Nghi thức mổ bụng tự sát Seppuku của các võ sĩ Samurai Nhật Bản có lẽ là một trong những cách kết liễu cuộc đời đau đớn và tàn khốc nhất. Nhưng không chỉ đơn giản là “mổ bụng”, nghi thức này bao gồm một loạt các lễ nghi phức tạp và vô cùng trang trọng.
Samurai thực hiện nghi thức Seppuku sẽ tắm rửa sạch sẽ, mặc bộ kimono dành cho những dịp quan trọng. Samurai ngồi trên một tấm vải đặc biệt, thanh kiếm đặt ngay ngắn trước mặt. Trước khi mổ bụng, Samurai sẽ tự viết một bài thơ nói về cái chết của mình. Sau đó, người võ sĩ cầm lấy thanh kiếm một cách trang nghiêm, mạnh mẽ đâm kiếm vào bụng mình và rạch thành một đường từ trái sang phải.
Ở bên cạnh người võ sĩ trong suốt nghi lễ này là một Kaishakunin, thường là bạn hoặc một ai đó ngưỡng mộ người tự sát. Kaishakunin nhận trách nhiệm chặt đầu người võ sĩ ngay sau khi người đó mổ bụng mình. Nhưng đầu không được chặt lìa khỏi cổ mà vẫn phải dính một dải thịt mỏng gắn đầu với cơ thể, cho nên Kaishakunin thường phải là một tay kiếm lão luyện.
Ngay sau khi người võ sĩ tự mổ bụng mình, một người đứng bên cạnh sẽ nhanh chóng chặt đầu vị võ sĩ. Ảnh minh họa: Library of Congress
Theo như tinh thần Samurai, mổ bụng tự sát là một cái chết cao quý. Các võ sĩ thường chọn cách này khi không muốn rơi vào tay kẻ thù để khỏi bị làm nhục. Bậc vua chúa cũng hay cho phép quân lính mổ bụng như một hình phạt tôn trọng.
Tuy nhiên, Seppuku chỉ phổ biến vào thời kỳ nước Nhật đang chìm ngập trong chiến tranh, chém giết. Đến thời Thế chiến II, nghi thức này chỉ còn là những bài học ca ngợi tinh thần võ sĩ đạo. Một trong những lý do khiến Seppuku gần như biến mất là bởi làn sóng văn hóa đến từ Tây phương vào thế kỷ 19.
Các Samurai mổ bụng mình bằng kiếm hoặc kiếm ngắn. Ảnh minh họa: British Museum/Wikimedia Commons
Trong thời gian này, nước Nhật bắt đầu mối quan hệ giao thương với châu Âu và nước Mỹ, dẫn đến việc cải tổ chính phủ Nhật Bản. Điều này vấp phải sự phản đối quyết liệt từ tầng lớp Samurai. Những vụ việc các võ sĩ Samurai giết người nước ngoài hoặc những ai làm ăn với người nước ngoài không phải là chuyện hiếm trong giai đoạn này.
Đến năm 1863, Thiên hoàng Kōmei ra lệnh “trục xuất tất cả bọn man rợ” (ý nói người phương Tây), tất nhiên các võ sĩ Samurai là những người vui nhất và nhiệt tình đánh đuổi “bọn man rợ” bằng thanh kiếm katana của mình. Điều này dẫn đến vụ việc 20 võ sĩ Samurai giết chết 11 thủy thủ người Pháp không mang vũ khí khi những vị khách Tây phương đang giao thương ở thành phố biển Sakai. Để đòi lại công bằng cho người dân, Đại sứ Pháp ở Nhật, ông Léon Roches yêu cầu phải tử hình 20 võ sĩ Samurai này. Vì lý do ngoại giao, chính phủ Nhật đồng ý xử tử 20 võ sĩ.
Một võ sĩ Samurai thực hiện nghi thức mổ bụng tự sát được cho là diễn ra vào thời điểm năm 1880. Ảnh: Getty Images
Đại sứ Roches tưởng rằng, các võ sĩ sẽ bị chặt đầu hoặc bị bắn chết. Ông yêu cầu tướng Bergasse du Petit-Thouars đến theo dõi buổi hành hình. Nhưng tướng du Petit-Thouars không ngờ rằng ông sẽ phải chứng kiến cảnh 20 võ sĩ Samurai xếp hàng, lần lượt từng người thực hiện nghi thức mổ bụng moi ruột kinh hoàng. Không thể chịu đựng cảnh tượng tàn nhẫn này, đến người thứ 12, tướng Bergasse du Petit-Thouars yêu cầu buổi hành hình phải dừng lại.
Cũng chính từ sự kiện này, các nhà ngoại giao phương Tây nhận ra rằng, Seppuku không phải là hình phạt khiến các võ sĩ Samurai từ bỏ ý định giết hại người nước ngoài. Cuối cùng, Thiên hoàng ban sắc lệnh, nếu các Samurai giết hại người phương Tây, họ sẽ bị hạ bậc, không được làm Samurai nữa và sẽ phải chịu sự trừng phạt như thường dân. Như vậy, các Samurai sẽ không có cơ hội nhận cái chết cao quý Seppuku. Bằng cách này, vấn nạn Samurai giết người nước ngoài mới được giải quyết.
