'Love Goes': Muôn hình vạn trạng của Sam Smith khi thoát xác thành nghệ sĩ Queer thực thụ

Sam Smith, vốn được biết đến như một giọng ca đến từ Anh Quốc gây dấu ấn với khán giả từ những ngày đầu tiên của sự nghiệp nhờ những bản tình ca u buồn cùng hình ảnh chàng trai ánh mắt lúc nào cũng đượm buồn đầy thu hút. Những ca khúc hit được khán giả nhớ đến của anh, ta có thể kể đến như: I'm Not The Only One, Stay With Me, La La La, Too Good At Goodbyes,... 

Đa phần là những bản tình ca với chất giọng được đánh giá tốt theo trường phái danh ca, những điều đó đã giúp Sam mở rộng tên tuổi mình ra thị trường quốc tế một cách dễ dàng, cũng mang lại cho anh những giải thưởng danh giá như 4 kèn Grammys, 1 giải Oscar, 3 giải BRIT Awards,...

Thế nên, album phòng thu mới nhất của Sam Smith - Love Goes ra mắt vào ngày 30/10 gần đây, trùng ngày ra mắt với album Positions của Ariana Grande, là một nét đặc biệt đáng chú ý khi trở thành album mang trọng trách chuyển đổi hình ảnh của Sam Smith một cách chính thức với công chúng cùng giới mộ điệu. 

Sự thay đổi này không chỉ là về chất nhạc, mà còn là sự lột xác từ chàng trai u sầu ở 2 album trước thành một nữ hoàng Queer. Cũng là album đầu tiên Sam Smith cất cao tiếng hát tự hào về bản dạng giới của mình nhất, trở thành một "họ" đúng nghĩa, phá bỏ nhiều rào cản cho cộng đồng người phi nhị nguyên giới nói riêng, cho cả cộng đồng LGBT nói chung. (PV: Sam Smith từng công khai mình là người phi nhị nguyên giới vào năm 2019. Người phi nhị nguyên giới không xếp mình vào trong bất cứ giới tính phổ thông nào như nam hay nữ, họ có thể xem như là một dạng biến thể của người chuyển giới, và có yêu cầu được goi đến với danh xưng HỌ chứ không phải một danh xưng nào khác có tính chất phân biệt giới). 

Vậy, không làm bạn mất thời gian thêm nữa, ta bước vào kỷ nguyên mới của Sam Smith. Một thế giới âm nhạc "bia đia" hơn rất nhiều 2 album phòng thu trước, hứa hẹn sẽ cho bạn lụa để bung không hết thì thôi. Đi nào! 

Sự thay đổi hình ảnh này đã dấy lên rất nhiều những tranh cãi trong cộng đồng người yêu âm nhạc thế giới từ trước đó, với những đĩa đơn đánh tiếng cho album (cũng xuất hiện trong album nhưng nằm ở CD2 - Nơi cho những ca khúc bổ sung) như Dancing With A Stanger hợp tác cùng Normani, How Do You Sleep và cả I'm Ready hợp tác cùng Demi Lovato. Từ một chàng trai mắt đượm buồn mũm mĩm đáng yêu đứng yên cầm micro hát những bản ballad thắt quặn cả con tim như một nam danh ca thứ thiệt, thoắt trở thành một chàng trai cá tính trang điểm đậm đà, nhảy nhót uốn éo dù thân hình không chuẩn như những nam vũ công xung quanh. 

Sự xuất hiện của Sam Smith trong những MV đĩa đơn đánh tiếng với tạo hình như thế, chia hẳn dư luận thành 2 phe đối lập. Có người thì khen dễ thương đáng yêu, chưa kể là với tư tưởng ủng hộ Sam Smith cho một cuộc cách mạng xóa bỏ vai trò giới, thứ đã gây ra bao nhiêu nỗi thống khổ cho cảm xúc cả cả nam giới lẫn nữ giới. Cùng đó, là lời khen ngợi khi Sam Smith tham gia cùng nào những Meghan Trainor hay Lizzo trong phong trào "Love Your Body - Yêu cơ thể bạn, yêu bản thân bạn" khi vẫn yêu thương bản thân dù mang thân hình mũm mĩm trái với tiêu chuẩn sắc đẹp bao đời qua. 

Tuy nhiên, cũng có ý kiến tiêu cực nhắm vào Sam Smith với những bình luận chê bai điệu nhảy uốn éo nữ tính hóa của Sam Smith trong How Do You Sleep trông thật khó coi, hay những chuẩn mực tùy vào suy nghĩ của mỗi người về vẻ đẹp hình thể là như thế nào, và khi xảy ra bất đồng về tư tưởng cũng đã dẫn đến nhiều những bình luận cãi vã về chủ đề này. Nhiêu đó đủ cho bạn hiểu, lần tái xuất với album này của Sam đã nhận được sự chú ý từ cư dân mạng như thế nào. 

Bên cạnh đó, tranh cãi cũng nằm ở cả sự thay đổi trong phong cách âm nhạc của Sam Smith. Không còn những bản tình ca ballad hay chất soul R&B quen thuộc nữa, ở album mới, bạn sẽ thấy những ca khúc đổi mới hơn của Sam Smith hướng đến sàn nhảy với tropical house xập xình trong album. Tất nhiên vẫn là đống lí thuyết khi khán giả đã quá quen mắt với hình ảnh được Sam Smith tạo dựng từ album đầu tay In The Lonely Hour đến The Thrill Of It All, nay đột ngột xé toạc ra trong Love Goes sẽ dễ gây nên phản ứng ngược. 

Nhiều người không bắt kịp, người thì lại không cảm được, thậm chí còn bị ghét bỏ. Bên cạnh đó, vẫn có nhúm người hâm mộ trung thành vẫn tiếp tục ủng hộ. Có vẻ như cuộc cách mạng bản dạng giới trong âm nhạc của Sam Smith lần này thật sự vấp phải rất nhiều những tranh cãi. Nhưng có khi chính vì thế cũng lại giúp cho album tăng nhiệt hơn nhiều lần. 

Mở màn album mới với Young, ca khúc tự sự mở màn nội dung album mới. Chất liệu âm nhạc duy nhất của bài hát là giọng nam cao đặc trưng của Sam Smith. Sam đã sử dụng khéo léo chất giọng của mình, những nốt ngân nga hài hòa thành một bản acapella mộc mạc nhưng vẫn ướm màu tâm sự của một người LGBT tìm kiếm hướng đi cho đời mình. 

Young của Sam Smith bật lên quan điểm lặp đi lặp lại trong điệp khúc: "want to be wild and young. And not be afraid to lose” - "muốn nổi loạn và trẻ trung. Và không sợ hãi mất mát điều gì", một Sam Smith sống hết mình với tuổi trẻ và tự hào với việc thể hiện giới của mình. Nhưng hoàn toàn tương phản với những hoài bão tốt đẹp ấy, dư luận lại luôn phán xét và dùng ánh mắt độc địa dõi theo anh: "But they're watching me, judging me. Making me feel so used.”

Tiếp đó, Diamonds lại đi sâu vào nội tâm Sam Smith nhiều hơn khi nó là một lá thư tố cáo những người yêu cũ của anh. “They mean nothing to me anymore. But to you, they were everything”. Diamonds - một ẩn dụ cho những thứ giá trị vật chất tinh thần mà Sam Smith có được khi trở thành một ngôi sao rực rỡ trên bầu trời âm nhạc thế giới, và đó là miếng mồi nhử béo bở cho nhiều câu chuyện tình đến chỉ vì thứ của cải vật chất mà Sam có chứ không xuất phát từ tâm hồn. 

Sử dụng cách chơi chữ, với đoạn hát chê trách người cũ, Diamonds kim cương có nghĩa là vật chất danh vọng trong mắt người cũ. Nhưng với Sam, Diamonds trong họ là tình yêu, là giá trị thật sự của kiếp sống. Họ, sau những phút giây mềm yếu ở Young, lại cẩn trọng hơn, tin tưởng vào bản thân mình, biết được giá trị của bản thân mình để không điên cuồng chạy theo ái tình giả trân lừa lọc. Họ cứ mãi chờ đợi, chờ đợi một người duy nhất để thuộc về. Diamonds vẫn mang đậm thông điệp dành cho LGBT, về giá trị của bản thân mỗi người, về một loại chuyện tình dễ thấy dễ gặp nhưng qua đó sẽ dễ bắt sóng được khán giả. 

Chọn Disco làm nền, thể loại âm nhạc cũng đầy chất Queer, khi không chỉ là âm nhạc đơn thuần mà Disco đã từng là công cụ đấu tranh của những nhúm người thiểu số trong xã hội gặp nhiều bất công như da màu, LGBT, nữ giới ở những năm tháng 70s. Một lựa chọn khôn ngoan, vì Disco là của họ, nay sẽ càng tạo cảm giác như một người bạn cùng đồng hành với bất cứ ai đang nghe trên hành trình nhận thức giá trị của từng người - Một lựa chọn sáng suốt. Mở đầu vẫn là những giọng bè giống với Young, nhưng được đẩy mạnh từ pre-chorus rồi bùng nổ hết ở điệp khúc, như thể bạn đang buồn sầu theo từng lời rồi bùng cháy đứng lên nhảy nhót theo quên cả nỗi buồn. Có lẽ đó là dụng ý của Sam Smith khi dựng tracklist, và cũng là ý muốn đấu tranh không ngừng, không bỏ lỡ niềm vui dù ta đang buồn. Chút gì đó của Diamonds sẽ làm bạn liên tưởng đến Dancing On My Own của Robyn, Party For One của Carly Rae Jepsen. 

Sau màn nối thông minh từ Young sang Diamonds, những ca khúc sau đó như Another One, My Oasis, So Serious đến Dance ('Till You Love Someone Else) trở thành một hiệu ứng leo thang khi tiếp nối chất dance giật đùng đùng tăng dần mức độ qua từng bài. Bạn sẽ thấy rõ khi bạn lắng nghe, một Sam Smith hoàn toàn mới lạ. Và bỏ qua những định kiến, dịu lại những quan điểm cá nhân, bạn biết đâu sẽ lại thích Sam Smith với hình tượng Queer mới lạ độc đáo này. 

Tuy nhiên, với những người trót yêu Sam Smith ngày cũ, bạn vẫn sẽ có cơ hội được gặp lại người ấy trong một vài ca khúc trong album. Sử dụng lại yếu tố cũ để tô vẽ lên nỗi đau thất tình của Sam Smith với người bạn trai Brandon Flynn, khán giả sẽ vẫn thấy một Sam Smith da diết, một Sam Smith với những bản tình ca u sầu quen thuộc. 

Sam Smith lấy cảm hứng từ đời tư của riêng mình nhiều cho album Love Goes trở lại vào năm 2020. Từ việc công khai là người phi nhị nguyên giới, cả cuộc tình tan vỡ giữa anh và nam diễn viên Brandon Flynn cũng đã tạo nên xúc tác cho những ca khúc mới trong album ra đời. Nếu việc công khai bản dạng giới biến Sam Smith thành một nghệ sĩ Queer thực thụ, theo chân những người đàn anh đàn chị nghệ sĩ Queer đời trước. Thì mối tình tan vỡ của Sam cho họ một chút vương vấn với hình tượng cũ - Những bản tình ca thấp thoáng vẫn xuất hiện trong album, vẫn đau đáu theo cách hát cũ. 

Nỗi đau của mối tình này thật sự ảnh hưởng nặng lên Sam Smith, cho những ai chưa biết, album lúc đầu còn dự tính mang tựa đề là To Die For. Tuy nhiên, xét tình hình thế giới đang phức tạp với nào những cuộc biểu tình, nào dịch bệnh chết chóc, Sam Smith cảm thấy tựa đề đó quá tiêu cực cho khán giả của mình. Vậy nên, anh ấn định Love Goes, nhẹ nhàng hơn và có phần vượt qua tiêu cực hướng mặt về tương lai phía trước hơn. 

Sau chuỗi những ca khúc dance xập xình, anh bỗng thổi vào chút hồn cũ với những ca khúc tiếp sau đó, mà nếu nghe tựa đề thôi bạn đã thấy nỗi buồn đấy thấp thoáng rồi: For The Lover That I Lost, Breaking Hearts, Forgive Myself rồi chấp nhận sự thật và rời bỏ ở 2 track cuối album là Love Goes và Kids Again. 

Nói về những ca khúc ballad buồn này, Sam Smith cho biết nỗi đau khi đường ai nấy đi với Brandon là nỗi đau thất tình lớn nhất anh từng cảm nhận được, rằng đến thời điểm đó Sam mới thật sự hiểu được cảm giác đau vì tình là như thế nào. Khi thì bằng đàn piano, khi thì chỉ bằng nhịp búng tay, Sam Smith vẫn dùng giọng hát của mình để diễn tả chân thật mớ cảm xúc đau đớn trong mình, rồi dần tươi mới diễn tả sự vượt qua mạnh mẽ. Những chuỗi ca khúc miêu tả sống động những trạng thái yêu, sẽ trở thành động lực cho những trái tim u sầu. 

Love Goes - ca khúc chủ đề hiện lên như một sự nuối tiếc, một kết thúc đáng tiếc cho mối tình của Sam. Sam Smith ước rằng nửa kia sẽ hiểu cho anh và sẽ yêu anh theo cách khác, anh sẽ luôn giữ vững lòng tin của mình. Nhưng đáng tiếc thay, chính lòng tin đến cứng nhắc ấy đã giết chết tình yêu này. Love Goes đến với tiếng đàn piano day dứt, tựa như một khoảng không vô định trong tâm trí Sam chờ được khoả lấp. Cuối cùng nó lại kết thúc với phần hoà âm xán lạn với dương cầm, harmony, violin và bộ gõ. Nghe thật thanh thoát và dễ chịu, như sự buông bỏ cho những níu kéo với mối tình đã qua, Sam Smith đang bước về phía trước, như Love Goes và thông điệp của nó, rồi tình yêu cũng sẽ lại đến mà thôi. 

Nhận xét một cách khách quan thì album hoàn toàn đã giúp Sam Smith được việc bước nối để thay đổi hình tượng, vẫn giữ chút cái hồn cũ và nâng cấp bản thân mình từ một người phát ngôn cho LGBT thành một nghệ sĩ Queer thực thụ. Nhưng, album vẫn e còn nhiều thiếu sót. 

Việc lột xác thay đổi hình tượng là tốt, không phải xấu. Bản chất của một người nghệ sĩ sẽ từ chối việc chạy theo xu hướng thịnh hành, tự do bộc phát với nghệ thuật và với cả con người họ, và nếu có thay đổi cũng sẽ khiến người hâm mộ phấn khích với màn thay đổi đó, buộc khán giả phải chấp nhận và thích ứng với sự biến hóa thần kỳ của riêng mình. Sam Smith đã có sự can đảm để thay đổi hình ảnh quá an toàn ở 2 album trước, táo bạo hẳn với album thứ 3 cùng những thử nghiệm liều lĩnh hơn. Đó là điểm đáng khen.

Tuy nhiên, album vẫn mắc phải lỗi xếp tracklist, khi những ca khúc Dance chưa được đẩy lên hết cao trào thì đã bị những ca khúc Ballad R&B nhẹ nhàng dìm cảm xúc xuống hết. Không tạo được sự cân bằng hay điểm nối tốt cho mạch cảm xúc của người nghe, khiến cảm xúc khi nghe album không đạt được đỉnh cao ở cả 2 trạng thái mà Sam muốn truyền tải đến. Đó, là điểm trừ. 

Thay đổi hình tượng hay chất nhạc chưa bao giờ là dễ dàng. Ta có Britney Spears từng hứng chịu gạch đá khi chuyển đổi từ hình ảnh công chúa nhạc Pop ngây thơ thành một biểu tượng gợi cảm, hay Miley Cyrus với cuộc dạo chơi về cái nôi của cô ở làng Country gây nên những tranh cãi về chất lượng, rất nhiều những trường hợp khác nữa khi khán giả tranh cãi về việc thay đổi hình ảnh của một ngôi sao. Thế nên ta vẫn sẽ có phần thông cảm cho việc Sam Smith chưa hoàn thành hoàn hảo nhiệm vụ lột xác lần này, hãy tạm xem như đây là album chuyển giao có chút cái cũ một chút cái mới, để tạo tiền đề cho album sau bung lụa hết cỡ. Nhưng chí ít thì Sam vẫn là đã có gan làm, đã cố gắng ở mức độ nào đó, đã dám thử thách bản thân không muốn đứng mãi trong vòng tròn an toàn, đó đã là điểm đáng ghi nhận rồi. 

Một trong những điểm đặc biệt, là album có chủ đề hoa hòe đại diện từng ca khúc trong album. Trong buổi họp báo giới thiệu album mới, Sam Smith từng cho biết mỗi bài nhạc đều chứa đựng một câu chuyện hoặc cảm xúc trọn vẹn của riêng nó. “Đó cũng là lý do vì sao tôi sử dụng những đoá hoa cho các hình ảnh artwork của album. Mỗi bài nhạc sẽ đem đến cho các bạn một sự xúc động khác nhau, cảm xúc khác nhau và vẻ đẹp khác nhau”.

Từ chủ đề hoa hòe đến hình ảnh nữ tính hóa cùng âm nhạc tôn vinh chất riêng của LGBT đã tôn lên chữ Queer đầy khí khái. Queer là danh từ hiểu đơn giản là "Khác biệt", dùng trong giới tính học thì là để chỉ đến những bộ phận cộng đồng không phải người dị tính luyến ái (tức trai/gái bị hấp dẫn bởi người mang giới tính trái dấu). Trước đây, từng có nhiều nghệ sĩ Queer nói chung và những nghệ sĩ Gay nói riêng để lại dấu ấn lớn trên bản đồ âm nhạc đại chúng như Freddie Mercury, Elton John, George Michael, Sylvester, Janelle Monaé,... Nay, Sam Smith đã lựa chọn hướng đi của mình theo hướng nghệ sĩ Queer sặc sỡ và trở thành tiếng nói cho những người thuộc cộng đồng LGBT thế giới. Đó âu cũng là lựa chọn đúng, nếu ta không thể trở thành biểu tượng âm nhạc. Ta sẽ hướng bản thân mình thành biểu tượng của một cộng đồng nghe nhạc nhất định. Thế cũng khôn ngoan đấy chứ!

Sự lựa chọn theo hướng đi này của Sam Smith, trùng với năm mà Adam Lambert - Một nghệ sĩ đồng tính đình đám khác cũng chọn theo hướng đi này với album Velvet cũng ra mắt năm 2020, cùng nhiều những nghệ sĩ LGBT khác đang xuất hiện ngày càng nhiều trên thị trường và nhận được sự quan tâm ngày càng lớn như Troye Sivan, Conan Gray, Lil Nas X, Frank Ocean, Tyler The Creator, Sophie, Hayley Kiyoko,... Cùng năm với việc Disco tái sinh - Dòng nhạc vốn được xem là ngọn cờ đấu tranh nhân quyền cho những nạn nhân của xã hội bất công, đây là điềm báo tốt cho một tương lai rộng mở hơn cho cộng đồng LGBT và âm nhạc của họ. 

Sam Smith cũng sẽ, đã, đang tham gia vào cuộc cách mạng mà không chỉ mình anh, tiền bối lẫn những thế hệ hậu bối sau này, những người thuộc vào cộng đồng này vẫn sẽ tiếp tục cố gắng đến ngày nhận được sự công nhận hoàn toàn. 

Chưa kể đến, việc phủ sóng rộng rãi về phi nhị nguyên giới hay sự nâng cấp kiến thức xã hội về giới tính sinh học/ bản dạng giới/ xu hướng tính dục sẽ khiến cho thế giới được phổ cập về sự đa dạng của cảm xúc con người, xóa bỏ những kiến thức cổ hủ sai trái vẫn còn ra rả trên những chương trình truyền hình gameshow đụng chạm đến đề tài LGBT vì thiếu hiểu biết. Những ca khúc trong album lần này của Sam Smith, không chỉ là những ca khúc miêu tả sắc thái muôn màu của tình yêu, mà còn là những khúc ca truyền cảm hứng sống để được là chính mình cho cộng đồng này. 

Love Goes của Sam Smith là một cột mốc điển hình, tuy chưa thật sự xuất sắc, nhưng tạo nên hi vọng về album kế tiếp sẽ hoành tráng và đậm Queer nhất có thể. Chỉ cần cố gắng hơn, rồi sẽ đến ngày Sam Smith cùng lụa là của anh sẽ được thế giới đón nhận, nhận được trái ngọt từ công chúng thôi mà.