Theo số liệu thống kê từ Cộng hòa liên bang Đức, năm học 2013 - 2014, có tới 64,4% học sinh Việt theo học trường chuyên Gymnasium (trường cho học sinh giỏi được tuyển thẳng vào đại học), trong khi chỉ có 47,2% học sinh bản địa học tại ngôi trường này. Con số này gấp 4 lần so với số lượng học sinh Ý, Thổ Nhĩ Kỳ (14%) học tại đây và Việt Nam đứng đầu mọi sắc tộc nhập cư.
Tính ra, tỷ lệ học sinh Việt giành giải thưởng về học tập tại Đức gấp 10 lần các sắc tộc khác. Hầu như bất kỳ niên học nào, đều không thiếu tin nóng về gương mặt học sinh Việt đứng đầu các cuộc thi vô địch thành phố, tiểu bang, liên bang, quốc tế. Điều này không chỉ là niềm tự hào riêng cho cộng đồng người Việt tại Đức mà nó còn là vinh dự chung của nước nhà.
Một vài hiện tượng Việt tiêu biếu khiến ngành giáo dục Đức kinh ngạc về trí tuệ Việt Nam có thể kể ra như:
Phạm Thanh Mai - cô bé 13 tuổi học Đại học sớm tại Đức
Tại khoa Toán Trường Đại học tổng hợp Würzburg kỳ I- 2017, Phạm Thanh Mai được nhận vào học hệ đại học sớm. Cô bé năm nay vừa bước sang tuổi 13 hiện là học sinh lớp 9 trường chuyên Deutschhaus Gymnasium. Thanh Mai là trường hợp ngoại lệ của việc học đại học sớm này. Bởi độ tuổi sớm nhất vào đại học tại Đức phải bắt đầu từ lớp 10.
Cô bé Thanh Mai có xuất thân từ một gia đình thuần Việt sống tại Đức. Từ năm lên 2 em đã bộc lộ các khả năng thiên bẩm của mình như biết ghép vần và làm toán đến 10. Mai mê tất cả các chương trình tự học Vtech dành cho trẻ 5, 6 tuổi. Ở tuổi lên 3, Mai cùng anh ruột đã học tiếng Anh trong nhà trẻ (kiểu vừa học, vừa chơi) và rất thich đàn Piano, được thành phố mời biểu diễn mỗi khi có lễ hội, sự kiện.
Lên 5 tuổi Mai vào lớp 1. Với kết quả xuất sắc toàn diện Mai được Sở Giáo dục thành phố Aschaffenburg (Bayern) đặc cách vào lớp 3.
Tuy học “nhảy cóc“, nhưng năm nào Mai cũng dẫn đầu lớp hầu hết tất cả các môn, ngoại trừ môn thể dục.
Năm 2011, 7 tuổi, học lớp 4, Mai là học sinh nước ngoài đầu tiên của tiểu bang Bayern đoạt giải Nhất toán toàn tỉnh Unterfranken.
Trong vòng 4 năm qua 2014-2018, từ vị trí Top 30 tài năng toán học trẻ của Tiểu bang Bayern, Top 100 của Liên bang Đức, tới nay Mai đã vươn lên Top ba tài năng toán học đứng đầu tiểu bang Bayern và Top 30 đứng đầu toàn nước Đức.
Cô bé không chỉ là niềm tự hào của nhà trường và gia đình mà còn làm vang danh học sinh gốc Việt tại Đức.
Hiện tượng Vũ Kim Hoàn
Vũ Kim Hoàn từ 7 năm trước đã từng thu hút truyền thông Đức sôi sục lý giải hiện tượng kỳ lạ học sinh Việt học giỏi nổi trội đặc biệt, đứng đầu mọi sắc tộc ngoại quốc, vượt cả người bản địa. Cô bé có thành tích học tập cao nhất trường lớp từ những năm tiểu học cho đến hết THPT.
Bên cạnh việc học tốt các môn văn hóa, Hoàn còn vô cùng yêu thích và mày mò học thêm nhiều ngôn ngữ. Trong cuộc thi Olympic ngoại ngữ toàn Liên bang năm học lớp 6, cô bé về nhì với giải đồng đội. Sang lớp 7, Hoàn học thêm nhóm AG tiếng Ý, rồi từ lớp 8 học tiếp tiếng Tây Ban Nha.
Tháng 8/2010, hai Tiểu bang Hamburg và Sachsen mở khoá huấn luyện thực hành đa ngôn ngữ cho khoá học lớp 10. Kết quả tổng kết, Hoàn thi viết Tiếng Pháp, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Đức, và thi miệng tiếng Anh, giành vị trí số 1 trong tổng số 120 thí sinh.
Sau khi tốt nghiệp phổ thông, Kim Hoàn chọn ĐH Kinh tế và Luật Berlin, ngành Quản trị Kinh tế Thế giới, khoá 10/2013 - 09/2016, hệ đại học vừa học vừa làm.
Kim Hoàn tốt nghiệp điểm giỏi 1,2, đứng thứ 2 toàn lớp và đứng thứ 3 toàn trường trong tổng số 605 sinh viên. Đồng thời Kim Hoàn làm việc cho tập đoàn tin học IT toàn cầu đứng hàng đầu về sản xuất máy tính, phần mềm, dịch vụ và tư vấn kinh tế IBM.
Kim Hoàn tới IBM ở Singapore làm việc từ tháng 5-8/2015. Tiếp nối công việc ở Singapore, Kim Hoàn học thêm một khoá học ở ĐH Baruch College - The City University of New York, Mỹ từ tháng 8-12/2015 với bằng tốt nghiệp đạt điểm giỏi tuyệt đối 1,0.
Với thành tích tốt nghiệp đại học loại giỏi, Kim Hoàn sang Sydney Úc làm việc thử nghiệm để tích lũy kiến thức thực tế về thương nghiệp bán lẻ, văn hoá kinh doanh và quan hệ lao động tại hãng kinh doanh đồ gỗ Matt Blatt Furniture…
Ngoài hai hiện tượng nổi bật là Kim Hoàn và Thanh Mai, còn vô số sinh viên Việt Nam tại Đức đạt được thành tích học tập đáng nể khiến trí tuệ Việt vang danh ngày một xa hơn. Và học sinh, sinh viên Việt Nam ở nước ta cũng có thể đạt được thành tựu đó nếu chịu khó nhập vào tiến trình chung của thời đại.
(Bài viết có sử dụng thông tin của TS Nguyễn Sỹ Phương)
