Vài năm trở lại đây, chị em nội trợ bỗng ưa chuộng một loại cá bé tí tí nhưng ăn ngon. Đó là cá cơm than (hay còn gọi là cá cơm đen).
Đây là giống cá nhỏ, có mình hình trụ tròn, thịt mềm, thân dài chừng 6 – 8cm; có hai sọc đen chạy dài khắp 2 bên lườn; mắt rất to, không có màng, khoảng cách hai mắt lớn; khe mang rất rộng, 2 hàm đều có răng nhỏ...
Đặc sản cá cơm than xuất hiện nhiều nhất vào tháng 3 âm lịch hằng năm, thường có nhiều ở khu vực miền Trung. Chúng được người dân gọi là cá cơm than để phân biệt với các loại cá cơm khác mình trắng, nhỏ.
"Xưa người dân quê mình thường đánh bắt cá cơm than để làm nước mắm, chứ không ăn. Vì thế chúng có giá rẻ như bèo, ít người biết đến.
Gần đây, mình thấy chúng bỗng trở thành đặc sản nổi tiếng được dân thành phố đổ xô đi tìm. Ai cũng nhận xét chúng mang hương vị lạ, ăn ngon và bổ dưỡng", chị Thanh (27 tuổi, Nghệ An) cho hay.
Hiện tại, đặc sản cá cơm than có giá khá đắt đỏ: 100.000 đồng/kg tươi; 180.000 đồng/kg khô. Trong đó loại khô được tin dùng hơn cả vì sự tiện lợi, bất cứ nơi đâu cũng thấy bán.
Từ cá cơm than có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon và dân dã như: chiên, nấu canh, xào khô... Tất cả đều thơm ngon và mang hương vị của biển cả.
"Dù chế biến thành món ăn nào cũng thơm ngon nhưng ấn tượng nhất vẫn là nước mắm. Bởi giống cá này chứa tới hơn 61% đạm và chỉ 3,3% chất béo. Do vậy mà nước mắm được sản xuất từ loại cá này có độ đạm cao, vị ngọt hậu rõ", chị Thanh nói.
Theo đó để có được nước mắm cá cơm than thơm ngon nhất cần chọn lọc kỹ những con cá cơm than to béo, rửa sạch và ướp với muối tinh khiết rồi ủ chượp trong vòng 1 năm. Những giọt nước mắm rin đầu tiên sau 12 tháng ủ chượp chính là những giọt nước mắm tươi ngon nhất.
Cá cơm than có nhiều axit béo omega-3, protein, vitamin và khoáng chất giúp duy trì sức khỏe tốt. Chúng chứa canxi, sắt, magiê, phốt pho, kali, natri và kẽm.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng liên kết peptid trong cá cơm thấp và phân phối đều. Vì vậy lượng protein của cá dễ hấp thu và đồng hóa nhiều hơn. Hơn nữa chúng chứa một lượng lớn chất béo không bão hòa. Có thể làm giảm cholesterol LDL (có hại) giúp giảm nguy cơ xơ vữa động mạch, đau tim và đột quỵ.
Canxi và vitamin A, được tìm thấy trong cá cơm có ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển của xương. Có lợi trong việc chống lại sự thoái hóa xương.Canxi cũng có vai trò không thể thiếu trong việc bảo vệ răng khỏi sự suy yếu và giữ cho răng khỏe mạnh.
