Ông Shinzo Abe (sinh ngày 21/9/1954) vốn sinh ra trong một gia đình có truyền thống làm chính trị. Ông là cháu ngoại của cựu Thủ tướng Nhật Bản Bản Kishi Nobusuke và là con trai của cựu Ngoại trưởng Abe Shintarō. Ngoài ra ông nội của ông Abe, ông Abe Kan cũng từng phụ vụ trong Hạ viện Nhật Bản.
Chính vì thế ông Abe ngay từ hồi đi học đã là "nhân vật" nổi bật với thành tích học tập xuất sắc. Ông tốt nghiệp Đại học Seiki, Cử nhân Khoa học Chính trị năm 1977. Ông cũng học tại Đại học South California, Mỹ.
Ông kết hôn với vợ, bà Akie Matsuzaki, vào năm 1987. Bà Akie là con gái của chủ tịch công ty Morinaga, một nhà sản xuất chocolate hàng đầu Nhật Bản. Cặp đôi không có con. Với tư cách là Đệ nhất phu nhân, bà Akie Abe tham gia vào chính trị.
Năm 2006, ông Shinzo Abe là thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản sau Chiến tranh thế giới thứ II và ông cũng là người nhậm chức trẻ tuổi nhất trong số các thủ tướng Nhật Bản từ sau Thế chiến II. Tuy nhiên sau một năm (2007) ông xin từ chức vì lý do sức khỏe.
Vào ngày 26/12/2012, ông Shinzo Abe quay lại làm thủ tướng Nhật Bản thêm một nhiệm kỳ. Tính đến ngày 24/8/2020, ông Abe lập kỷ lục với số ngày tại vị thủ tướng liên tiếp lâu nhất trong lịch sử nước này, cụ thể là 2.799 ngày với nhiệm kỳ thứ 3 vào năm 2017 và thứ 4 vào năm 2019.
Di sản kinh tế
Ngay sau lần tái đắc cử vào năm 2012, đầu năm 2013, ông Abe đã khởi động một chiến dịch lớn được gọi là "Abenomics", bao gồm ba trọng tâm chính gồm kích thích tiền tệ, tăng chi tiêu chính phủ và cải cách kinh tế. Thông qua việc cải cách thể chế và nới lỏng chính tiền tệ chưa từng có tiền lệ, "Abenomics" đã giúp Nhật Bản vượt qua được chu kỳ giảm phát, vốn được coi là mối đe dọa lớn đến nền kinh tế nước này. Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 đã đưa nước Nhật trở lại với đà suy thoái, qua đó gần như xóa sạch mọi thành quả của ông Abe khi rời nhiệm sở.
Yếu tố quan trọng trong cương lĩnh kinh tế của ông Abe là nỗ lực trao quyền cho phụ nữ. Ông lập luận rằng việc tăng cường sự tham gia của nữ giới vào lực lượng lao động sẽ giúp đối trọng với tình trạng dân số đang giảm và già hóa. Tuy vậy, một số lời hứa ban đầu trong chương trình nghị sự “Womenomics” của ông - chẳng hạn như nâng cao đáng kể tỷ lệ phụ nữ trong quản lý và trong chính phủ - đã không thành hiện thực.
Dấu ấn ngoại giao
Ông Abe đã vun đắp mối quan hệ bền chặt với Washington, đồng minh truyền thống của Tokyo, và cố gắng xây dựng mối quan hệ cá nhân với Tổng thống Mỹ Donald Trump kể từ trước khi ông Trump trở thành chủ nhân của Nhà Trắng. Theo tờ Getty, ông Abe ủng hộ mạnh mẽ đường lối cứng rắn ban đầu của Tổng thống Trump đối với vấn đề Triều Tiên. Khả năng vun đắp mối quan hệ cá nhân với ông Trump thường được cho là một trong những lý do lớn nhất khiến Nhật Bản có thể tránh được một cuộc chiến thương mại với Mỹ.
Ông Abe đã trở nên nổi tiếng trên toàn quốc vào đầu những năm 2000 khi tháp tùng thủ tướng lúc đó là Junichiro Koizumi trong chuyến công du tới Bình Nhưỡng để đàm phán về việc thả các công dân Nhật Bản bị Triều Tiên bắt cóc.
Sau nhiều năm có mối quan hệ lạnh nhạt với Trung Quốc, ông Abe đã cố gắng mở ra một kỷ nguyên mới, khi thực hiện chuyến thăm đầu tiên đến Bắc Kinh. Ông gặp ông Tập Cận Bình, nhà lãnh đạo Trung Quốc, vào năm 2018, theo nguồn tin từ AFP.
Các chính sách trong nước
Ông Abe ấp ủ mong muốn về việc tạo ra một đội quân Nhật Bản mạnh mẽ hơn. Không chỉ xuất phát từ mối đe dọa việc Triều Tiên liên tục phát triển vũ khí hạt nhân và phóng tên lửa vào nước này, lý tưởng mà ông Abe hướng tới còn là sửa đổi điều khoản hòa bình trong Hiến pháp Nhật Bản.
Vậy nhưng, mục tiêu đối với quân đội Nhật Bản của ông cuối cùng không thể làm lay động suy nghĩ của công chúng.
Ngoài ra, thời điểm dịch bệnh Covid-19 bùng phát dữ dội, dưới sự lãnh đạo của ông Abe, tỷ lệ tử vong do Covid-19 ở Nhật Bản thấp hơn rất nhiều so với các quốc gia phát triển khác.
Theo Reuters, tới năm 2020, ông một lần nữa tuyên bố từ chức cũng vì lý do mắc chứng viêm đại tràng. Khi đó ông Abe cho biết, ông đã kiểm soát được căn bệnh mãn tính này trong 8 năm nhưng vào tháng 6/2020, ông phải thường xuyên kiểm tra y tế do bệnh này, nên ông quyết định rời nhiệm sở và tập trung vào điều trị bệnh.
Mặc dù rời khỏi vị trí thủ tướng, ông Abe vẫn nhiệt tình tham gia các hoạt động của đảng Dân chủ Tự do LDP.
Ngày 8/7/2022, ông bị ám sát khi đang có bài phát biểu vận động tranh cử cho thành viên đảng Dân chủ Tự do Kentaro Asah ở thành phố Nara.
Được biết, hung thủ là Yamagami Tetsuya, 41 tuổi. Đài truyền hình NKH dẫn nguồn tin cảnh sát cho biết nghi phạm đã khai với các nhân viên điều tra rằng hắn ta không hài lòng với cựu Thủ tướng Abe và có ý định sát hại chính trị gia này.
Do vết thương quá nặng, cố Thủ tướng Abe Shinzo đã qua đời tại bệnh viện ở thành phố Nara vào hồi 17h03 giờ địa phương, hưởng thọ 67 tuổi.
Xem thêm: Vì sao vụ ám sát cựu Thủ tướng Shinzo Abe 'sẽ thay đổi Nhật Bản mãi mãi'?
