Trong trường hợp tồi tệ nhất, quân đội Mỹ sẽ sơ tán các quan chức cấp cao khỏi Washington, giao lại quyền điều hành bộ máy chính trị cho đội ngũ chính trị gia bậc hai ở những khu vực khác. Thế nhưng, ngay đến lực lượng quân đội tinh nhuệ cũng không thể nắm chắc phần thắng trước sự tấn công của COVID-19.
Kịch bản này không loại trừ nguy cơ diễn ra bạo lực trên diện rộng trong phạm vi lãnh thổ Mỹ vì thiếu lương thực, khiến nhà chức trách phải cân nhắc thật kỹ về những tình huống bất thường có thể xảy ra.
Chính phủ đã thông qua lệnh sẵn sàng thực thi kế hoạch trước đó 3 tuần, phòng khi tất cả những lãnh đạo tối cao của nước Mỹ đều không có khả năng đảm nhận nhiệm vụ. Khi đó, kế hoạch sẽ được triển khai để bảo vệ Washington và áp đặt thiết quân luật tại đây.
Ba bản kế hoạch với tên Octagon, Feejack và Zodiac là luật ngầm vượt lên trên cả Hiến pháp thông thường, giúp chính phủ kế vị nắm quyền hoạt động và chỉ huy quân đội trên cả nước.
Về cơ bản, tướng không quân Terrence O'Shaughnessy, chỉ huy Bộ tư lệnh Phòng không Bắc Mỹ (NORAD), sẽ là người nắm quyền điều hành trong trường hợp bộ máy nhà nước Mỹ bị tê liệt cho đến khi chính phủ mới kế nhiệm.
Trong quá khứ, hầu hết mọi tình huống liên quan đến sự chuẩn bị ứng phó khẩn cấp của Mỹ đều có sự xuất hiện của nguồn lực trợ giúp từ bên ngoài. Song, với tình cảnh hiện tại, e rằng sẽ không có sự hỗ trợ nào từ bên ngoài đất nước. Lầu Năm Góc đã ra lệnh cho quân đội hạn chế di chuyển ra nước ngoài trong vòng 60 ngày, trừ những trường hợp thực thi nhiệm vụ đặc biệt thuộc 3 kế hoạch dự phòng khẩn cấp là CONPLAN 3400, 3500 và 3600.
CONPLAN 3400 là kế hoạch phòng thủ khi chiến sự nổ ra trên lãnh thổ nước Mỹ. CONPLAN 3500 bao gồm phương án hỗ trợ chính quyền dân sự trong tình huống khẩn cấp, trừ tấn công vũ trang vào nước Mỹ. CONPLAN 3600 là kế hoạch phòng thủ khu vực thủ đô và duy trì chính quyền khi thảm họa bùng phát.
Cả 3 kế hoạch trên đều thuộc quyền quản lý của Bộ Tư lệnh Phương Bắc (NORTHCOM), cơ quan quốc phòng được thành lập sau vụ tấn công khủng bố ngày 11/9/2001. Terrence O'Shaughnessy cũng là chỉ huy của NORTHCOM ở Colorado Springs.
Ngày 1/2, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper ký sắc lệnh phê duyệt NORTHCOM thực thi kế hoạch ứng phó đại dịch trên toàn quốc. Bên cạnh đó, ông còn âm thầm đặt NORTHCOM vào tình trạng sẵn sàng điều động các lực lượng ở Bờ Đông nước Mỹ cho nhiệm vụ đặc biệt.
Trong số 7 kế hoạch được đề ra, có 3 bản về việc sơ tán quan chức Nhà Trắng và chính quyền liên bang. Kế hoạch đầu tiên là Giải cứu và sơ tán người tại khu điều hành (RESEM), chịu trách nhiệm bảo vệ Tổng thống Trump, Phó Tổng thống Mike Pence và gia đình của họ. Quân đội Mỹ sẽ đưa những người này đến địa điểm an toàn theo hướng dẫn của Sở Mật vụ, hoặc giải cứu người khỏi đống đổ nát nếu Nhà Trắng sụp đổ trong thảm họa.
Thứ hai là kế hoạch Sơ tán khẩn cấp liên quân (JEEP), hộ tống Bộ trưởng Quốc phòng và các lãnh đạo thuộc lực lượng vũ trang khỏi Washington. Tiếp theo, kế hoạch Atlas sẽ đưa các lãnh đạo dân sự tại Quốc hội, Tòa án Tối cao và nhiều quan chức khác xuống hầm ngầm bí mật, mọi hoạt động của chính phủ sẽ chuyển tới bang Maryland.
Octagon, Freejack và Zodiac sẽ được thực thi trong trường hợp chính phủ lâm vào cảnh hỗn loạn, không thể kiểm soát. Khi đó, các đơn vị quân đội ở thủ đô Washington D.C., bang Bắc Carolina và phía đông bang Maryland sẽ được huy động để bảo vệ chính phủ. Phương án cuối cùng mang tên Granite Shadow bao gồm các nhiệm vụ liên quan đến vũ khí hủy diệt hàng loạt.
Hầu hết những kế hoạch tuyệt mật đã được âm thầm kích hoạt ngay khi Tổng thống Mỹ nhậm chức hoặc đọc thông điệp liên bang. Cơ quan khẩn cấp của quân đội chỉ được hành động khi xảy ra sự cố với hệ thống vũ khí hạt nhân.
Tuy nhiên, với sự cấp bách của tình thế hiện nay, các quan chức đang cân nhắc việc điều động lực lượng này để ứng phó với sự hoảng loạn trên diện rộng khi người dân tìm chỗ trú ẩn và tranh giành thực phẩm chống lại đại dịch, đặc biệt là khi các lãnh đạo bị buộc phải rời Washington.
Theo quy định của Bộ Quốc phòng, các chỉ huy quân sự được phép ủy quyền hành động trong những trường hợp đặc biệt, khi chính quyền địa phương mất khả năng kiểm soát tình hình. Các tình huống bao gồm việc xáo trộn trong xã hội với quy mô lớn và bất ngờ, gây ra tổn thất đáng kể về tính mạng hoặc hủy hoại tài sản.
Tháng 10/2018, Tham mưu trưởng quân đội đã thông qua quy tắc này, cho phép các chỉ huy nằm quyền kiểm soát quân đội tạm thời khi chính quyền địa phương không thể kiểm soát tình hình bạo loạn, dù chưa được Tổng thống phê duyệt. Tuy nhiên, họ phải đảm bảo nhà chức trách khôi phục quyền điều hành tại địa phương càng sớm càng tốt.
Bộ trưởng Esper và Thứ trưởng Quốc phòng David Norquist được cho là luôn làm việc cách xa nhau để đảm bảo lực lượng vũ trang Mỹ có người lãnh đạo nếu chẳng may rơi vào tình huống xấu nhất. Các cơ quan an ninh Mỹ cũng áp dụng biện pháp tương tự, Nhà Trắng đang chuẩn bị tinh thần sơ tán bất cứ lúc nào, một khi virus SARS-CoV-2 tấn công đến địa điểm này.
Tính đến ngày 3/4, nước Mỹ đã ghi nhận hơn 270.000 ca nhiễm bệnh và gần 7.000 trường hợp tử vong vì COVID-19. Số lượng người lây nhiễm khổng lồ khiến quốc gia này lâm vào tình trạng thiếu vật tư y tế, đặc biệt là máy thở và giường bệnh để chăm sóc bệnh nhân.