Dịch COVID-19 vẫn đang diễn biến phức tạp tại nhiều tỉnh thành trên khắp cả nước. Thời điểm này, dù đã tuân thủ quy định giãn cách xã hội, chỉ ở trong nhà, không đi đâu nhưng xét nghiệm vẫn cho kết quả dương tính.
Nhiều người cũng khẳng định rằng đã tuân thủ kỹ càng quy tắc 5K khi rửa tay bằng xà phòng, nước sát khuẩn thường xuyên, đeo khẩu trang khi đi chợ,...
Thế nhưng, ít ai để ý đến những thói quen sinh hoạt hàng ngày mà không đảm bảo cũng có thể là nguyên nhân lây nhiễm COVID-19.
Trước những thắc mắc này, TS.BS. Phạm Lê Duy - Bác sĩ tại phòng khám dị ứng và miễn dịch lâm sàng, giảng viên bộ môn Sinh lý - Sinh lý bệnh - miễn dịch của trường ĐH Y Dược TP.HCM - đã trao đổi với Thanh Niên về nguy cơ nhiễm COVID-19 nếu không để ý và chủ quan.
Đi mua thực phẩm, đi lấy mẫu xét nghiệm hoặc tiêm vaccine
Theo TS.BS. Phạm Lê Duy, mặc dù hiện nay đang giãn cách xã hội, mọi người hầu hết đều ở nhà, nhưng thỉnh thoảng vẫn có những cơ hội dễ bị lây nhiễm như khi ra ngoài đi mua thực phẩm, mua thuốc men, khi đi tiêm vaccine hoặc khi tập trung lấy mẫu, và còn có nguy cơ là lây nhiễm từ người chung nhà khi họ trở thành "vật trung gian" mang mầm bệnh từ bên ngoài về, hoặc lây nhiễm từ những vật phẩm được chuyển phát từ nơi khác đến…
Lý giải: Ngoài việc lây lan trực tiếp qua các giọt khí dung lơ lửng trong không khí, virus còn có thể hiện diện trên bề mặt vật dụng và bằng cách nào đó có thể tiếp xúc với những vùng niêm mạc như mắt, mũi miệng, thông thường là qua đôi bàn tay của chúng ta. Nhiều nghiên cứu cho thấy, bầu không khí ở nơi người bị nhiễm vừa đi qua có thể chứa virus và có thể lây nhiễm cho người đi vào vùng đó, đặc biệt là trong không gian kín như trong nhà, trong thang máy, trong siêu thị...
Do đó, người dân đi lấy mẫu phải tuân thủ khoảng cách, khẩu trang và phải có ý kiến khi nhân viên y tế làm không đúng quy định.
Ngoài ra, bác sĩ Duy khuyên:
Hạn chế dùng thang máy đông người, và nếu có thể hãy sử dụng thang bộ. Nếu buộc phải sử dụng thang máy thì phải đeo khẩu trang, hạn chế nói chuyện, cười đùa. Có thể sử dụng vật dụng như chìa khóa để bấm nút thang máy thay vì dùng tay.
Hiện nay, nhiều người dùng cồn hoặc chất sát khuẩn xịt vào không khí bên trong thang máy để diệt virus, điều này không nên vì vừa không hiệu quả, lại có thể gây ngộ độc nếu hít phải hoặc tổn thương da nếu tiếp xúc lên da.
Điện thoại là "vật trung gian"
Điện thoại là một "vật trung gian" rất quan trọng vì nó vừa tiếp xúc với bàn tay của chúng ta, vừa tiếp xúc gần với vùng mắt, mũi, miệng.
Giải pháp: Nên bỏ điện thoại vào túi đựng khi ra ngoài, sau đó lau túi đựng bằng dung dịch sát khuẩn khi về nhà rồi mới lấy ra sử dụng. Nếu không có túi đựng, có thể bọc điện thoại bằng màng bọc thực phẩm, khi đi ra ngoài trở về thì sát khuẩn và vứt bỏ lớp màng bọc.
Trong lúc đi ra ngoài, nếu nhận cuộc điện thoại thì nên mở loa ngoài để nghe hoặc sử dụng tai nghe, hạn chế áp điện thoại lên mặt nếu chưa chắc chắn là nó sạch.
Nhận bưu phẩm, vật phẩm qua chuyển phát
Theo TS.BS Duy, hiện tại mặc dù chưa có bằng chứng về việc virus có thể lây truyền qua các bưu phẩm, hay vật phẩm giao nhận qua chuyển phát, nhưng nghiên cứu cho thấy virus SARS-CoV-2 có thể tồn tại khoảng 1 ngày trên bề mặt giấy các-tông, và khoảng 3 ngày trên bề mặt nhựa.
Dù lượng virus đó chưa biết có đủ để gây nhiễm cho người tiếp xúc hay không, nhưng cũng chưa có bằng chứng chứng minh cho điều ngược lại.
Giải pháp: Nên lau bề mặt vật phẩm bằng dung dịch sát khuẩn trước khi mang vào nhà, và rửa tay sạch sau khi mở vật phẩm.
Đối với thực phẩm, có thể rửa sạch dưới vòi nước chảy, hoặc ngâm vào dung dịch muối loãng và rửa sạch trước khi chế biến. Hạn chế mua thực phẩm chế biến sẵn trong giai đoạn này.
Bên cạnh đó, trong trường hợp trở về từ nơi có nguy cơ cao (những nơi tụ tập đông người, trở về từ khu cách ly, bệnh viện), bác sĩ Duy khuyên:
"Nên để giày dép bên ngoài, không mang vào nhà, hoặc phải xịt với dung dịch khử khuẩn rồi mới mang vào nhà, rửa tay với dung dịch sát khuẩn hoặc với nước và xà phòng, cởi quần áo bên ngoài và cho vào máy giặt hoặc ngâm với xà phòng ngay, rửa tay lại lần nữa rồi cuối cùng mới tháo khẩu trang và bỏ vào thùng rác, đậy nắp lại, sau đó rửa tay và tắm rửa thật sạch sẽ. Vì vùng mũi - họng là nơi bệnh xâm nhập, nên khẩu trang phải là vật được gỡ bỏ cuối cùng trong suốt quy trình này, để đảm bảo nếu có vi rút bám lên các bề mặt như bàn tay, quần áo sẽ không có cơ hội tiếp xúc với vùng mũi - họng".
Ngoài ra, cần phải lau chùi các bề mặt trong nhà như nắm cửa, bàn, ghế, bằng dung dịch sát khuẩn mỗi ngày 1 - 2 lần, hoặc khi có nguy cơ bị tiếp xúc với nguồn lây nhiễm.
Cuối cùng: Nên đi tiêm vaccine khi có cơ hội và cần chú ý đảm bảo quy tắc 5K.
