'13 Reasons Why' - Series tuổi teen gây tranh cãi nhất hiện nay

Những ngày gần đây, khán giả yêu truyền hình khắp nơi trên thế giới, nhất là những đối tượng trẻ tuổi đang sôi sục vì một series mới ra mắt của kênh Netflix. Mang tựa đề 13 Reasons Why (tạm dịch: 13 Lý Do Vì Sao), series kể về vụ tử sát của nữ sinh trung học Hannah Baker (Katherine Langford) sau khi chịu nhiều rắc rối do những người xung quanh gây ra.

Dựa trên cuốn tiểu thuyết cùng tên của tác giả ăn khách Jay Asher, do “Nữ hoàng Instagram” Selena Gomez tham gia điều hành sản xuất, 13 Reasons Why đã gây ấn tượng mạnh với khán giả nhờ thể hiện chân thực đến rùng rợn mặt trái của cuộc sống học đường. Những câu chuyện tuổi teen hiện lên không phải với màu sắc tươi sáng, vui nhộn như các bộ phim cùng đề tài, mà mang vẻ u ám, tiêu cực. Dưới góc nhìn của Hannah, chẳng nhất thiết cứ phải đánh đập, nhục mạ công khai, mà chỉ cần vài trò chơi xỏ, đôi pha chọc ngoáy mà chính người thực hiện cũng không cố ý, cũng đủ khiến một cô nàng xinh đẹp, giỏi giang, gia đình yên ấm chọn cách tự kết liễu cuộc đời mình.

Đánh giá với tư cách một series phim truyền hình, thì 13 Reasons Why đã xuất sắc hoàn thành nghĩa vụ của nó, đó là khiến dư luận phải chú ý. Bạo lực học đường - vốn là nguyên nhân số một dẫn đến tự tử tuổi teen khắp thế giới - đang trở thành một chủ đề được bàn luận sôi nổi nhờ hiệu ứng series này tạo ra. Thêm nữa, việc được chiếu trên Netflix - một kênh truyền hình cáp không bị kiểm duyệt gắt gao - cũng đã giúp 13 Reasons Why ghi điểm trong mắt giới chuyên môn. Chắc chắn, series này đã mở ra không ít triển vọng cho thể loại học đường, vốn trước nay hay bị đánh giá là thiếu ý nghĩa lẫn chiều sâu.

Tuy nhiên, bên cạnh thành công về mặt chuyên môn (lượng người theo dõi cao, báo chí phê bình tích cực) thì 13 Reasons Why cũng đang hứng chịu vô số búa rìu chỉ trích từ chính đối tượng thanh niên được khai thác trong phim. Theo họ, dù phim khắc họa khá chân thực những bất ổn tâm lý tuổi mới lớn cũng như mặt trái của cuộc sống học đường, nhưng nó dường như lại “tôn vinh” hành động tự sát của Hannah, từ đó tạo nên một thông điệp hoàn toàn tiêu cực cho những khán giả cũng đang ngồi trên ghế nhà trường.

Cái chết của Hannah trong phim đã khiến rất nhiều người từng gây tổn thương cho cô phải ân hận, tuy nhiên chính những phản ứng “hối cải” này đã khiến hành động tự sát của nhân vật này có vẻ… thỏa đáng, vì cô đã trả thù thành công những kẻ bắt nạt mình. Đây bị đánh giá là một trong những thông điệp sai lầm nhất của 13 Reasons Why, vì trên thực tế, tự sát không chỉ khép lại một cuộc đời với biết bao hoài bão phía trước, mà còn gây ra gánh nặng tâm lý (và đôi khi cả vật chất) cho những người ở lại. Ở rất nhiều vùng tại nước Mỹ nơi có tỷ lệ học sinh, sinh viên tự tử cao, người dân đang không ngớt lời lên án series này, vì sợ rằng sự nổi tiếng của nó sẽ kích thích nhiều đối tương tuổi teen tìm đến hành động cực đoan hơn.

Không chỉ có vậy, 13 Reasons Why còn bị phản đối bởi trong số nhiều nhân vật gây tổn thương cho Hannah, có những người thực chất… chẳng làm gì sai trái. Tiêu biểu nhất là Clay Jensen, cậu bạn luôn tử tế với Hannah và thậm chí từng được cô cho phép quan hệ tình dục với mình. Vấn đề là trước khi hai người có thể “làm tới”, Hannah trở nên hoảng hốt vì bị những sự việc trong quá khứ trở lại ám ảnh. Cô nổi khùng với Clay và đuổi cậu đi, và Clay, giống như mọi người bình thường khác, đã chấp nhận rút lui vì tôn trọng cô. Dù vậy, một trong những lý do khiến Hannah tự sát sau này lại là vì Clay đã không cố gắng ở lại an ủi cô, khiến cô cảm thấy bị “bỏ rơi”. Tệ hơn nữa, sau cái chết của Hannah, Clay cũng đã tự đổi lỗi cho mình vì lý do này, dù sự thật điều cậu làm hoàn toàn hợp lý. Chính cách đòi hỏi, đổ lỗi có phần vô lý này của Hannah đã khiến nhiều người xem bất bình với series.

Có 13 nhân tố để đẩy Hannah đến bức đường cùng, phải tự vẫn để giải thoát cho mình. Nhưng mặt khác, Hannah cũng chẳng phải hoàn toàn là một nạn nhân. Cô cũng từng rất nhiều lần tự đưa rắc rối vào thân, chứ chẳng cần ai để làm tổn thương, tiêu biểu như lần đến dự bữa tiệc của Bryce dù biết rõ cậu ta là loại người như thế nào. Thậm chí, Hannah còn tận mắt bắt gặp một cô gái khác bị cưỡng hiếp, mà không hề có hành động nào để can thiệp hay gọi người giúp đỡ. Đành rằng Hannah từng bị tổn thương tâm lý và luôn dễ hoảng sợ trước những việc liên quan đến tình dục, nhưng trong hoàn cảnh ấy, chính cô cũng đã góp một tay vào nỗi bất hạnh của cô gái bị cưỡng hiếp kia. Giả sử, về sau cô gái đó tự sát, chắc chắn Hannah cũng sẽ trở thành một trong những “nguyên nhân” gây nên cái chết ấy.

Là một series chất lượng, khai thác vấn đề nóng hổi trong xã hội, tuy nhiên nhiều chi tiết trong 13 Reasons Why vẫn gây bất bình đối với khán giả. Dù những chi tiết này không dở, nhưng chúng hoàn toàn có thể khiến người xem, nhất là những người xem trong độ tuổi teen, có ấn tượng sai lầm về vấn nạn bạo lực học đường.