Miền Tây có nhiều loại quả đặc sản khơi gợi ký ức tuổi thơ nhiều người, ví dụ như trái quách. Đây là quả của cây quách, thuộc họ cam, khởi nguồn từ vùng sinh thái Indomalaya, phân bố phần nhiều ở Đông Dương, Sri Lanka, Bangladesh, Ấn Độ... Ở nước ta, chúng được trồng chủ yếu ở Đồng bằng sông Cửu Long và là loại quả đặc sản quen thuộc với bà con Cầu Kè (Trà Vinh).
Người dân Cầu Kè cho biết, xưa cây quách thường tìm thấy rải rác trong rừng. Họ nhớ cứ khi nào đi chăn trâu chăn bò là rủ nhau vào xem quách chín hay chưa. Sau đó họ trèo lên hái quả, ăn tại gốc cây.
"Có đợt quách chín rụng đầy gốc nhưng chẳng ai đoái hoài tới. Đám chúng mình không ngủ trưa trốn bố mẹ đi hái. Cái cảm giác thưởng thức chúng khi đó tật tuyệt vời.
Sau này lên thành phố học, mình cũng đùa với chúng bạn rằng quê mình có thức quả mà không sơn hào hải vị nào sánh bằng. Chúng nó tò mò lắm, muốn thử ngay lập tức mà không được”, Yến Lê (28 tuổi, quê Cầu Kè) cho biết.
Ngày nay, người dân tại Cầu Kè nói riêng và các tỉnh miền Tây nói chung bắt đầu trồng cây quách để lấy bóng mát và thu hoạch quả. Yến Lê cho biết, trái quách hình cầu có đường kính trung bình khoảng 7 - 8cm, màu hơi xám trắng, vỏ quả dày không bóng bẩy, loang lổ hạt li ti. Khi chưa chín thịt quả bên trong màu trắng, ăn giòn, vị chua, khi đã chín nó sẽ chuyển thành màu nâu đậm hoặc đen với nhiều hạt và sợi cứng.
"Trái quách khi để chín quá lâu có thể lên men. Mùi vị của nó rất đặc trưng và khá tương đồng với trái sầu riêng. Vì thế ai ăn được trái quách thì càng ăn càng nghiện, nhưng nếu không thích mùi vị của nó thì sẽ muốn tránh xa”, Yến Lê nói.
Khi muốn ăn loại quả đặc sản này này, người ta sẽ đập hoặc bổ bằng dao trên bề mặt cứng để làm nứt vỏ quả. Lấy phần thịt quả màu nâu đậm, sau đó cho thêm đường và đá để thưởng thức như một loại nước giải khát.
Ngoài ra còn có một món ăn thú vị khác làm từ trái quách non đó là đập vỡ quả, lấy phần thịt trắng chấm muối, chấm mắm đường hoặc ăn cùng với rau sống. “Nếu xưa ít người biết đến loại quả này thì giờ đã trở thành đặc sản. Hiện nó được rao bán tại các chợ dân sinh vùng sông nước, sàn thương mại điện tử hoặc chợ online với giá 70.000 – 100.000 đồng/kg", cô gái cho hay.
Không chỉ ngon, trái quách rất bổ dưỡng cho sức khỏe con người. Theo đó, trong trái quách có nhiều chất khoáng và vitamin C, nếu dùng thường xuyên sẽ có tác dụng phòng ngừa và cải thiện bệnh Scurvy (một dạng hội chứng thiếu vitamin C mạn tính); điều trị táo bón; tăng cường sức đề kháng; khắc phục tiêu chảy và một số vấn đề về đường tiêu hóa. Đặc biệt thịt trái quách còn dùng để ngâm rượu giúp mạnh gân cốt, kích thích ăn ngon miệng…
