Bị bóc lột sức lao động
Cũng như nhiều ngành nghề khác, song hành với sự hấp dẫn khó cưỡng, nghề người mẫu nhí bị bủa vây bởi nhiều mặt trái như nguy cơ các bé bị bóc lột sức lao động. Căng sức làm việc khi còn quá nhỏ có thể ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống và quá trình trưởng thành của các bé sau này.
Các cô gái trẻ ngây thơ vẫn tìm đến ánh hào quang của sàn diễn, còn các nhà thiết kế không ngại nắm bắt cơ hội vì giá cát-xê thấp hơn hẳn. Độ tuổi của các người mẫu không ngừng hạ xuống - 14, 13 thậm chí 12 tuổi đã phải mặc đồ người lớn.
Mẫu nhí Angelina Kurkina thu hút sự chú ý của mọi người bởi gương mặt ngây thơ, sáng trong tựa thiên thần.
“Ra quân” khi chưa đến 2 tuổi, bé Imogen Warr, người Úc như bông hoa mới nở trong vườn người mẫu nhí ở quốc gia này. Vai trò đầu tiên của em là làm người mẫu cho một nhãn hiệu thời trang trẻ em ở Melbourne với cát sê vài trăm USD. Không chỉ vậy, 3 năm sau, Imogen còn lấn sân sang đóng phim truyền hình. Các thương hiệu thời trang trẻ em hàng đầu đã tích cực săn đón bé.
Dù tuổi đời chưa quá số ngón một bàn tay song Imogen đã phải đi lại như con thoi giữa các bang của Úc để chụp hình cho nhiều tạp chí cũng như trình diễn trong tuần lễ thời trang trẻ em diễn ra ở Melbourne.
Nhiều lúc mẹ của Imogen phải từ chối bớt hợp đồng vì sợ con mình quá tải. Tom Skyes, phóng viên của trang tin tức Daily Beast, lo ngại: “Liệu sự bùng nổ của ngành công nghiệp thời trang trẻ em có đe dọa nét ngây thơ và gây áp lực lên những người mẫu tí hon?”
Năm 2011, Miuccia đưa Hailee Steinfeld vào chiến dịch quảng cáo của hãng Miu Miu khi cô mới 14 tuổi. Ngay lập tức, Cơ quan Tiêu chuẩn Quảng cáo Mỹ đã cấm phát tán các sản phẩm liên quan. Sau đó Miuccia đưa người mẫu Hà Lan 14 tuổi, Roos Abels vào show diễn của mình tại Milan Fashion Week Xuân Hè 2015 khiến cuộc tranh cãi về vấn đề bảo vệ quyền lợi trẻ em trong ngành công nghiệp thời trang “nóng” trở lại.
Sự xuất hiện của chân dài 14 tuổi, Roos Abels, trong show diễn Prada tại Tuần lễ thời trang New York gây ra cuộc tranh cãi về vấn đề bảo vệ quyền trẻ em trong làng mốt.
Bước vào làng mẫu từ năm 14 tuổi, Sarah Ziff đã có hơn 15 năm kinh nghiệm trong nghề. Cô từng ký hợp đồng giá trị với các hãng mốt lớn như Tommy Hilfiger, Stella McCartney, Keneth Cole và biểu diễn tại các show của Prada, Calvin Klein, Marc Jacobs hay Balenciaga. Theo Sarah, ngành công nghiệp thời trang ngày nay bị phụ thuộc vào lực lượng lao động đông đảo là trẻ em và không được kiểm soát đúng mức.
Thống kê của Model Alliance cho thấy, 54% người mẫu hiện tại bắt đầu khởi nghiệp trước 16 tuổi. Trong khi, các công ty quản lý tuyển dụng gương mặt mới từ lúc người mẫu mới 13 tuổi, thậm chí con số này đang giảm xuống chỉ còn 12 tuổi. Chưa phát triển hoàn toàn về tâm sinh lý nhưng các cô cậu bé đã phải làm việc xa nhà từ sớm, không có người bảo hộ và không có bất kỳ quyền đòi hỏi nào nếu muốn giữ được công việc.
Bên cạnh lý do “đem lại sự tươi mới cho sàn diễn”, sở dĩ người mẫu là trẻ em được các nhà mốt ưa chuộng còn vì mức cát-xê thấp hơn hẳn so với lứa chân dài trưởng thành.
Năm 2013, một người mẫu 17 tuổi có tên Hailey Hasbrook từng tiết lộ cô phải làm việc suốt 17 tiếng tại tuần thời trang New York với những đôi giày cao gót và nhịn ăn hàng giờ. Tuy vậy, những gì cô nhận lại chỉ là các món đồ từ hãng như túi, giày, áo khoác và váy.
“Họ không trả một xu tiền công nào”, cô chia sẻ trên tạp chí. Đối với giới mẫu nói chung, số hiện vật mà người mẫu trẻ có được đều không xứng đáng với công sức các em bỏ ra.
Từng làm việc tại Next, một trong những công ty quản lý người mẫu hàng đầu New York, Sarah Ziff kể cô có lần bị hãng này “ăn chặn” cát-xê, đòi mãi không được. Chỉ đến khi nhờ sự giúp sức của luật sư, công ty quản lý mới chịu trả lại số tiền họ đã bỏ túi. Câu chuyện của Sarah khiến người trong giới đặt câu hỏi, nếu mẫu trưởng thành đối mặt với bất cập của làng mốt đã khó khăn đến vậy thì các lao động trẻ em sẽ giải quyết áp lực này ra sao.
Phần đông người làm việc trong ngành công nghiệp thời trang lại cho rằng người mẫu trẻ phải chịu thiệt là chuyện đương nhiên.
“Cô được trả tiền để làm việc, còn bây giờ thì ngậm miệng lại”, đó là câu nói mà người mẫu Sarah Ziff phải nghe mỗi khi cố gắng thuyết phục những người hoạt động trong lĩnh vực thời trang cần có hành động thiết thực để bảo vệ người mẫu vị thành niên.
Bị lạm dụng tình dục và mang thai ở tuổi teen
Không chỉ bị bóc lột sức lao động, các chân dài thiếu niên còn phải đối mặt với việc bị xâm hại.
Jane, người mẫu 19 tuổi, tham gia Tuần Thời trang Xuân Hè 2015, kể cô từng sốc trước thái độ thờ ơ của ê-kíp casting khi quay phim một cô bé 14 tuổi diện áo mỏng tang mà không có đồ lót. “Tôi tưởng họ phải phát hoảng khi biết mình vừa quay một cô bé chưa đủ tuổi nude trước ống kính nhưng không. Một trong các giám đốc casting còn thản nhiên nói ước gì người đó được như cô bé khi mới 14 tuổi. Tôi đã không giấu nổi sự ghê tởm trước việc đó”.
Một người mẫu khác cũng tâm sự, năm 16 tuổi, cô được một nhiếp ảnh gia “máu mặt” mời chụp hình tại Paris. Khi ấy, cô không có người đại diện hay cha mẹ bảo hộ.
Lúc bước vào toilet và bắt gặp nhiếp ảnh gia nọ, cô gái gần như chết trân khi gã “yêu râu xanh” sờ soạng, thậm chí dùng tay xâm hại.
“Cô bé ấy trước đó chưa từng tiếp xúc với bất kỳ chàng trai nào, còn không biết hôn ra sao. Lúc bị sàm sỡ, cô bé bị sốc, chỉ biết đứng yên mà không làm bất kỳ điều gì. Nhiếp ảnh gia kia sau khi xong xuôi chỉ nhìn nạn nhân một cái rồi quay đi hoàn thành nốt buổi chụp hình”, một nhân chứng kể lại.
Những hệ lụy và bất hạnh từ nghề người mẫu nhí không chỉ có vậy. Các em còn có có nguy cơ bị tấn công tình dục hay mang thai ở độ tuổi thiếu niên. Một người mẫu tuổi teen tên Soya Keaveney đã gây kinh ngạc dư luận khi mang thai ở tuổi 15.
Người mẫu tuổi teen tên Soya Keaveney đã gây kinh ngạc dư luận khi mang thai ở tuổi 15.
Khi Soya mới 12 tuổi, bà Janis đã cho đăng ảnh con gái trong trang phục gợi cảm trên internet để phát triển sự nghiệp người mẫu của con. “Tôi thường đăng ảnh của Soya trên trang web riêng của con bé để giúp đỡ sự nghiệp người mẫu của nó. Một số người cho rằng hình ảnh thô tục nhưng tôi lại thấy nó rất đáng yêu”, người mẹ cho biết.
Một trong những bức ảnh bikini nóng bỏng của cô bé tuổi 12 này đã được tạp chí Closer đăng tải năm 2008. Bà Janis đã cho phép con gái trang điểm, mang móng tay giả… và làm tất cả những gì cô thích để được giống thần tượng của mình, Cheryl Cole. Người mẫu nhí này còn thường xuyên đến vũ trường từ khi còn rất trẻ.
Hiện tượng những người mẫu nhí có xu hướng gợi cảm quá đà do bắt chước thần tượng là vấn đề gây tranh cãi. Phần lớn dư luận cho rằng việc này gây ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển của trẻ nhỏ. Tuy nhiên, một số phụ huynh và nhà sản xuất thời trang lại cho rằng đây không phải vấn đề nghiêm trọng.
Việc những người mẫu quá trẻ xuất hiện trên sàn diễn thời trang được xem là vấn đề “đau đầu” của làng mốt nhiều năm trở lại đây. Tổ chức CFDA (Hiệp hội các nhà thiết kế thời trang Mỹ) thậm chí đã phải ban hành bộ luật cấm sử dụng người mẫu dưới 16 tuổi nhưng tình trạng này vẫn không được giải quyết triệt để.
