùa giải ở vị trí 13. Cả Fernandes và Mourinho khăn gói ra đi.
Fernandes tính chuyện nghỉ hưu sau 30 năm chinh chiến. Nhưng còn Mourinho thì sao? Phía trước là quãng đường dài mưu sinh lo chuyện cơm áo. Vừa lúc, Fernandes biết tin Sporting Lisbon cần tìm một trợ lý cho tân HLV Bobby Robson. Ông này không biết tiếng Bồ, nhưng ở Lisbon không nhiều người có thể giao tiếp bằng tiếng Anh.
Mourinho được giới thiệu và CLB cử anh này ra sân bay Lisbon đón Robson. Cuộc gặp ấy thay đổi toàn bộ cuộc đời Mourinho. Từ Lisbon, Robson đưa Mourinho đi theo tới Porto và Barca. Trên lý thuyết, Mourinho chỉ là thông dịch viên nhưng từ lâu. Robson đã coi anh là cánh tay phải. Nhưng không phải vì tố chất thiên bẩm của Mourinho.
Ổn định gia đình sớm cũng là một chiến lược giúp Mourinho thăng tiến trong sự nghiệp. Bà Matilde Faria chấp nhận phận tề gia nội trợ để chồng tập trung trí lực vào sự nghiệp. Có thể nói, bà chính Người đặc biệt của Người đặc biệt.
Robson dành sự quan tâm đặc biệt tới Mourinho vì Mourinho là người ham học hỏi. “Cậu ấy quan tâm tới mọi hoạt động trên sân tập. Các trợ lý của tôi còn chẳng bao giờ hỏi những câu đại để là thời gian tập lý tưởng, thứ tự các bài tập, làm thế nào cải thiện năng lực cầu thủ. Nhưng Mourinho thì có”.
Hiện tượng này tiếp tục xảy ra với Louis van Gaal. Ngày Van Gaal tới Nou Camp, ông đem theo hai trợ lý ruột là Gerard van der Lem và Frans Hoek từ Ajax. Mourinho coi như là người vô hình vì ông là di sản còn sót lại của đế chế Robson. Nhằm trấn an nội bộ, Van Gaal phong cho Mourinho chức “trợ lý thứ ba”, một khái niệm không tồn tại trong bóng đá.
Nhưng chỉ mất 2 tuần để Van Gaal thay đổi cái nhìn về Mourinho. Van Gaal vốn dĩ là một người thường đi sớm nhưng còn có người tới trại huấn luyện sớm hơn ông, là Mourinho. Trước phiên tập 30 tập, Mourinho luôn đảm bảo dụng cụ đã được chuẩn bị sẵn, lưới được căng đều và mặt sân không có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào dễ dẫn tới chấn thương của cầu thủ.
Dần dần, Mourinho là địa chỉ quen thuộc Van Gaal tìm đến trước mỗi buổi họp chiến thuật. Đổi lại, “Tulip thép” cũng xây dựng cơ chế giúp Mourinho phát huy tối đa năng lực. Và Van Gaal không muốn Mourinho rời xa ông, vì như vậy là tự chặt đi một cánh tay của mình - trích cuốn tự sách “Đi tìm Van Gaal”.
Năm Mourinho 31 tuổi, người đại diện của Benfica đánh điện mời ông sang làm trợ lý HLV trưởng. Van Gaal đề nghị Mourinho từ chối lập tức. “Nếu họ bảo anh làm HLV thì tôi sẽ lấy xe và chở anh ra sân bay ngay tức thì. Còn bây giờ anh đi thì coi như chúng ta không quen biết nhau”.
BARCA - KẺ ĐÁNH CẮP TRÁI TIM QUÁI THÚ
Sự nghiệp huy hoàng của Mourinho luôn gặp phải chướng ngại vật mang tên Barca. Mối duyên nợ ấy kéo dài từ khi Mourinho ở Chelsea, sang Inter và tới Real. Nhưng có một sự thật mà không phải ai cũng biết: Trong sâu thẳm trái tim, Barca là người tình cuộc đời của Mourinho.
Năm 1996, Bobby Robson thay Johan Cruyff đảm nhận ghế nóng tại Nou Camp. Ông thuê nhà ở Sitges, thị trấn ven biển cách Barcelona khoảng 40km. Tất nhiên. vợ chồng Mourinho cũng định cư ở đây để tiện cho công việc của Robson và Mourinho.
Barca bấy giờ là tập hợp của các hảo thủ đình đám. Đội có Laurent Blanc, Luis Enrique, Figo, Pep Guardiola, Hristo Stoichkov, Ronaldo và sau đó là Rivaldo. Thêm cả Robson, một HLV lão làng với bản lý lịch hoành tráng thì tập thể ấy đúng là đạt tới cảnh giới hoàn hảo của thể thao.
Nhưng mặt trái của sự hoàn mỹ là khoảng cách quá lớn giữa HLV và cầu thủ. Bầu không khí dè chừng luôn luẩn quẩn trong phòng thay đồ. Nói dại thì những quả bom nộ châm đã chờ sẵn và phát nổ ngay khi quỹ đạo CLB chệch hướng.
Đấy là bi kịch của rất nhiều đội bóng khi cầu thủ và HLV không tìm thấy tiếng nói chung ngoài sân bóng. Bobby Robson cũng vậy, ông tự cho mình cái quyền của bậc bề trên và ép cầu thủ phục tùng như nô lệ. Mourinho, một lần nữa, cho thấy sức hút của bản thân.
Có một điều bí mật của Mourinho khá bất ngờ: Barcelona chính là niềm yêu thầm kín của HLV này. Ngày dưới trướng Van Gaal, cũng là năm Barca giành cú ăn 3, Mourinho đã tổ chức một cuộc gặp mặt giữa thành viên CLB và hội CĐV thành phố. Ông nói: Hôm nay, ngày mai và sau này, trái tim tôi mãi mãi thuộc về Barca”.
Với lợi thế của một gã ít tên tuổi từ Bồ Đào Nha, Mourinho không gặp mấy khó khăn để kết thân với các ngôi sao. Ông vô tình trở thành cây cầu nối dẫn họ tới Robson. Trên Daily Mail, Bobby Robson kể lại có lần Mourinho tới văn phòng gõ cửa và nói với ông: “Bobby này, tôi phải vượt qua mặc cảm của kẻ đi làm thuê để làm bạn với những ngôi sao ngoài kia. Vì như thế mới có lợi cho sự nghiệp sau này phải không?”.
Oscar García, một thành viên của đội, nói với Guardian năm 2004: “Tôi nói được một ít tiếng Anh, vì vậy trong phòng thay đồ, tôi thi thoảng nghe lỏm được Robson hứa hẹn sẽ giúp Mourinho ngồi lên ghế HLV trưởng Barca. Điều đó là chắc chắn”
Quả thật, nhóm công thần ở Barca rất quý Mourinho. Pep Guardiola cho rằng được làm bạn với Mourinho là đặc ân lớn. Và đúng như những gì Mourinho dự đoán, nắm bắt tâm lý chính là con đường ngắn nhất giúp ông tiến tới đại lộ vinh quang.
Trên Sky Italia, Mourinho chia sẻ khi huấn luyện các cầu thủ chất lượng, HLV bắt buộc phải tìm hiểu về mối quan hệ giữa con người.
“Người chơi ở cấp độ và đẳng cấp này này không dễ gì tiếp thu ý kiến nếu HLV chỉ dựa vào thẩm quyền của một người được phép ra lệnh. Chúng ta phải thuyết phục họ là chúng ta đúng, và họ phải tự nhận thấy nhu cầu đón nhận cái mới. Chiến thuật bóng đá không phải quy trình một người nói - một người nghe.
Tôi gọi nghề huấn luyện là hành trình khám phá, tự cầu thủ sẽ tìm ra phát kiến dựa trên lời gợi ý của tôi. Tôi chỉ là người hệ thống lại các bài tập vào khuôn khổ cố định có tính định hướng còn chuyện thực hiện thế nào, ra sao hoàn toàn là do từng người tự quyết. Tôi ngộ ra chân lý này sau khi về Barca làm việc, dù đấy chỉ là một công việc phò tá mang tính bổ trợ”.
Cuộc báo thù của Mourinho đã sớm thu được thành tựu khi ông cùng Porto bất ngờ giành Cúp Bạc Champions League, mở đầu cho sự khải huyền của Mourinho, khi ông được dùng tài năng và danh tiếng của mình để phán xét thế giới.
Ngày Robson đi, cũng là năm Barca giành cú ăn 3, Mourinho đã tổ chức một cuộc gặp mặt giữa thành viên CLB và hội CĐV thành phố. Ông nói: Hôm nay, ngày mai và sau này, trái tim tôi mãi mãi thuộc về Barca”.
Một Mourinho thân thiện không phải hình ảnh quen thuộc trong mắt khán giả. Từ quá khứ tới hiện tại là cả quá trình lột xác về diện mạo, tâm lý và tính cách. Động cơ nào hối thúc Mourinho trở thành con người hoàn toàn khác - gã HLV độc tài, ngạo mạn và bất chấp thế giới?
Bobby Robson đồng ý với quan điểm ấy. Mourinho luôn là chàng trai hiếu học và cầu thị dưới lăng kính của ông. Nhưng Robson khẳng định không chỉ Mourinho, mà tất cả các HLV trên hành tinh này đều thay đổi theo năm tháng.
“Tôi sẽ nói cho anh nghe. Làm HLV tức là được chỉ đạo người khác phải không? Mệnh đề này đồng nghĩa HLV sở hữu quyền lực trong tay. Có quyền lực thì dĩ nhiên là vai trò, tiếng nói, tầm ảnh hưởng tăng lên. Bạn sẽ biết nhiều người quan tâm tới mình, biết hình ảnh của mình chính là bộ mặt của CLB. Dần dần, thói quen chiếm đoạt và ra lệnh ăn sâu vào tế bào bên trong cơ thể. Cá tính cũng mạnh hơn. Tất cả những HLV thành công đều giống Mourinho, trong đó có tôi”, Robson nói với tờ Telegraph.
TẠI BENFICA, MOURINHO NHẤN NÚT “TUYÊN CHIẾN”
Vào giữa tháng 09/2000, lãnh đạo Benfica một lần nữa liên lạc với Mourinho. Jupp Heynckes đã kết thúc sứ mệnh của mình và Mourinho được đề nghị ngồi vào trung tâm cabin huấn luyện. Giấc mơ bao năm qua đã thành sự thật.
Hợp đồng là dạng ký thử việc 6 tháng, yêu cầu là tái thiết đội hình bằng nguồn nhân lực trẻ từ lò đào tạo. Nói trắng ra, tình hình tài chính ở Benfica khá bết bát và Mourinho thực chất là giải pháp chữa cháy “rẻ tiền”.
Trong vòng 6-7 tuần nữa, Benfica sẽ diễn ra cuộc tranh cử ghế chủ tịch nhiệm kỳ mới. Bối cảnh chính trị đặt Mourinho vào tình thế nửa vời bởi nếu ông chủ tịch đương nhiệm João Vale e Azevedo thua cuộc, Mourinho cũng mất việc. Ở chiều ngược lại, Azevedo thắng cử thì hợp đồng của Mourinho tự động gia hạn thêm 2 năm.
Như vậy vẫn là quá liều lĩnh. Ở trại huấn luyện, không có bất kỳ dấu hiệu sáng sủa nào. Buổi hội quân đầu tiên, Mourinho sốc nặng khi thấy phần lớn cầu thủ trong đội đều không có khái niệm đeo bọc bảo vệ ống đồng.
Benfica kịp chơi 10 trận trước ngày kết quả bỏ phiếu công bố. Thành tích của Mourinho không hề tệ nếu không nói là vượt quá sự kỳ vọng ban đầu: 4 thắng, 3 hòa và 2 thua.
Kết quả quan trọng, nhưng không phải tất cả. Mourinho trân trọng cơ hội cầm quân đầu đời bởi nó cho phép ông ứng dụng những kế hoạch quản trị đã chuẩn bị từ nhiều năm vào thực tiễn. Có thể gói gọn phương pháp của Mourinho trong 3 từ: Kỷ luật thép - Hung hăng - Phũ phàng.
Và sau hơn 20 năm, cuộc báo thù của Jose Mourinho vẫn chưa chấm dứt, thậm chí còn tăng lên mức độ cao hơn khi ông được tiếp thêm bầu máu nóng của Quỷ Đỏ.
Tranh cãi xoay quanh vị trí của Sabry. Tiền vệ người Ai Cập là nhạc trưởng, hạt nhân trong lối chơi Mourinho vận hành lúc bấy giờ. Nhưng Mou không khỏi lo lắng khi thái độ của Sabry có vẻ hời hợt. Trong buổi họp báo trước trận derby Lisbon, Sabry thậm chí đã phàn nàn với phóng viên về việc Mourinho ép anh bám biên trái chứ không cho đá tự do như dưới thời Heynckes.
Hai ngày sau, Mourinho mở họp báo. Ông chỉ ra điểm yếu hay làm mất bóng của Sabry và bỏ ngỏ khả năng vứt anh này lên ghế dự bị. Ngoài ra, Sabry lười di chuyển nên thường xuyên rơi vào bẫy việt vị. “Sabry không có chút trí tuệ hay nhạy cảm chiến thuật nào. Cho đá tự do để phá đội à?”, Mourinho phát biểu trước công chúng.
Những lời đó nghe thì nặng nề đấy, nhưng là chìa khóa đưa Mourinho vươn tới đỉnh cao bóng đá. Chỉ trích học trò trước sự chứng kiến của đám đông là đặc sản huấn luyện của Mourinho. Ông gọi đó là bài học “Đối mặt áp lực và giải quyết khủng hoảng”: Đánh thẳng vào lòng tự ái của cầu thủ, sỉ nhục và đẩy họ xuống bùn lầy để rồi nội lực, bao nhiêu tinh hoa của cầu thủ ấy tự phát tác.
Cuối cùng, kết quả bầu cử đã có. Manuel Vilarinho trúng cử và nói với Mourinho việc thương thảo hợp đồng mới phải chờ tới lúc mùa giải kết thúc. Mourinho lại muốn ký ngay hợp đồng để toàn tâm toàn ý cống hiến cho đội bóng.
Vilarinho đem ý kiến ra hội đồng quản trị CLB. Phần lớn các thành viên thống nhất đợi hết mùa và cân nhắc giữa hai lựa chọn hoặc Mourinho, hoặc Toni - cựu cầu thủ của Benfica trong thập niên 1970.
Không còn gì níu giữ Mourinho. Ông coi đó là thái độ coi thường và vô ơn của Benfica sau khi đã giúp CLB đứng vững trong khoảng thời gian nhất. Mà một kẻ như thế thì cớ sao phải phục tùng? - Mourinho tâm sự cùng nhà báo Graham Hunter. Thà thất nghiệp chứ Mou tuyệt nhiên không bao giờ đi vào vết xe đổ của cha. “Tôi cống hiến và phải nhận về sự tôn trọng tối thiểu”, Mourinho nói.
Khát vọng khẳng định bản thân, làm bá chủ thế giới càng sục sôi trong ngọn lựa ý chí của Mourinho. Từ đây, Mourinho chính thức đưa ra lời tuyên chiến với phần còn lại của thế giới: Bằng mọi giá (trong khuôn khổ pháp luật), Mourinho phải là người giỏi nhất.
Sau hai thập kỷ kể từ ngày đặt chân vào thế giới bóng đá, Mourinho vẫn bước đi trên con đường quy phục đám đông mà ông đã lựa chọn. Bài test lần này là xây lại đống đổ nát ở Carrington và đưa ánh hào quang quá khứ quay về Old Trafford.
Nhiệm vụ dù khó, nhưng không hề bất khả thi theo đánh giá của Mourinho. Và thời điểm hiện tại, Mourinho đang đối diện với cuộc khủng hoảng ở “Nhà hát của những giấc mơ”. Liệu một “cáo già” trên băng ghế huấn luyện như Mou có vượt qua được hay không? Câu trả lời sẽ có kết quả sớm khi tin đồn ông bị sa thải đang được truyền thông Anh lan truyền.
