Cây chùm ngây (còn có tên ba đậu dại) thuộc loại thực vật thân gỗ, họ chùm ngây, xuất xứ từ vùng Nam Á. Chúng có đặc điểm: thân cây cao, sau 3 - 4 năm có khi lên đến hàng chục mét; lá kép, hình dạng giống lông chim, mọc so le, có màu xanh sẫm, dài khoảng 3 - 6 cm; hoa màu trắng kem, thường mọc thành chùy ở các kẽ lá, có lông tơ; quả dạng nang treo, dài 2.5 - 4 cm dọc theo quả có các khe rãnh; hạt có màu đen, to bằng hạt hạt đậu Hà Lan, có 3 cạnh.
Tại Việt Nam, chùm ngây được trồng rải rác ở các tỉnh phía Nam, từ Quảng Nam trở vào. Chị Khánh Hà (30 tuổi, quê Bình Thuận) cho biết: "Ngày xưa, người Việt mình luôn nghĩ chùm ngây là loại rau dại, không thể ăn được nhưng thực tế có thể ăn sống.
Mình nhớ ngày đó mẹ được dì ở bên nước ngoài mách rau chùm ngây ăn được nên hái về ăn sống như rau xà lách. Nhưng hàng xóm chẳng tin, cứ nói rằng ăn vào sẽ đau bụng, đi ngoài.
Ngờ đâu cả nhà mình ăn vào chẳng sao, còn thấy ngon. Từ đó các dì trong xóm cũng bắt chước hái về ăn".
Sau này, chị Khánh Hà chuyển lên thành phố sinh sống. Chị không còn thấy và thưởng thức ray chùm ngây. Thậm chí chị tìm mua cũng không có ai rao bán.
Vài năm trở lại đây, rau chùm ngây trở thành đặc sản được nhiều người tìm mua về thưởng thức. Do đó chúng được rao bán khắp các chợ online, siêu thị rau sạch... Chị Khánh Hà cũng dễ dàng mua về ăn tìm lại ký ức tuổi thơ.
"Chị em có thể ghé mua rau chùm ngây tại các khu chợ lớn, các cửa hàng chuyên bán nông sản, dược liệu hoặc tìm mua tại vườn. Theo đó, đặc sản này có giá dao động từ 80.000 – 100.000 đồng/kg. Chị em cũng có thể tìm mua đặc sản khô tại các nơi chuyên bán thuốc nam với giá từ 150.000 – 200.000 đồng/kg", chị Khánh Hà nói.
Rau chùm ngây chỉ cần rửa sạch có thể ăn sống. Ngoài ra, đặc sản này còn có thể chế biến thành các món ăn như nấu canh thịt, canh tôm hoặc xay sinh tố để uống.
Chị em cũng có thể phơi khô rau đặc sản rồi xay nhuyễn ra thành bột để nấu thành cháo, bột dinh dưỡng cho trẻ em hoặc pha nước uống.
Không chỉ là rau ăn, rau chùm ngây còn có tác dụng tốt cho sức khỏe. Rau được sử dụng để điều trị tình trạng thiếu máu, viêm khớp và các tình trạng đau khớp khác (thấp khớp), hen suyễn, hỗ trợ điều trị ung thư, táo bón, đái tháo đường, tiêu chảy, đau bụng, loét dạ dày và ruột, co giật ruột, đau đầu, vấn đề tim mạch, huyết áp cao, sỏi thận, ứ nước, nhiễm vi khuẩn, nấm, virus và ký sinh trùng.
Ngoài ra, tác dụng cây chùm ngây đôi khi được dùng trực tiếp trên da để diệt vi trùng hoặc làm se da, điều trị áp xe, gàu, bệnh viêm nướu, rắn cắn, mụn cơm, vết thương…
