Trong bài phát biểu dài 25 phút nhân dịp kỷ niệm 70 năm chấm dứt Thế chiến II, được truyền hình trực tiếp trên cả nước Nhật, Thủ tướng Abe tuyên bố: “Nhật từng nhiều lần bày tỏ sự hối tiếc và gửi lời xin lỗi chân thành về những hành động thời chiến tranh. Chúng tôi đã hiến thân cho hòa bình và sự thịnh vượng của khu vực kể từ sau khi chiến tranh kết thúc”.
Ông bày tỏ lời chia buồn tới hàng triệu nạn nhân thiệt mạng trong Thế chiến II, bao gồm những người chết vì hai quả bom nguyên tử của Mỹ. Ông nhấn mạnh những thế hệ sau chiến tranh, hiện chiếm 80% dân số, không cần phải tiếp tục xin lỗi về tội ác của cha ông trong quá khứ.
Thủ tướng Nhật: ‘Thế hệ tương lai không cần phải xin lỗi về chiến tranh’.
“Chúng ta không nên để con, cháu chúng ta và các thế hệ sau nữa, những người không liên quan đến cuộc chiến đó, cứ phải xin lỗi như thể số mệnh định sẵn”, ông nói.
Ông thừa nhận nước Nhật đã sai lầm khi chọn con đường dẫn đến chiến tranh. Đến nay trải qua bao thế hệ, người Nhật vẫn phải “đối diện thẳng thắn với quá khứ”.
Ông khẳng định Nhật “đã ghi lại trong tim” những đau khổ mà người dân các nước châu Á như Hàn Quốc, Indonesia hay Philippines phải gánh chịu. Tuy nhiên, ông lại không đề cập trực tiếp đến những nô lệ tình dục bị ép phục vụ lính Nhật trong chiến tranh, nhưng cho biết “phẩm giá và danh dự của nhiều phụ nữ bị tổn thương nghiêm trọng trong chiến tranh”.
Sau tuyên bố của ông Abe, nhiều người dân Philippines tập hợp trước đại sứ Nhật đòi chính phủ Nhật phải có lời xin lỗi thích đáng.
Ông Abe đang chịu áp lực trước việc tránh gây phẫn nộ với Trung Quốc và Hàn Quốc, hai đối tác quan trọng trong khu vực, nhưng cũng phải thoả mãn những người theo chủ nghĩa dân tộc trong nước, vốn không hài lòng trước những yêu cầu xin lỗi vì quyết định trong lịch sử.
Bộ Ngoại giao Hàn Quốc cho biết Ngoại trưởng Nhật Fumio Kishida đã gọi điện cho người đồng cấp Hàn Quốc Yun Byung-Se để giải thích thông điệp của ông Abe. Ông Yun nói Seoul muốn thấy Tokyo có những “hành động chân thành” về các vấn đề lịch sử.
Phản ứng trước tuyên bố lần này của ông Abe, nhiều người dân Đài Loan cho rằng ông Abe vẫn chưa đưa ra lời xin lỗi của riêng ông.
“Ông ấy vẫn từ chối xin lỗi những phụ nữ bị bắt làm nô lệ tình dục cho quân đội Nhật, vốn là một tội ác vi phạm nhân quyền”, bà Huang Shu-ling, một người dân Đài Loan nói.
Bảo Toàn (Theo BBC, NYDailynews)
