Hiện có nhiều loại mỹ phẩm như: nước rửa mặt, dầu tắm… chứa 2% acid salicylic acid được phái đẹp “rỉ tai” nhau mua dùng vì cho rằng chúng có thể giúp “dọn dẹp” mụn trên cơ thể. Câu hỏi lớn đặt ra là liệu 2% salicylic acid trong những sản phẩm này có “gây hấn” gì đến sức khỏe của người sử dụng hay không?
Salicylic acid vốn là “bà con dòng họ” của aspirin và rất dễ dàng thấm qua da để vào hệ tuần hoàn máu. Salicylic acid và aspirin sẽ có những tác động “na ná” trên cơ thể. Một trong những tác hại nguy hiểm nhất của salicylic acid là gây ra hội chứng Reye có thể gây tử vong cho người sử dụng hoặc có thể khiến họ tàn tật suốt đời. Một rủi ro khác khi sử dụng những mỹ phẩm có chứa salicylic acid là có thể gây hen suyễn và nhạy cảm với aspirin. Sự dị ứng với aspirin có thể gây tử vong.Salicylic acid còn có thể gây ung thư da vì làm tăng tính nhạy cảm của da trước tia cực tím.
Sự hấp thu 2% salicylic trên bề mặt da tương đương với 1/3 viên aspirin liều nhỏ dùng trong bệnh tim mạch (riêng dùng trong giảm đau thì aspirin có hàm lượng cao hơn gấp nhiều lần). Một viên aspirin liều nhỏ chứa từ 80 - 100mg aspirin. Vì vậy, sự hấp thu của 2% salicylic acid sẽ tương đương với việc đưa vào cơ thể xấp xỉ 26,5 - 33,5mg aspirin. Đối với những sản phẩm chứa salicylic acid dùng cho toàn thân thì sự hấp thu salicylic acid càng cao hơn, tương đương với 265 - 335mg aspirin, tức tương đương với nửa liều thuốc aspirin có tác dụng giảm đau (650mg). Đây là một sự ước lượng tương đối vì mỗi vùng da trên cơ thể sẽ có tốc độ hấp thu thuốc khác nhau tùy thuộc vào độ dày của da, lỗ chân lông và cấu trúc mạch máu tại vùng da đó.
Như trên đã nói, salicylic acid và “người bà con” là aspirin có thể gây ra hội chứng Reye. Theo Viện Rối loạn Thần kinh và Đột quỵ Quốc gia (Mỹ) thì hội chứng Reye sẽ gây tác động lên tất cả các cơ quan trong cơ thể mà nghiêm trọng nhất là não và gan. Hội chứng Reye cũng sẽ làm mỡ tích tụ ở gan và những cơ quan khác. Hội chứng Reye thường bị chẩn đoán nhầm là viêm não, viêm màng não, đái tháo đường, ngộ độc thuốc hoặc các rối loạn tâm lý… Triệu chứng của hội chứng Reye bao gồm nôn mửa kéo dài hoặc tái phát, bơ phờ, thay đổi tính cách như dễ bị kích thích hoặc cố chấp, mất phương hướng, nhầm lẫn, mê sảng, co giật, và mất ý thức… 95% trường hợp gây hội chứng Reye là do sử dụng các sản phẩm (mỹ phẩm, dược phẩm) có chứa salicylic acid và aspirin.
Các sản phẩm có chứa salicylic acid và aspirin cũng có thể gây lên cơn suyễn. Nếu người sử dụng các sản phẩm này chưa từng bị bệnh suyễn thì những sản phẩm này có thể sẽ làm “ngòi nổ” cho bệnh suyễn. Những sản phẩm chứa salicylic acid và aspirin có thể gây bệnh suyễn đối với những cơ thể nhạy cảm khi chỉ cần đưa vào cơ thể 80mg aspirin hoặc salicylic acid. Triệu chứng suyễn xảy ra sau 30 phút tới 3 tiếng sau khi sử dụng aspirin hoặc salicylic acid.
Salicylic acid sẽ làm da tăng hấp thu đối với tia cực tím sẽ dẫn đến nguy cơ bỏng nắng hoặc hoặc gây tổn thương da. Vì vậy, những người sử dụng mỹ phẩm có chứa salicylic acid khi ra đường phải dùng những kem chống nắng với yếu tố chống nắng SPF 30. Theo Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA), khi dùng những sản phẩm có chứa salicylic acid thì người sử dụng cần tránh ánh sáng trực tiếp mặt trời trong 5 ngày.
Với những rủi ro về sức khỏe đã nêu trên, người sử dụng cần nên có một quyết định khôn ngoan, đừng tự ý dùng các loại mỹ phẩm có chứa 2% salicylic acid theo kiểu “vận động hành lang”, không khéo coi chừng mụn chưa hết mà bệnh đã mang.
DS. Nguyễn Bá Huy Cường
