Hàng chục năm trước, Liên bang Xô Viết (Liên Xô) là một thế lực đáng lo ngại không chỉ trên lĩnh vực kinh tế - quân sự. Đội bóng đá của họ thực sự là ông lớn của châu Âu, đánh bại nhiều kình địch trong khối NATO và từng có tới 3 đội bóng thuộc giải Vô địch Liên Xô vào đến Chung kết cúp châu Âu. Nhưng với Liên Xô sụp đổ năm 1991 kéo theo suy thoái kinh tế, bóng đá Nga (Liên Xô) cũng đà đó mà đánh mất vị thế của mình.
Sự bùng nổ khai thác dầu khí đưa kinh tế Nga phát triển vững chắc hơn nhưng không mấy nhà tài phiệt để tâm đến bóng đá địa phương mà chọn đầu tư vào thể thao nước ngoài để nhanh chóng gặt hái vinh quang: Tỉ phú Roman Abramovich là chủ sở hữu CLB Chelsea, đã chi hơn 1 tỷ euro mang đến thành công cho đội bóng thành London ở cả giải quốc nội và châu Âu nhưng chỉ chi có 41,3 triệu euro cho CLB CSKA Moscow theo hợp đồng tài trợ 3 năm trước đây.
Bóng đá Liên Xô từng là 1 thế lực ở châu Âu cũng như trên bình diện thế giới
Việc thiếu đầu tư khiến nhiều cầu thủ Nga tài năng chọn sang nước ngoài thi đấu như Arshavin, Zhirkov hay Pavlyuchenko. Nếu giải vô địch Liên Xô từng đứng thứ 2 ở châu Âu thì giải Ngoại hạng Nga từng có lúc rơi xuống thứ 9, thậm chí thua cả Ukraine (thời điểm 5 năm trước). Nhắc đến Ukraine, Liên Xô từng hưởng lợi vì có nguồn cầu thủ tài năng từ các nước thành viên, toàn tên tuổi đẳng cấp thế giới.
Thế nhưng bóng đá Nga hiện tại đang không có một ngôi sao nào tiệm cận trình độ thế giới để bước vào World Cup cả, trừ những cựu binh với quá khứ huy hoàng đã ở lại EURO 10 năm trước. Kỳ World Cup đầu tiên được tổ chức trên đất Nga được xem như là cơ hội không thể tốt hơn cho “Những chú gấu Nga” tiến sâu vào giải đấu lớn nhất hành tinh kể từ khi Liên Xô tan rã. Nhưng nhân lực và lối chơi đang là bài toán khó khăn mà những người làm bóng đá nước này chưa có lời giải, trong khi sức ép mang “danh dự quốc gia” đang đè nặng.
Sau khi Liên Xô tan rã, ĐT Nga là lực lượng kế thừa trực tiếp nhưng chỉ có EURO 2008 là giải đấu để lại ấn tượng
Sân vận động Krestovsky mới toanh trị giá 1,4 tỉ USD nằm bên bờ sông Neva chưa đủ sức hút với người hâm mộ “Những chú gấu Nga”: Còn thừa tận 7 nghìn vé cho trận mở màn Confederations Cup và cái người dân địa phương quan tâm là môn… khúc côn cầu trên băng và nhà vô địch SKA Saint Petersburg. Đó là thời điểm 1 năm trước World Cup, dân Nga dường như chẳng mặn mà gì với đội tuyển con cưng ở giải đấu lớn nhất hành tinh lần đầu tiên được tổ chức tại đất nước này và lý do lớn nhất nằm ở màn trình diễn không mấy hứa hẹn của các tuyển thủ.
Giành quyền đăng cai World Cup là chiến thắng cá nhân của Tổng thống Vladimir Putin. Và ngay cả khi đoàn quân của HLV Stanislav Cherchesov đang vật lộn với đống áp lực, người đàn ông quyền lực nhất nước Nga vẫn đặt lên vai các cầu thủ trọng trách với Tổ quốc, nhân dân.
Bước chuẩn bị cho World Cup 2018 của ĐT Nga đầy thất vọng
“Người hâm mộ và khán giả yêu thích bóng đá Nga đều mong đợi đội tuyển quốc gia sẽ gặt hái thành công. Chúng ta hy vọng các cầu thủ sẽ chơi bóng với tinh thần trách nhiệm như các chiến binh thực thụ, ít nhất phải nỗ lực giành chiến thắng để làm hài lòng người hâm mộ”, Tổng thống Putin phát biểu trên sóng truyền hình.
Khi được hỏi về phát biểu của Putin, HLV Cherchesov đã cố gắng hết sức để né tránh câu hỏi hóc búa nhưng vẫn lộ rõ vẻ không hài lòng vì sự đánh giá, theo dõi quá sâu từ điện Kremlin.
“Chúng tôi nghe và đọc cả mọi thứ rồi, nếu ngài tổng thống nhắc đến đội tuyển quốc gia thì điều đó thể hiện ông ấy luôn theo dõi sát. Có những chỉ trích, vâng, nhưng hãy để tôi chỉ nhắc đến bóng đá thôi - chúng ta đang lạc sang chủ đề khác rồi. Vị thế của tôi giờ là nhà ngoại giao, tôi nói nhiều, các anh hiểu ít thôi”.
Đội tuyển Nga bước vào Confeds Cup 2017 với hành trang là 3 trận thắng/15 trận gần nhất nhưng sự bất ổn đã “theo chân” đội bóng gần 10 năm nay, với ký ức lọt vào Bán kết EURO 2008 đã bị chôn vùi dưới những thất vọng não nề. Liên đoàn bóng đá nước này đã chi tiền tấn để vời HLV kỳ cựu Fabio Cappello về thành quả thu lại chỉ là con số 0. Ngay cả nỗ lực hồi sinh tuyển Nga tại EURO 2016 cũng thất bại thảm hại: Nga chỉ giành 1 điểm ở vòng bảng và bị loại trong bối cảnh người hâm mộ quay lưng, chỉ trích thậm tệ.
Cherchesov là lựa chọn thứ hai cho vị trí thuyền trưởng tuyển Nga sau khi HLV Kurban Berdyev từ chối và được giao nhiệm vụ ngỡ như bất khả đó chính là biến Nga thành một đội bóng có sức cạnh tranh tại kỳ World Cup trên sân nhà. Trong quá khứ, chỉ có chủ nhà Nam Phi năm 2010 không thể vượt qua được vòng bảng và nhiều CĐV Nga đã lo ngại đội bóng mình rơi vào hoàn cảnh tương tự.
Trái ngược với sức mạnh bóng đá uy chấn thiên hạ thời Liên Xô, nước Nga chưa từng lọt qua vòng bảng tại World Cup kể từ khi Liên bang Xô Viết tan rã và Liên bang Nga ra đời. “Những chú gấu Nga” hiện tại còn bị xem là đội hình tệ nhất từng thi đấu dưới lá cờ Liên bang. Và Cherchesov cũng không có quá nhiều lựa chọn.
Đội hình Nga chủ yếu là những cầu thủ đang chơi bóng ở giải quốc nội, với nòng cốt vẫn là lứa cũ như “thần đồng không bao giờ lớn” Dzagoev, chiến binh kỳ cựu Zhirkov hiện đang chơi cho đội St. Peterburg hay thủ môn Akinfeev - những người kinh nghiệm nhất mà Cherchesov có. Chưa kể hồi đầu năm nay, trung vệ 24 tuổi Dzhikiya đầy triển vọng thì lại dính chấn thương dây chằng, mất luôn World Cup. Điểm sáng duy nhất có lẽ là cầu thủ 21 tuổi Aleksandr Golovin - tài năng được Arsenal săn đón, được xem như ‘báu vật” của bóng đá Nga thời hậu Arshavin.
Kỳ vọng của Tổng thống Putin và giới lãnh đạo Nga rất lớn nhưng ĐT Nga khó có thể đáp ứng được
Từng được giao nhiệm vụ đưa Nga đến Bán kết World Cup nhưng với chiều sâu và chất lượng đội hình hiện có, HLV Cherchesov chỉ mong có một đội hình “đá được” trước đã.
“Chúng tôi từng có nhiều thành công trong quá khứ (Liên Xô) nhưng chúng tôi muốn đội hình này có thể thành công một cách tự nhiên. Đội không giành được gì đáng kể những năm qua và tôi muốn đạt được nhiều thứ hơn. World Cup dù có ở đâu thì Nga luôn muốn vượt qua vòng bảng. Đội đã cố gắng thay đổi và xem việc đại diện cho đất nước thi đấu ở World Cup là đặc ân. Hãy chờ xem. Tôi không thích sự nghi kỵ vì nghi kỵ là thất bại”.
Không chỉ tổng thống Putin, Phó Thủ tướng Mutko cũng lên tiếng “nắn” toàn đội rằng “Tôi biết cả đội đều có tính cách riêng và muốn thể hiện mình nhưng trước hết, phải thể hiện được khao khát chiến thắng”.
Đúng, lãnh đạo và nhân dân nước Nga có quyền hy vọng đội tuyển có kết quả tốt đẹp nhưng kỳ vọng lớn lao đôi khi có thể giết chết sự tự tin vốn đã không nhiều nhặn gì của đội bóng kế thừa vinh quang quá khứ từ Liên Xô.
