Chợ Re (xã Ân Nghĩa, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình) tuần họp 3 phiên (thứ 2, 5, 7) không bao giờ thiếu hàng bán thuốc lào. Không như ở các chợ miền xuôi, hàng bán thuốc lào ở chợ Re luôn được quây quanh bởi các bà, các cô hút thử thuốc.
Các bà, các cô thường đi chợ rất sớm và không bao giờ bỏ qua hàng thuốc lào. Điểm đặc biệt là thuốc lào ở đây được hút thử thoải mái dù không mua.
Mơ màng trong làn khói trắng, những phụ nữ người Mường hàn huyên đủ chuyện xóm trên, bản dưới.
Thuốc lào ở chợ Re gồm các loại như Tiên Lãng (Hải Phòng), Khánh Vân (Vĩnh Phúc) và loại buôn từ Thanh Hóa ra.
Không rít sòng sọc một hơi như cánh đàn ông, phụ nữ nơi đây có kiểu hút khác. Mỗi bi thuốc được rít 3 đến 4 hơi và rít khá nhẹ.
Nhiều người phụ nữ hút thuốc lào từ khi còn là thiếu nữ. Đến lúc già, họ vẫn giữ thói quen này.
Không ai còn nhớ việc phụ nữ hút thuốc lào tại Ân Nghĩa có từ khi nào. Họ chỉ tâm niệm, hút cho thoải mái.
Thuốc lào ở Ân Nghĩa giống như miếng trầu của phụ nữ miền xuôi, phụ nữ ở đây gặp nhau cứ phải chăm bẵm châm từng bi thuốc cho nhau, vừa hút vừa nhẩn nha nói chuyện thôn bản.
Hút thuốc lào được người Mường ở Ân Nghĩa gọi một cách dân dã là “ăn thuốc”. Mỗi ngày trung bình một người “ăn” chừng vài chục bi thuốc lào.
Ra chợ hút thuốc có bạn, niềm vui nhân lên, các bà, các cô cứ vừa rủ rỉ chuyện, vừa chăm nhau từng “miếng thuốc”. Ngoài những tác động độc hại đến sức khỏe, thuốc lào thắt chặt tình thân của bà con nơi đây.
Cảnh phụ nữ mơ màng trong làn khói thuốc với người ở nơi khác đến có vẻ lạ lẫm nhưng ở Ân Nghĩa đã quen thuộc từ nhiều đời.
Chị Bùi Thị Ngưu nhà ở xã Yên Nghĩa nằm giáp ranh xã Ân Nghĩa. Ở trong nhà chị luôn sẵn điếu hút thuốc lào.
Mọi người trong gia đình chị Ngưu đều nghiện thuốc lào. Cụ Bùi Thị Ngư, mẹ chị Ngưu đã 85 tuổi, nghiện thuốc từ tuổi 20, đến nay hàng ngày vẫn đều đặn “ăn” trên dưới chục bi. Chị Ngưu cho biết mỗi tháng nhà chị tiêu thụ chừng 2 đến 3 lạng thuốc lào. Một lạng thuốc lào có giá 20.000 đồng.
