Liên quan đến những sai phạm tại Hội đồng thi THPT quốc gia năm 2018 tại Sơn La, ngày 31/7, Cơ quan An ninh điều tra (Công an tỉnh Sơn La) đã khởi tố, bắt tạm giam 5 bị can để điều tra làm rõ về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” theo Điều 356 Bộ Luật Hình sự.
Cụ thể các bị can gồm:
- Ông Trần Xuân Yến (Phó giám đốc Sở Giáo dục Sơn La, Phó chủ tịch Hội đồng thi, Tổ trưởng Tổ chấm thi trắc nghiệm)
- Bà Nguyễn Thị Hồng Nga (chuyên viên phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng, ủy viên Tổ chấm thi trắc nghiệm)
- Bà Cầm Thị Bun Sọn (Phó trưởng phòng Chính trị Tư tưởng, ủy viên Tổ chấm thi trắc nghiệm)
- Ông Đặng Hữu Thủy (Phó hiệu trưởng trường THPT Tô Hiệu, ủy viên Tổ chấm trắc nghiệm).
- Ông Lò Văn Huynh (Phó trưởng phòng Khảo thí, ủy viên Ban Chỉ đạo, Ủy viên Hội đồng thi, Trưởng ban Thư ký).
Trong vụ việc tại Sơn La, Cơ quan chức năng phát hiện dấu hiệu sửa bài thi môn trắc nghiệm (phiếu trả lời trắc nghiệm) của một số thí sinh (TS). Bằng các biện pháp nghiệp vụ, các cơ quan chuyên môn và điều tra đã phân tích và nhận thấy ảnh bài thi trắc nghiệm gốc đã bị xóa.
Như vậy có thể hiểu những người gây ra sai phạm điểm thi tại Sơn La đã sửa đáp án ngay trên phiếu trả lời trắc nghiệm của thí sinh. Ảnh gốc chụp phiếu trả lời ban đầu đã bị xóa và thay thế dữ liệu bằng phiếu mới đã bị chỉnh sửa. Do giữ liệu gửi về Bộ Giáo dục & Đào tạo hoàn toàn trùng khớp với các bài thi hiện có nên việc chấm thẩm định là vô nghĩa.
Cách làm này so với ở Hà Giang là tinh vi và khó phát hiện hơn bởi vì theo điều tra, sai phạm ở Hà Giang là do ông Lương sửa điểm ngay trên phần mềm khi chuyển từ file ảnh sang file text. Điều này giúp ông Lương có thể sửa điểm thi rất nhanh (6s/1 bài) nhưng vì dữ liệu gốc gửi về Bộ GD&ĐT không bị ảnh hưởng nên công tác chấm thẩm định sẽ dễ dàng phát hiện sai phạm.
Đối với vụ việc ở Sơn La, do người sửa điểm đã xóa mất dữ liệu gốc nên việc trả điểm thực về cho TS Sơn La hiện nay phụ thuộc vào kết quả điều tra của cơ quan chức năng Bộ Công an.
Trước đó, theo phân tích từ kết quả thi THPT quốc gia do Bộ GD-ĐT công bố ngày 11/7, năm 2018, tỉnh Sơn La có 10.250 TS dự thi môn toán, trong đó có 30 TS đạt điểm từ 9 trở lên, chiếm 0,29%. Tỷ lệ này của Sơn La chỉ kém Hà Giang (điểm đã được sửa, công bố lần đầu) với mức hơn 1%, cao gấp gần 3 lần Hà Nội (0,1%), hơn 7 lần so với TP.HCM (0,04%) và hơn 4 lần so với Nam Định (0,07%) và cao hơn gần 5 lần so với tỷ lệ chung của cả nước là 0,06%.
Với môn vật lý, thống kê số điểm từ 9 trở lên của Sơn La cũng cao vượt trội so với các tỉnh, thành phố khác. Cụ thể, Sơn La có 1.339 TS dự thi môn này thì có 13 TS đạt điểm từ 9 trở lên, chiếm 0,97%, cao hơn 3 lần so với Hà Nội (0,29%), gấp 4 lần so với Nam Định (0,24%) và 12 lần so với TP.HCM (0,08%).
Xét theo các khối thi, với khối A1 (toán, vật lý, tiếng Anh), cả nước có 82 TS đạt mức điểm từ 27 trở lên thì Sơn La là tỉnh xếp thứ 3 với 8 TS. Ở khối D1 (toán, văn, tiếng Anh), Sơn La đứng đầu cả nước về số lượng TS đạt trên 27 điểm. Cả nước chỉ có 17 TS thuộc 9 tỉnh, thành đạt mức điểm này, riêng Sơn La có 7 TS (chiếm hơn 41%). Ở khối C3 (toán, ngữ văn, lịch sử), cả nước chỉ có 10 TS mức điểm từ 27 trở lên thì riêng Sơn La đã có 6, chiếm tới 60%. Khối D9 (toán, lịch sử, tiếng Anh), cả nước có 10 TS mức điểm từ 27 trở lên thì Sơn La có 4 TS, chiếm 40%.