Biến thể Delta đang kéo thế giới vào làn sóng dịch Covid-19 mới khi tới nay, 124 quốc gia và vùng lãnh thổ đã ghi nhận ca mắc biến thể Delta. Tại Mỹ, biến thể Delta xuất hiện trong 83% số ca mắc Covid-19 đã được giải trình tự gene. Ở Anh, Australia, Trung Quốc, Singapore, tỷ lệ này cũng đều trên 75%.
Trong khi đó, Việt Nam cũng đang trải qua làn sóng dịch Covid-19 lần thứ 4 với những diễn biến phức tạp, đặc biệt là ở TP.HCM và các tỉnh phía Nam. Biến chủng Delta, với tỷ trọng nhẹ hơn các biến chủng khác nên thời gian lơ lửng trong không khí lâu hơn, đã khiến số ca mắc tại TP.HCM gia tăng nhanh chóng.
Các chuyên gia dịch tễ học khắp nơi trên thế giới nhận định,SARS-CoV-2và các biến chủng của loại virus này sẽ không biến mất hoàn toàn mà tồn tại giống như cúm mùa do vậy việc phát triển các loại thuốc chữa Covid-19 là rất cần thiết, bên cạnh giải pháp tiêm vaccine.
Mỹ và một số quốc gia đã thông qua một số thuốc để điều trị bệnh nhân Covid-19 tự cách ly tại nhà hoặc điều trị tại bệnh viện. Ngoài ra, nhiều nước cũng đang nhanh chóng thử nghiệm một số loại thuốc được cho có tiềm năng để điều trị cho bệnh nhân Covid-19.
Ngày 22/10/2020, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) Mỹ đã cấp phép sử dụng Veklury (remdesivir) để điều trị Covid-19 cho người lớn và trẻ em từ 12 tuổi trở lên. Tháng 6/2021, Nhà Trắng thông báo họ sẽ chi 3 tỷ USD trong năm nay để phát triển thuốc kháng virus.
1. Remdesivir (Veklury)
Remdesivirđược phát triển để chống lại bệnh Ebola vào năm 2014. Khi thử nghiệm với MERS, một căn bệnh do chủng virus corona khác gây nên, loại thuốc này có thể ngăn virus nhân bản. Vào tháng 4, nhà sản xuất Gilead Sciences cho biết Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia (NIAID) đã tiến hành kiểm tra Remdesivir và chứng minh nó "đáp ứng được các tiêu chí chính". Ngày 1/5/2020, FDA đã đặt hàng Remdesivir để điều trị cho bệnh nhân Covid-19 nặng, phải nhập viện.
Vào tháng 8, chính sách Ủy Quyền Sử Dụng Khẩn Cấp (EUA) cho phép sử dụng thuốc với tất cả bệnh nhân nhập viện, bao gồm cả trẻ em. Kết quả thử nghiệm giai đoạn 3 được công bố vào tháng 10 trênTạp chí Y học New Englandcho thấy Remdesivir đã rút ngắn thời gian nằm viện của bệnh nhân khoảng 5 ngày. Người dùng Remdesivir cũng có nguy cơ tử vong thấp hơn so với các đối tượng dùng những loại thuốc phải kiểm soát đặc biệt khác.
Khi được tiêm vào tĩnh mạch trong 10 ngày liên tiếp, Remdesivirgiúp đẩy nhanh quá trình phục hồi của các bệnh nhân Covid-19. Nhiều thử nghiệm Covid-19 lâm sàng cũng đang thử kết hợp Remdesivir với Interferon beta-1a. Vào giữa tháng 9/2020, Eli Lilly tuyên bố khi thêm thuốc chống viêm Baricitinib vào Remdesivir, thời gian nằm viện của bệnh nhân sẽ rút ngắn 1 ngày. Giứa tháng 11/2020, FDA cấp phép sử dụng khẩn cấp cho liệu pháp kết hợp Baricitinib - Remdesivir đối với các bệnh nhân cần bổ sung oxy.
Tại châu Âu, tháng 7/2020, Ủy ban châu Âu (EC) đã cấp phép sử dụng thuốc kháng virus Remdesivir để điều trị bệnh Covid-19.
2. Favipiravir (Avigan)
Đây là loại thuốc do công ty Fujifilm Toyama Chemical Co., Ltd. ở Nhật Bản sản xuất. Favipiravir đã được một số nước cấp phép để điều trị bệnh cúm. Nhật Bản đang gửi thuốc đến 43 quốc gia để thử nghiệm lâm sàng ở những người bị Covid-19 nhẹ hoặc trung bình. Favipiravir hoạt động bằng cách làm ngắn mạch cơ chế sinh sản của một số loại virus có RNA như cúm. Thuốc được bào chế dưới dạng viên nén và dùng qua đường uống.
Các nhà nghiên cứu Canada đang thử nghiệm khả năng ngăn chặn dịch bệnh bùng phát của Favipiravir trong các viện dưỡng lão. Vào tháng 9/2020, Fujifilm công bố kết quả của đợt thử nghiệm giai đoạn 3 bắt đầu từ tháng 3. Cuộc thử nghiệm cho thấy tình trạng sức khoẻ của bệnh nhân cải thiện sau khoảng 12 ngày. Đối với những người dùng giả dược khác, quá trình này kéo dài 14 ngày. Hiện Favipiravir đã được chấp thuận sử dụng ở Ý, Nhật Bản, Nga và một số nước khác.
3. Dexamethasone
Tháng 7/2020, Bộ Y tế Nhật Bản chấp thuận cho sử dụng thuốc kháng viêm Dexamethasone - một loại steroid giá rẻ và được sử dụng rộng rãi, để điều trị cho bệnh nhân Covid-19 sau khi một cuộc thử nghiệm tại Anh cho thấy thuốc này giảm tỷ lệ tử vong trong số các bệnh nhân nhập viện. Bộ Y tế Nhật Bản đã cho Dexamethasone là một phương án để điều trị Covid-19 trong hướng dẫn sửa đổi của mình, bên cạnh thuốc kháng virus Remdesivir.
Theo các nhà nghiên cứu của trường đại học Oxford ở Anh, thuốc Dexamethasone là loại thuốc đầu tiên cứu sống bệnh nhân mắc Covid-19, mà theo các khoa học, đây là bước đột phá trong đại dịch. Thuốc này giúp giảm 1/3 tỷ lệ tử vong ở những người phải phụ thuộc vào máy thở, và 1/5 tỷ lệ tử vong ở những bệnh nhân phải thở oxy.
4. Molnupiravir
Thuốc Molnupiravir của Mỹ đang là ứng viên tiềm năng nhất cho hy vọng chấm dứt đại dịch Covid-19 trong tương lai gần. Thuốc Molnupiravir, do 2 công ty Rigibel (Đức) và Merk (Mỹ) hợp tác phát triển, hoạt động bằng cách tấn công vào một loại enzym mà virus dùng để sao chép vật liệu di truyền rồi đưa vào đó các đột biến khiến virus không thể tái tạo. Vì kháng thể tấn công protein bề mặt của virus SARS-CoV-2 liên tục tiến hóa, nên thuốc kháng virus được trông đợi sẽ chống lại được nhiều biến thể hơn.
Thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1 và giai đoạn 2 của Molnupiravir đã hoàn tất với hiệu quả 100% trên các bệnh nhân Covid-19. Sau 5 ngày, tải lượng virus của bệnh nhân xuống thấp đến ngưỡng không lây lan.
Chính phủ Mỹ đã chi khoảng 1,2 tỉ USD để mua 1,7 triệu liệu trình thuốc Molnupiravir sử dụng cho các bệnh nhân Covid-19. Nếu kết quả thành công, FDA của Mỹ sẽ cấp phép cho loại thuốc này.
Tuy nhiên, trong thời gian chờ đợi loại thuốc này được lưu hành, Remdesivir và Favipiravir vẫn đang được coi là hữu hiệu và thông dụng nhất.
Xem thêm: Cách thức khiến biến thể Delta lây lan siêu chóng mặt như hiện nay
