Thế giới có thể không xóa sổ hoàn toàn virus gây ra Covid-19. Nhưng sẽ đến một ngày nó không còn là đại dịch nữa, khi các ca bệnh không còn nằm ngoài tầm kiểm soát và các bệnh viện không bị quá tải bệnh nhân.
Nhiều chuyên gia dự đoán sự lây lan của virus SARS-CoV-2 sẽ giống như bệnh cúm theo mùa. Song điều chưa rõ là làm thế nào và khi nào điều đó sẽ xảy ra.
"Không có một phép đo lường nào để xác định một thứ gì đó là dịch hay đại dịch. Tất cả tùy thuộc vào nhãn quan của mỗi người. Do vậy, tất cả điều này không dựa trên quy tắc", giáo sư về dịch tễ học Arnold Monto của Đại học Michigan và cũng là quyền chủ tịch Ủy ban chuyên về vaccine và sản phẩm sinh học của Cục Thực và Dược phẩm Mỹ, nói. "Thay vào đó, điều này dựa vào những việc cần làm để kiểm soát dịch. Điều khác biệt ở đây là vaccine hiệu quả hơn những gì chúng ta thường thấy".
Theo ông Monto, tin tốt là tính hiệu quả của vaccine. Tin xấu là sự biến đổi của virus. "Không ai có thể dự đoán tương lai của Covid-19 sẽ như thế nào - và sự xuất hiện của các biến thể như Delta, đã làm thay đổi quỹ đạo".
"Do toàn bộ mô hình lây nhiễm đã thay đổi và có thể còn nhiều nơi chưa trải qua những làn sóng Covid-19 mà những nơi khác trên thế giới đã trải qua, nên việc tuyên bố chấm dứt hoàn toàn đại dịch là rất khó", giáo sư Monto nói.
Kiểm soát dịch và chuyển thành bệnh đặc hữu
Giáo sư Monto và nhiều chuyên gia y tế cho rằng, trong tương lai thế giới có thể kiểm soát được đà lây lan của SARS-CoV-2, giống như đã kiểm soát cúm mùa. "Chúng ta không chắc SARS-CoV-2 có thể trở thành một dạng virus hoạt động theo mùa hay không, nhưng nó nhắc nhở chúng ta rằng hầu hết virus gây bệnh đường hô hấp đều có tính chất hoạt động theo mùa", ông Monto cho biết.
Như ông Monto đã nói, chúng ta phải "chờ xem và nín thở" để khám phá giai đoạn đặc hữu của virus có thể trông như thế nào.
Đặc hữu có nghĩa là một căn bệnh thường xuyên xuất hiện trong một quần thể - nhưng nó không ảnh hưởng đến một số lượng lớn người ở mức đáng báo động như thường thấy trong một đại dịch.
Ngay cả vào đầu năm 2020, khi đại dịch đang gia tăng, các quan chức của Tổ chức Y tế Thế giới đã dự đoán rằng virus corona mới có thể trở thành một loại virus đặc hữu khác trong cộng đồng và không bao giờ biến mất.
Chuyên gia dịch tễ hàng đầu của Mỹ Anthony Fauci, Giám đốc Viện Dị ứng Quốc gia Mỹ, cũng cho rằng việc xóa sổ SARS-CoV-2 gần như là không thể, nhưng ông hy vọng thế giới có thể kiểm soát virus này để nó không còn tác động đáng kể đến cuộc sống của con người. "Nếu càng nhiều người trên thế giới được tiêm chủng, tôi hy vọng, sau một thời gian nữa, đại dịch sẽ không còn chi phối chúng ta như hiện nay nữa".
Tiến sĩ Philip Landrigan, bác sĩ nhi khoa và nhà dịch tễ học tại Đại học Boston, nhận định để chuyển từ đại dịch sang một bệnh đặc hữu, các nước phải xây dựng khả năng miễn dịch cộng đồng đối với SARS-CoV-2 - có nghĩa là cần nhiều phải tiêm phòng hơn.
Với một số người Mỹ vẫn từ chối tiêm phòng vaccine Covid-19 và không đeo khẩu trang, quá trình chuyển sang giải đoạn bệnh đặc hữu có thể mất nhiều thời gian hơn. Hiện tại, khoảng 58% tổng dân số Mỹ được tiêm đủ vaccine Covid-19.
Tiến sĩ Landrigan nêu ví dụ, để kiểm soát sự lây lan của virus sởi trong dân số Mỹ, nước này cần đạt tỷ lệ miễn dịch trên 95%, và thậm chí sau đó, đã có những đợt bùng phát lẻ tẻ. Những đợt bùng phát này thường xảy ra khi xuất hiện một số người ở một nơi cụ thể không được tiêm chủng. "Nhưng đó không phải là một dịch bệnh. Đó là một đợt bùng phát trong bối cảnh hầu như không có ca bệnh nào hoặc các ca bệnh lưu hành rải rác", ông nói.
Hiện tại, CDC cho biết còn nhiều việc phải làm để kiểm soát sự lây lan hiện tại của virus.
"Chúng tôi biết vẫn còn nhiều việc phải làm để ngăn chặn sự lây lan của Covid-19 và chấm dứt đại dịch. Chúng tôi vẫn đang chứng kiến quá nhiều ca mắc mới, nhập viện và tử vong. Trung bình hàng ngày số ca mắc bệnh là hơn 70.000 ca mỗi ngày với hơn hơn 1.000 trường hợp tử vong. Đây là lý do tại sao chúng tôi khuyến khích tất cả mọi người từ 5 tuổi trở lên tiêm vaccine để bảo vệ họ chống lại Covid-19", người phát ngôn của CDC, Kristen Nordlund, cho hay. "Vì chúng ta đang đón mùa thu và mùa đông, điều quan trọng là phải tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng ngừa như tiêm chủng, đeo khẩu trang ở nơi công cộng, ở nhà khi bạn bị ốm và rửa tay thường xuyên".
