Cụ thể, các chuyên gia cho biết, một số biểu hiện xuất hiện sau tiêm vắc xin phòng Covid-19 có thể không liên quan đến vắc xin mà liên quan đến yếu tố tâm lý.
Điển hình là bệnh nhi K.H. (14 tuổi, ở Hà Nội). TS.BS Đỗ Minh Loan, Trưởng khoa Sức khỏe Vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, đây là trẻ có tính cách lo âu, có nhiều ám ảnh sợ bệnh tật từ bé.
Tiền sử bệnh tật có nhiều sự kiện tác động và củng cố cho những lo lắng của trẻ. Gắn với mỗi sự kiện đau ốm, trẻ đều có những trải nghiệm lo lắng.
Trẻ rất dễ bị ám thị bởi các thông tin bệnh tật từ người thân hoặc những người xung quanh. Ngoài ra, trẻ cũng có nhiều lo lắng liên quan tới tuổi dậy thì: kinh nguyệt không đều, mụn trứng cá và áp lực học tập.
Theo K.H., trước khi tiêm vaccine phòng Covid-19 K.H. cảm thấy rất lo sợ, sau tiêm 15 phút H. bị ngất và được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương để theo dõi và điều trị.
Trường hợp thứ hai là bé trai M.Q. (14 tuổi, ở Hà Nội), Q. có nhiều mục tiêu và áp lực học tập. Sự ra đi đột ngột của bố cách đây một năm cũng là yếu tố thúc đẩy lo lắng và khó khăn của trẻ.
Có một thời gian dài trẻ tự tạo áp lực cho bản thân trong học tập vì muốn đáp ứng mong mỏi của gia đình rất kỳ vọng về trẻ. Trẻ vùi mình vào việc học, thường xuyên thức khuya đến 2-3h sáng để ôn thi.
Trước thời điểm tiêm vaccine phòng Covid-19, Q. đang gấp rút chuẩn bị cho nhiều cuộc thi tuyển: toán, tin, võ thuật, công nghệ trẻ… Trên nền những căng thẳng sẵn có, kéo dài nên khi tiêm vaccine phòng Covid-19 gần đây đã đẩy trẻ vào trạng thái lo âu quá mức dẫn đến phản ứng run, co giật, ngất sau tiêm.
Theo TS.BS Đỗ Minh Loan, Trưởng khoa Sức khỏe Vị thành niên, khi xảy ra hiện tượng trên các trẻ đã được đưa đến Bệnh viện Nhi Trung ương để theo dõi và điều trị. Các bác sĩ thăm khám và loại trừ các nguyên nhân thực thể, bước đầu xác định các cháu bị co giật phân ly, một trong những biểu hiện của rối loạn phân ly.
Rối loạn phân ly (trước đây gọi là Hysteria) là bệnh lý tâm thần thường gặp, tỷ lệ: 0,3-0,5% dân số. Theo Phân loại bệnh của Tổ chức Y tế thế giới (ICD 10), rối loạn phân ly là hiện tượng mất một phần hoặc hoàn toàn sự hợp nhất giữa trí nhớ quá khứ, ý thức, đặc tính cá nhân với những cảm giác trực tiếp và sự kiểm soát vận động.
Rối loạn này gặp nhiều hơn ở trẻ em gái, thường xuất hiện sau những sang chấn tâm lý, các vấn đề khó khăn trong học tập, mối quan hệ mà người bệnh không thể giải quyết được.
Rối loạn phân ly chủ yếu được điều trị bằng các liệu pháp tâm lý kết hợp với bồi dưỡng nhân cách, thiết lập môi trường phù hợp. Quá trình điều trị thường cần nhiều thời gian, đòi hỏi sự kiên trì của cán bộ y tế, gia đình và người bệnh.
Để các bé được tiêm chủng an toàn, các bác sĩ khuyến cáo cần chuẩn bị tốt tâm lí cho trẻ trước khi tiêm chủng. Cha mẹ và thầy cô nên thường xuyên trò chuyện, động viên và chuẩn bị tâm lý tốt cho trẻ trước khi tiêm.
Tiêm vaccine được xem như một sang chấn tâm lí đối với trẻ. Lo lắng quá mức khi tiêm chủng có thể dẫn đến các biểu hiện như: thở nhanh, choáng váng, chóng mặt, vã mồ hôi, co giật, ngất…
Để tránh xảy ra những hiện tượng trên, bố mẹ và thầy cô giáo cần động viên, chuẩn bị tâm lý tốt cho trẻ trước khi tiêm: “Hãy thông tin cho trẻ biết quá trình tiêm vaccine sẽ diễn ra như thế nào, giúp trẻ yên tâm là luôn có đội ngũ y tế hỗ trợ kịp thời khi các phản ứng có thể xảy ra sau tiêm chủng. Cha mẹ cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ, nghỉ ngơi hợp lý và giảm sức ép từ việc học tập trước thời gian tiêm chủng”. – Bác sĩ Loan khuyến cáo.
