Các tỉnh phía Bắc của Việt Nam nổi tiếng với nhiều loại đặc sản dân dã mang đậm hương vị vùng núi khiến du khách phải nao lòng. Trong đó, chúng ta phải đến một loại rau dại bỗng trở thành đặc sản vừa thơm ngon vừa tốt cho sức khỏe. Đó là rau ngũ gia bì hương – loại cây bụi, thường được người dân trồng làm hàng rào để ngăn gia súc (ngựa, trâu) phá hoại rau màu, cây ăn quả.
Được biết, rau ngũ gia bì hương là loại rau mọc hoang dại, sống trong điều kiện khí hậu mát mẻ. Người dân vùng cao thường hái ngọn tươi đem về xào với tỏi hoặc sang hơn là băm nhỏ xào trứng gà, thịt ngựa. Chúng có vị đăng đắng, ngọt ngọt và thơm hắc nên tạo ra hương vị đặc biệt cho món ăn.
"Ngày nhỏ, tôi cũng không thấy người dân đem rau này ra chợ bán bởi lên nương hoặc chạy ra vườn nhà cũng hái được cả nắm lá non. Vì thế chúng tôi thường nói với nhau rằng đây là nhân sâm của vùng núi có giá 0 đồng”, chị Ngọc Lan (33 tuổi, quê Hà Giang) nói.
Vài năm gần đây rau ngũ gia bì hương bỗng trở thành một món ăn nổi tiếng. Nhiều du khách đến Hà Giang hoặc Sa Pa (Lào Cai) sau khi được thưởng thức món rau dại này đã vô cùng thích thú bởi hương bị đặc biệt. Họ đã đặt mua với hi vọng có thể đem về dưới xuôi biếu tặng người thân, bạn bè thưởng thức cùng.
“Giờ đây, các món ăn từ rau ngũ gia bì hương được nhà hàng, khách sạn thêm vào thực đơn, được nhiều du khách biết đến hơn. Hiện nay chúng đã trở thành món ăn đặc sản của Hà Giang nói riêng và vùng núi phía Bắc nói chung.
Ở quê tôi nhiều hộ gia đình đã phá bỏ vườn chè để trồng xen canh hàng nghìn mét vuông đất ngũ gia bì hương dưới tán cây mận", chị Lan cho hay.
Ngũ gia bì hương dễ sống, cần ít công chăm sóc, chỉ cần tưới ẩm, bón phân 2 lần/năm là có thể thu hái quanh năm. Hiện tại đặc sản này được bán buôn với giá 40.000 đồng/kg cho các nhà hàng và quán ăn. Còn bán lẻ tại các trang thương mại điện tử có giá 70.000 – 90.000 đồng/kg, tùy thời điểm.
Nhiều tài liệu nghiên cứu ghi chép rằng, cây ngũ gia bì hương là cây thuốc họ nhân sâm có trong danh mục các bài thuốc y học cổ truyền được sử dụng rộng rãi, thuộc dạng cây bụi, thân có gai.
Cây có nhiều tác dụng như chống oxi hóa mạnh, chống lão hóa và mệt mỏi, làm thuốc bổ nâng cao sức khỏe, tăng cường trí nhớ, chữa các bệnh dạ dày, tê thấp. Một số hoạt chất trong ngũ gia bì hương còn có khả năng kháng tế bào ung thư, kháng virus.
Riêng với bà con vùng cao, đây là “thần dược”, ăn vào có giấc ngủ tốt hơn, chỉ đơn giản là chế biến thành một món rau xanh đổi bữa trong thực đơn hằng ngày cũng có tác dụng tốt cho sức khỏe.
