Nhiều người vẫn thường nói rằng, về Ân Nghĩa (Lạc Sơn, Hòa Bình) chính là nơi mà phụ nữ còn mê thuốc lào hơn cả đàn ông. Hình ảnh những người phụ nữ túm tụm, buôn chuyện, rít thuốc lào rồi nhả khói dường như là hình ảnh quá đỗi quen thuộc tại đây.
Trên khắp Việt Nam, chắc chắn đây là địa phương có số lượng phụ nữ hút thuốc lào đông nhất.
Phiên chợ dường như là nơi gặp gỡ chỉ để… hút thuốc lào.
Đã thành thông lệ, cứ mỗi tuần ba phiên chợ, ngay từ tờ mờ sáng, người dân xứ Mường lại kéo nhau xuống chợ Ré mua sắm. Việc đầu tiên khi đến chợ là chị em lại tìm đến các cửa hàng bán thuốc lào làm vài bi cho đỡ nhạt miệng.
Các chị các mẹ rít những hơi dài, ngẩng mặt lên trời nhả khói, sau đó chuyền tay nhau cho người kế bên cùng thưởng thức. Sau mỗi lượt hút, họ lại bàn tán về độ ngon và nặng nhẹ của thuốc, rồi mua dăm bảy lạng về cho cả nhà dùng.
Chiếc điếu cày là hình ảnh vô cùng quen thuộc của người Mường ở Ân Nghĩa.
Thuốc lào trở thành một thứ hàng “nóng” của phiên chợ. Với phụ nữ nơi đây, thuốc lào được xem là thú tiêu khiển bậc nhất để khởi đầu câu chuyện.
Vào trong những ngôi nhà của người Mường, chiếc điếu cày là hình ảnh vô cùng quen thuộc. Những người Mường vẫn thường nói rằng, chiếc điếu cày là vật bất ly thân cũng như là động lực nuôi sức lao động của người dân ở đây. Nếu không rít một hơi thuốc lào, mọi hoạt động sẽ bị dừng lại.
Ở xứ Mường này, thuốc lào chính là đầu câu chuyện.
Ân Nghĩa là xã vùng cao của tỉnh Hòa Bình, nơi đây người dân tộc Mường chiếm tỷ lệ khá lớn. Cuộc sống dù đói nghèo nhưng với những người phụ nữ nơi đây, tục lệ hút thuốc lào dường như là nét đẹp. Đó cũng là nét văn hóa và là và nếp sống đã ăn sâu vào tiềm thức mỗi người để dù có phải đi xa, ai cũng luôn đau đáu nhớ về.
Cũng không riêng gì những quý bà, quý cô đã có tuổi mà các thiếu nữ, ngay khi vừa bước vào lứa tuổi trăng tròn cũng đã tập tành “nhả khói”. Thường thì phụ nữ khi hút còn có tập quán chuyền tay nhau cùng hút chung một cái điếu. Đó cũng là điều dễ hiểu khi bà con dân nơi đây xem trọng thuốc lào hơn mâm cỗ.
