Cơ quan công an cần vào cuộc điều tra
Mới đây, vụ việc chủ nhà hàng tiệc cưới Tâm Phúc (phường Mường Thanh, TP Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên) bị khách đặt cỗ đám cưới "bom" 150 mâm cỗ.
Theo chủ nhà hàng, khách đặt 150 mâm cỗ cùng rạp cưới vào ngày 30/9. Nhưng đến giờ, nhà hàng không thấy cô dâu, chú rể hay bất kỳ vị khách nào đến dự tiệc. Do khách hàng đặt cỗ là người quen nên chủ nhà hàng cũng không nhận tiền cọc trước khi làm cỗ.
Nhiều người đặt ra câu hỏi trong trường hợp này, nhà hàng có thể khởi kiện, đòi bồi thường được không?
Về vấn đề này, Luật sư Đặng Văn Cường (Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp, đoàn luật sư TP. Hà Nội) cho rằng, chủ nhà hàng có quyền khởi kiện đến tòa án để được giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự về yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Theo luật sư Cường, việc đặt cỗ, thuê làm cỗ đám cưới là quan hệ dân sự được điều chỉnh bởi pháp luật dân sự. Bởi vậy trong vụ việc này cần làm rõ nguyên nhân sự việc và hậu quả thiệt hại của chủ nhà hàng, cần xác định người đặt cỗ có lỗi hay không, tuy nhiên dù là lỗi cố ý thì cũng rất khó áp dụng chế tài của pháp luật để xử lý trong trường hợp này.
"Đúng là chuyện hi hữu xảy ra gây thiệt hại đến tài sản của nhà hàng. Tuy nhiên việc này vẫn chỉ là quan hệ dân sự mà không thể xử lý được bằng các chế tài hình sự. Chuyện đặt cỗ để tiếp khách sau đó không có tiền trả đã từng diễn ra, nhiều chủ nhà hàng dở khóc dở cười tuy nhiên việc đặt cỗ hàng trăm mâm ở vùng cao rồi cắt đứt liên lạc như thế này thì có lẽ là chuyện hi hữu", luật sư Cường chia sẻ.
Luật sư cho hay, các quan hệ dân sự có thể chuyển hóa thành quan hệ pháp luật hình sự nếu như những người thực hiện các giao dịch dân sự đó gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản của người khác hoặc chiếm đoạt tài sản của người khác trong một số trường hợp mà bộ luật hình sự đã quy định về các tội phạm xâm phạm quyền sở hữu.
Còn trường hợp hành vi vi phạm hợp đồng gây thiệt hại đến tài sản của các chủ thể thực hiện hợp đồng hoặc có hành vi gây thiệt hại ngoài hợp đồng thì sẽ được giải quyết bằng các quan hệ dân sự, theo thủ tục tố tụng dân sự.
"Trong vụ việc này, nếu có trình báo của chủ nhà hàng về hành vi của khách đặt hàng rồi không đến ăn cỗ, cũng không trả tiền thì có thể cơ quan điều tra có thể vào cuộc xác minh làm rõ nguyên nhân, động cơ và những vụ việc có liên quan để có hình thức xử lý phù hợp với quy định pháp luật", luật sư nhận định.
Hai tình huống có thể đặt ra
Luật sư cho rằng có hai tình huống đặt ra: một là đám cưới gặp phải sự cố do nguyên nhân khách quan khiến việc tổ chức đám cưới chưa thể thực hiện được, trong trường hợp này hoàn toàn là quan hệ dân sự thuần tuý, chủ nhà hàng có thể bắt đền người đặt hàng về thiệt hại từ việc thỏa thuận đặt cỗ đó. Nếu hai bên không thỏa thuận được thì có thể khởi kiện đến tòa án để được giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự về yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Trường hợp thứ hai xảy ra có thể đó là người đặt cỗ đã cố tình làm như vậy để “chơi khăm”, chủ đích gây thiệt hại cho chủ nhà hàng. Trường hợp này là lỗi cố ý và gây thiệt hại đến tài sản của chủ nhà hàng.
Tuy nhiên đối chiếu với các quy định của pháp luật hình sự hiện hành thì rất khó có thể áp dụng chế tài nào đối với hành vi này. Nếu hành vi là cố ý, tác động trực tiếp đến tài sản của chủ nhà hàng khiến tài sản bị hư hỏng hoặc hủy hoại thì mới có thể áp dụng chế tài hình sự về tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản.
Hoặc trường hợp gian dối để chiếm đoạt tài sản thì mới có thể xử lý về tội lừa đảo hoặc tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Còn hành vi không thực hiện đúng thỏa thuận trong quan hệ dân sự, vi phạm thỏa thuận của hợp đồng dân sự gây thiệt hại cho chủ thể của hợp đồng thì đây hoàn toàn là quan hệ dân sự thuần tuý, dù có vô ý hay cố ý thì cũng sẽ giải quyết bằng thủ tục tố tụng dân sự.
Trong trường hợp này chủ nhà hàng vẫn phải khởi kiện đến tòa án để yêu cầu bồi thường thiệt hại nếu người đặt cỗ cố tình không bồi thường thiệt hại và hai bên không thỏa thuận được với nhau.
"Có thể đây sẽ là một bài học cho hoạt động kinh doanh của chủ nhà hàng này cũng như cho những người bán hàng hóa lấy tiền sau. Trong trường hợp người đặt hàng có tài sản để đảm bảo việc bồi thường thiệt hại có thể được bù đắp. Tuy nhiên người đặt hàng là người không có tài sản thì rủi ro hoàn toàn thuộc về chủ nhà hàng do thiếu kinh nghiệm và không có những nguyên tắc cần thiết để đảm bảo an toàn trong kinh doanh", luật sư nhấn mạnh.