Jack Ma (Tên khai sinh là Mã Vân) sinh ngày 15/10/1964 tại Hàng Châu, một tỉnh phía đông nam Trung Quốc. Jack Ma lớn lên trong một gia đình nghèo có 5 người gồm bố, mẹ, anh trai cùng cô em gái út. Ba anh em Jack Ma lớn lên dưới thời Trung Quốc bị phương Tây cô lập.
Thời đi học, Mã Vân từng là cậu bé có thân hình ốm yếu nhưng thường xuyên gây gổ và đánh nhau với lũ bạn. Như bao đứa trẻ khác, Jack Ma cũng có những thú vui thời trẻ. Ông thích thu thập và chơi chọi dế mèn, chơi nhiều đến nỗi chỉ cần nghe âm thanh phát ra đã có thể xác định đươc kích thước và loại dế. Trong cuốn “Alibaba” của Liu Shiying - Martha Avery, Jack Ma từng nhắc đến câu nói tâm đắc “Tôi không bao giờ sợ đối thủ cao lớn hơn mình”.
Sau chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Richard Nixon năm 1972, quê hương Hàng Châu của ông trở thành địa điểm du lịch hút khách. Là một thiếu niên đầy nhiệt huyết, Jack Ma bắt đầu thức dậy sớm để thăm quan những khách sạn lớn của thành phố, sau đó làm hướng dẫn viên du lịch để trau dồi khả năng tiếng Anh. Biệt hiệu “Jack” cũng là do một người bạn nước ngoài của ông đặt.
Vì không có tiền hay các mối quan hệ, cách duy nhất để Jack Ma đạt được thành công là học tập. Sau khi tốt nghiệp trung học, cả hai lần ông đều thi trượt kỳ thi đầu vào đại học. Không nản chí, Jack Ma tiếp tục học hành chăm chỉ hơn nữa. Và may mắn đã mỉm cười với ông ở lần ứng tuyển thứ ba vào Đại học Sư phạm Hàng Châu. Năm 1988, ông tốt nghiệp và bắt đầu hành trình tìm việc.
Dù không có kinh nghiệm về máy tính hay lập trình, Jack Ma đã bị mê hoặc bởi internet khi lần đầu tiên ông được tiếp xúc trong chuyến đi Mỹ năm 1995. Từ khóa tìm kiếm trực tuyến đầu tiên Jack Ma tìm là “bia” nhưng rất tiếc không có một loại bia của Trung Quốc nào hiện ra trong kết quả. Đó là lúc ông quyết định thành lập một công ty trực tuyến cho Trung Quốc.
Mặc dù hai dự án đầu tiên đều thất bại nhưng chỉ sau 4 năm, ông đã thuyết phục được 17 người bạn làm việc cho mình, kêu gọi họ đầu tư thành lập chợ trực tuyến mang tên “Alibaba”. Trang web cho các nhà cung ứng đăng lên sản phẩm để khách hàng có thể mua trực tiếp.
Chẳng mấy chốc, dịch vụ này bắt đầu thu hút thành viên từ khắp nơi trên thế giới. Tính đến tháng 10/1999, công ty đã huy động được 5 triệu USD từ Goldman Sachs và 20 triệu USD từ Softbank - một công ty viễn thông của Nhật. Nhóm nghiên cứu vô cùng nhiệt huyết và sục sôi tinh thần chiến đấu. “Chúng tôi sẽ làm được bởi vì chúng tôi còn trẻ và sẽ không bao giờ, không bao giờ bỏ cuộc” là những lời Jack Ma nói với nhóm nhân viên.
Không khí vui vẻ luôn luôn ngập tràn tại Alibaba. Khi công ty đầu tiên bắt đầu sinh lời, Jack Ma tặng cho mỗi nhân viên một món quà để khuyến khích họ. Vào đầu những năm 2000, công ty quyết định hợp tác với Taobao - đối thủ cạnh tranh của eBay. Vào thời gian nghỉ giải lao, ông cùng các nhân viên của mình 'trồng cây chuối' nhằm nâng cao năng lượng làm việc.
Năm 2005, Yahoo đã đầu tư tỷ USD vào Alibaba để đổi lấy 40% cổ phần công ty. Điều này vô cùng quan trọng với Alibaba khi đang trong thời điểm cố gắng đánh bại eBay tại thị trường Trung Quốc. Đây cũng là một chiến thắng lớn với Yahoo khi với IPO của Alibaba, họ đã kiếm được khoảng 10 tỷ USD.
Năm 2013, Jack Ma từ chức Giám đốc điều hành nhưng vẫn giữ chức vụ Chủ tịch điều hành của Alibaba. Trong một bài phỏng vấn với CNBC, ông nói: “Những gì chúng tôi nhận được không phải là tiền bạc, mà là sự tin tưởng của người dân.” IPO lên đến 150 tỷ USD là một cú bứt phá ngoạn mục cho một công ty niêm yết tại Mỹ trong lịch sử của Sở giao dịch Chứng khoán New York. Nó cũng đưa Jack Ma trở thành người giàu nhất Trung Quốc với khối tài sản ước tính lên tới 25 tỷ USD.
Toàn bộ nhân viên của Alibaba đã tổ chức một bữa tiệc lớn ngay tại trụ sở của hãng ở Hàng Châu để ăn mừng. Một nhân việc thậm chí coi bữa tiệc như một cơ hội hoàn hảo để tỏ tình với người yêu. Jack Ma nói với nhân viên trong một cuộc họp báo rằng ông hy vọng họ sẽ sử dụng tài sản mới này để biến mình trở thành “một nhóm người cao quý, một nhóm người có thể giúp đỡ người khác và là những người tử tế, hạnh phúc”.
IPO có thể đã biến Jack Ma thành một người đàn ông giàu có nhưng ông không hề hào nhoáng mà vẫn duy trì lối sống khiêm tốn, giản dị. Xiao-Ping Cheng, một người bạn của Jack Ma, từng nói rằng “Tôi không nghĩ anh ấy thay đổi nhiều, vẫn là cái phong cách đó”, theo USA Today. Ông thích đọc và viết truyện về kung fu, chơi Pocker, thiền định và tập luyện Thái Cực quyền.
Jack Ma bắt đầu quan tâm đến môi trường khi một thành viên trong gia đình nhà vợ bị ốm. Ông nghi ngờ nguồn gốc căn bệnh là do ô nhiễm. Trong ảnh, Jack Ma, với tư cách một thành viên trong ban quản lí toàn cầu của Bảo tàng thiên nhiên, phát biểu trong một phiên họp của Sáng kiến Toàn cầu Clinton năm 2015. Jack Ma cũng là nhà tài trợ chính cho một khu bảo tồn thiên nhiên rộng khoảng 11.000 ha tại Trung Quốc.
Jack Ma là người khá kín tiếng về đời tư cá nhân. Ông kết hôn với Zhang Ying, một giáo viên ông gặp ở trường sau tốt nghiệp vào cuối những năm 80. Họ có 2 người con, một trai, một gái. Bà Zhang nói: “Anh ấy không phải là người đàn ông đẹp trai, nhưng tôi đã yêu vì anh ấy có thể làm những việc mà cánh đàn ông đẹp trai không thể”.
Tuy giản dị nhưng có những lần ông “chơi lớn”. Tháng 3/ 2013, Alibaba đã chi 49 ,7 triệu USD để sắm chuyên cơ Gulfstream G550, chủ yếu để Jack Ma sử dụng.
Jack Ma là một biểu tượng cho sự thành công của Trung Quốc. Khi ông thuyết giảng, có rất nhiều người đến đến lắng nghe.
Hàng năm, công ty thường tổ chức các buổi trình diễn tài năng và Jack Ma không ngại tham gia. Trong ảnh, ông ăn mặc như một ca sĩ nhạc Rock và biểu diễn trước 20.000 nhân viên của Alibaba.
Cái tên “Alibaba” ra đời tại một quán cà phê tại San Francisco, Mỹ. Trong truyện “Alibaba và 40 tên cướp”, câu thần chú bí mật chính là chìa khóa mở cửa kho báu. Và công ty của Jack Ma, ở một khía cạnh nào đó, cũng mở ra nhiều tiềm năng và cơ hội cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên toàn cầu.
