Dịch vụ trữ đông tinh trùng đang trở nên phổ biến tại Mỹ, ngay cả đối với những nam giới trẻ tuổi. Ảnh: Alliance for Fertility Preservation.
Gilbert Sanchez trữ đông tinh trùng của mình hồi tháng một, không lâu trước sinh nhật lần thứ 25. Chàng trai Mỹ vẫn khỏe mạnh và có ít nguy cơ gặp vấn đề về sinh sản nhưng anh muốn chủ động, giống như hàng nghìn phụ nữ chọn cách đông lạnh trứng.
Sanchez sẽ tốt nghiệp vào mùa thu và phải mất nhiều năm nữa anh mới ổn định được công việc và mua nhà. Anh và bạn gái lo lắng về những tình huống xấu có thể ảnh hưởng tới cuộc sống của họ trước khi họ sẵn sàng xây dựng mái ầm cùng nhau, chẳng hạn chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh hay đơn thuần là quá trình lão hóa tự nhiên.
“Ban đầu tôi thấy có chút kỳ quặc”, Sanchez nói. “Nhưng đây là trách nhiệm y tế”. Anh đã trữ đông tinh trùng tại một công ty mang tên Legacy.
Lựa chọn của Sanchez phản ánh mối lo âu về sức khỏe sinh sản và chất lượng tinh trùng ở nam giới Mỹ. Quan niệm rằng đàn ông có thể dễ dàng sinh ra những đứa trẻ khỏe mạnh từ thập niên 70, 80 giờ đây giống như “chuyện cổ tích”. Thực tế, nghiên cứu cho thấy đàn ông lớn tuổi có nguy cơ khiến bạn đời dễ sảy thai hơn và con họ dễ mắc những bất thường bẩm sinh như tâm thần phân liệt hay tự kỷ.
Thực tế trên đã làm bùng nổ một ngành kinh doanh mới tại Mỹ. Các công ty khởi nghiệp như Trak, Yo hay SpermCheck đang bán các bộ xét nghiệm tại nhà giúp nam giới kiểm tra sớm liệu tinh trùng của họ có gặp vấn đề nào không. Những công ty cung cấp dịch vụ đông lạnh tinh trùng đang cố gắng biến quy trình này trở nên phổ biến và dễ chấp nhận hơn.
Legacy, công ty thành lập hồi tháng 10 năm ngoái, đặt trụ sở tại Phòng thí nghiệm Sáng tạo Harvard, đang ôm tham vọng thay đổi cả nền công nghiệp thông qua một bộ dụng cụ cho phép thực hiện toàn bộ quy trình đông lạnh tinh trùng tại nhà riêng. Dadi, công ty đối thủ của Legacy, ra mắt hồi tháng một, đã nhận được hai triệu USD tiền đầu tư mạo hiểm ở New York và Thung lũng Silicon.
Thông điệp họ đưa ra là trữ đông tinh trùng không chỉ nên áp dụng với những người đàn ông có nguy cơ vô sinh, mắc bệnh ung thư hay sắp phải ra chiến trường mà ngay cả nam giới bình thường cũng nên cân nhắc.
“Tôi coi đó như một khoản bảo hiểm cho tương lai”, giám đốc điều hành Legacy Khaled Kteily nói. Ông chính là khách hàng đầu tiên của công ty do mình lập ra.
Một phần trong thông điệp quảng cáo mà các công ty như Legacy hay Dadi đưa ra là chất lượng tinh trùng đang suy giảm ở mọi lứa tuổi vì những lý do mà con người chưa tìm ra, dựa trên một nghiên cứu từng gây tranh cãi hồi năm 2017.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia sinh sản, điều này không đáng lo ngại bởi dù chất lượng giảm sút, một nam giới trung bình vẫn có thể sản xuất ra vài triệu tế bào tinh trùng mỗi ngày, đủ để duy trì nòi giống loài người. Vậy nên, họ cho rằng trữ đông tinh trùng là việc làm không cần thiết.
Natan Bar-Chama, chuyên gia sinh sản nam giới tại Hiệp hội Y học Sinh sản New York, cho biết việc kiểm tra chất lượng tinh trùng có thể hữu dụng cho mục đích theo dõi sức khỏe nói chung. Nghiên cứu chỉ ra rằng sự bất thường trong tinh trùng, tương tự như bất thường trong máu, có thể là dấu hiệu cho thấy vấn đề về hormone, hệ tuần hoàn, tiết niệu hay da. Nhưng vì chất lượng tinh trùng nam giới không bị suy giảm mạnh theo tuổi tác như trứng của phụ nữ nên trữ đông tinh trùng là điều gần như không cần thiết.
“Chúng tôi không khuyến khích nam giới khỏe mạnh tuổi từ 20 đến 30 thực hiện trữ đông tinh trùng”, Bar-Chama nói.
Daniel Madero là một lãnh đạo của Legacy. Cha ông là một chuyên gia sinh sản ở Colombia. Madero cho hay lần đầu tiên ông thực hiện kiểm tra tinh trùng cách đây 12 năm, khi ông mới 19 tuổi, số lượng tinh trùng “lên đến hàng triệu và khả năng di động đáng kinh ngạc”. Ông và bạn bè thường đùa rằng chúng là “Usain Bolt hay Michael Phelps của thế giới tinh trùng”.
Tuy nhiên, số lượng tinh trùng đến nay đã giảm một nửa. Madero và vợ mới cưới được hai năm và chưa sẵn sàng có con nên ông quyết định trữ đông tinh trùng. Họ cũng bàn đến chuyện đông lạnh trứng.
Dù vậy, đông lạnh trứng và tinh trùng có chi phí và liên quan đến những rủi ro rất khác nhau.
Đông lạnh trứng đòi hòi một quá trình kéo dài nhiều tuần kết hợp cả thủ thuật phẫu thuật nên có giá từ 10.000 đến 15.000 USD. Đông lạnh tinh trùng đơn giản hơn và chi phí thấp hơn nhiều.
Ba nhà sáng lập của Legacy. Ảnh: Washington Post.
Theo quy trình của Legacy, một người có nhu cầu sẽ mua bộ dụng cụ trên mạng, trữ tinh trùng trong ống kết hợp với chất bảo quản rồi gửi về cho công ty. Mẫu tinh trùng sẽ được kiểm tra và công ty sau đó gửi báo cáo đánh giá sức khỏe tinh trùng cho khách hàng.
Chi phí trữ đông tinh trùng khá dao động nhưng không quá cao. Nếu thực hiện tại các trung tâm sinh sản, khách hàng có thể mất 1.000 USD. Với Legacy, khách hàng mất 350 USD để lấy chỗ và phí lưu trữ là 20 USD mỗi tháng. Giá cả của Dadi thậm chí còn rẻ hơn, 99 USD để lấy mẫu và kiểm tra cộng với 9,99 USD phí lưu trữ mỗi tháng hoặc 99 USD mỗi năm.
Legacy và Dadi từ chối tiết lộ doanh số nhưng Legacy cho biết khách hàng đến từ khắp nước Mỹ. Họ chủ yếu từ 30 đến 40 tuổi và Sanchez, quản lý dự án đến từ Phoenix, là một trong những người trẻ nhất.
Rất nhiều người có câu chuyện giống như Rami, 26 tuổi. Anh yêu cầu không cung cấp tên họ đầy đủ. Rami cho hay anh quyết định trữ đông tinh trùng hồi đầu năm vì chứng kiến cảnh những người bạn lớn tuổi hơn của mình gặp vấn đề về sinh sản.
“Tôi biết nỗi đau mà họ trải qua”, Rami nói.
Trong khi đó, không ít phụ nữ cho rằng trữ đông tinh trùng là biểu hiện của sự bình đẳng trong sinh sản.
“Cả đàn ông và phụ nữ đều có vấn đề về sinh sản. Không phải từ một phía”, Anna Barnacka, 35 tuổi, giám đốc điều hành một công ty ở Boston, nhấn mạnh.
