Rau bò khai, còn được biết đến với các tên gọi như dây hương, rau dạ hiến, hay rau nghiến, là một loại rau rừng đặc trưng của vùng núi phía Bắc Việt Nam. Loại rau này đặc biệt phổ biến ở Bắc Kạn và Lạng Sơn, với hương vị độc đáo khó lẫn.
Trong đó, rau bò khai ở vùng Ba Bể, Bắc Kạn, nổi tiếng hơn cả bởi hương vị thơm ngon đặc trưng, từng lọt vào top 100 món ăn đặc sản Việt Nam giai đoạn 2020 – 2021.
Thoạt nhìn, rau bò khai có phần giống rau ngót, nhưng ngọn lại mập mạp như đọt su su. Người dân địa phương thường thu hoạch ngọn và lá non để chế biến thành nhiều món ăn ngon như xào tỏi, nấu canh hoặc xào thịt. Đặc biệt, món rau bò khai xào tỏi luôn được thực khách yêu thích bởi độ giòn ngọt và hương vị đậm đà.
Mặc dù có mùi ngai ngái đặc trưng, dễ gây cảm giác khó chịu cho những ai lần đầu thưởng thức, rau bò khai lại khiến nhiều người ăn quen “nghiền”. Theo chủ một nhà hàng tại Ba Bể, chia sẻ: “Loại rau này dễ chế biến, giá lại rẻ, chỉ khoảng 40.000 – 50.000 đồng/kg. Tuy nhiên, trước khi nấu, cần chần sơ và vò qua để giảm bớt mùi khai".
Theo kinh nghiệm của người dân Tây Bắc, rau bò khai xào với trứng hoặc lạp xưởng không chỉ giữ được hương vị đặc trưng mà còn tăng thêm độ hấp dẫn. Để rau giữ được độ giòn và màu xanh, sau khi chần sơ qua nước sôi, người ta ngâm rau ngay vào nước lạnh hoặc nước đá.
Không chỉ là nguyên liệu chế biến các món ăn dân dã, rau bò khai còn được đánh giá cao trong y học cổ truyền. Loại rau này được cho là có tác dụng phục hồi sức khỏe, hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến gan, thận và đường tiết niệu. Ngoài ra, rau bò khai còn giúp kích thích tiêu hóa, giảm tê thấp, và hạ sốt.
Với giá trị dinh dưỡng và hương vị độc đáo, rau bò khai ngày càng trở thành món ăn được nhiều người yêu thích, đặc biệt là các thực khách Hà Nội. Không ít người sẵn sàng mua vài cân về để thỏa mãn cơn thèm, dù ban đầu phải vượt qua rào cản mùi đặc trưng.
Hương vị độc đáo, công dụng tốt cho sức khỏe và cách chế biến đa dạng đã khiến rau bò khai trở thành món đặc sản không thể bỏ qua khi đến với vùng núi Bắc Kạn.
