Trở lại Lisbon vào rạng sáng mai cùng Man Utd, Jose Mourinho thừa nhận suốt bao năm qua, ông luôn cảm thấy ân hận về thái độ nói chuyện với sếp Manuel Vilarinho lúc đề nghị ký hợp đồng mới. Nhưng nếu bàn về hối hận, ban lãnh đạo Benfica năm 2000 chắc chắn càng tiếc nuối bội phần, như Manuel Vilarinho từng thú nhận từ vài năm trước.
Trù ẻo linh nghiệm như Béla Guttmann kể cũng kinh.
Bởi lẽ, quyết định không ký tiếp hợp đồng với Mourinho chính là sai lầm đắt giá thứ 2 trong lịch sử của Benfica. Sai lầm đầu tiên là việc CLB từ chối tăng lương cho Bela Guttmann, bất chấp HLV này vừa giúp đội bóng đoạt Cúp C1 tới 2 mùa liền (1961 và 1962), đồng thời chặn đứng chuỗi 5 mùa vô địch đầu tiên của Real Madrid vĩ đại.
Trước lúc chia tay vào năm 1962, Bela Guttmann đã buông lời nguyền rủa: “Trong vòng trăm năm tới, Benfica đừng hòng vô địch châu Âu”. Hóa ra lời nguyền ấy ứng nghiệm tới bây giờ. Nhưng trên thực tế, Benfica lẽ ra đã sớm hóa giải được lời nguyền ấy vào năm 2000. Vì bị Benfica phụ bạc, Mourinho bỏ sang União de Leiria 1 mùa, rồi vô địch Europa League 2002-2003 và Champions League 2003-2004 với Porto, đối thủ không đội trời chung của Benfica.
Sai lầm của Benfica càng không thể tha thứ khi họ khiến Mourinho mất việc không phải do ông ta thua quá nhiều. Ngược lại là khác. Mourinho không chỉ thắng quá nhiều, mà còn sớm bộc lộ những tố chất tạo thành một trong những nhà cầm quân vĩ đại nhất lịch sử bóng đá. Nhưng do định kiến và kiêu hãnh, Manuel Vilarinho chưa bao giờ đánh giá đúng mức cống hiến của Mourinho.
Mourinho trẻ trung, yêu đời khi tới Benfica năm 2000.
Ban lãnh đạo Benfica thời đó đã quên mất là làm thế nào mà Mourinho có mặt tại Lisbon. Vào Hè 2000, Mourinho quyết định chia tay Barcelona sau 4 năm làm trợ lý cho Sir Bobby Robson và Louis van Gaal. Cho dù Bobby Robson cố gắng thuyết phục Mourinho tới Newcastle tiếp tục làm trợ lý, anh chàng phiên dịch ngày nào đã từ chối bởi muốn mở lối đi riêng cho bản thân.
Ngay lúc đó, giới chuyên môn ở châu Âu đã sớm đánh giá Mourinho là một phụ tá thông tuệ hiếm thấy với những ý tưởng rất khác thường. Điều đó lọt vào tai chủ tịch Benfica Joao Vale e Azevedo nên trong tháng đầu mùa 2000-2001, ông này liền mời ngay Mourinho tới thế chỗ Jupp Heynckes - HLV Bayern Munich hiện nay.
Di sản mà Jupp Heynckes để lại cho Mourinho là một Benfica đang gặp khó khăn tài chính và nội bộ như một đống hổ lốn với các ngôi sao quốc tế không phù hợp lối chơi, trong lúc những người còn lại đang thiếu tự tin, lại không tập trung vào tập luyện cùng thi đấu.
Benfica lúc đó là một đội bóng rệu rã.
Tình trạng như vậy thật ra không có gì lạ, vì ngay trên thượng tầng CLB, Manuel Vilarinho cũng đang thách thức chức chủ tịch của Vale e Azevedo trước cuộc bỏ phiếu vào tháng 10 năm đó. Manuel Vilarinho đã tuyên bố nếu chiến thắng, ông ta sẽ bổ nhiệm cựu cầu thủ Toni nắm đội. Trước tình thế ấy, Mourinho hiểu rằng ông đang phải chạy đua với thời gian.
Bằng năng lực thuyết phục các cầu thủ cùng nhìn về một hướng và áp dụng một số kỹ thuật huấn luyện sáng tạo nhất thời đó, Mourinho nhanh chóng thu được kết quả với 2 chiến thắng chỉ sau 3 trận đầu. Vấn đề chỉ là chiến thắng đầu tiên của Mourinho diễn ra đúng vào ngày Manuel Vilarinho thắng cử. Điều này có nghĩa là Mourinho đã mất chỗ dựa mang tên Vale e Azevedo.
Thế nhưng, Manuel Vilarinho cũng khó xử vì gã HLV tay mơ lại đang được CĐV ủng hộ do nhanh chóng gỡ gạc thể diện cho CLB. Vì vậy, Manuel Vilarinho quyết định trì hoãn việc bổ nhiệm Toni, nhưng trong lòng mặc định Mourinho chỉ được làm cho tới hết mùa bóng.
Thể hiện ban đầu của Mourinho đã rất ấn tượng.
Mourinho biết thừa Manuel Vilarinho suy nghĩ gì, nên ráng hết sức để chứng tỏ cho ban lãnh đạo của Benfica hiểu được nhận định của họ sai tới mức nào. Hệ quả là Benfica càng đá, càng bốc, đỉnh điểm là chuỗi 4 chiến thắng với trận cuối đè bẹp ĐKVĐ lúc đó và cũng là kình địch Sporting Lisbon 3-0. Lúc này Manuel Vilarinho mới trở thành chủ tịch được hơn 1 tháng.
Chiến thắng ngoài sức tưởng tượng đó lẽ ra phải đảm bảo chiếc ghế HLV lâu dài cho Mourinho, nào ngờ lại là trận cuối cùng của ông ở Benfica. Vì vào lúc ấy, khắp CLB rỉ tai nhau về tin đội bóng sắp có HLV mới vào cuối mùa. Song song đó, Mourinho nhận thấy công việc của ông bị khắp nơi ngáng chân, từ việc đột ngột đổi khách sạn mà không báo trước cho tới tự động điều chỉnh các chi tiết trong kế hoạch mà ông đề ra.
Vậy là Mourinho cảm thấy ông cần giành một chiến thắng vang dội để lấy cớ gây sức ép cho ban lãnh đạo. Sau chiến thắng Sporting, quả thật là Manuel Vilarinho đã đến văn phòng của Mourinho để ngợi khen. Nhưng vào lúc đó, Mourinho đang gọi điện cho vợ và tiếp sếp lớn trong cảnh đang gác chân lên bàn làm việc. Dường như muốn giải tỏa ức chế từ bấy lâu, Mourinho hùng hổ đẩy về phía Manuel Vilarinho một bản hợp đồng dài hạn. “Được hay không thì nói”, Mourinho gằn giọng.
Nếu Manuel Vilarinho giữ Mourinho ở lại, Cúp Champions League phải là của Benfica chứ không thuộc về Porto.
Cho đến nay, Mourinho vẫn luôn hối hận về thái độ của hôm đó, và cho rằng lẽ ra mình phải hành xử đàng hoàng hơn với Manuel Vilarinho. Tuy nhiên, Manuel Vilarinho sau này càng tiếc nuối hơn nữa, đặc biệt do mùa đó Benfica chỉ về đích thứ 6 chung cuộc ở giải VĐQG nên lần đầu vắng mặt ở Cúp châu Âu từ năm 1959.
“Nếu ngày đó là hôm nay, Mourinho sẽ chẳng rời Benfica đi đâu hết”, Manuel Vilarinho từng khẳng định như thế khi nhận ra chính ông đã bỏ lỡ cơ hội hóa giải lời nguyền của Bela Guttmann cho đội nhà. “Tôi chắc chắn sẽ ra quyết định ngược lại hẳn. Tôi sẽ gia hạn hợp đồng với Mourinho. Bởi chỉ tới sau này tôi mới nhận ra mình không nên để kiêu hãnh và định kiến lên trên lợi ích thiết thực của CLB”.
11 trận của Mourinho tại Benfica
23/9/2000, Boavista (sân khách) 0-1
28/9, Halmstad (sân nhà) 2-2. Vòng 1 UEFA Cup; thua chung cuộc 2-3.
2/10, Braga (sân nhà) 2-2
15/10, Belenenses (sân nhà) 1-0
21/10, Pacos de Ferreira (sân khách) 0-0
29/10, Campomaiorense (sân nhà) 2-0
5/11, Maritimo (sân khách) 0-3
12/11, Farense (sân nhà) 2-1
18/11, V. Guimaraes (sân khách) 4-0
26/11, Campomaiorense (sân khách) 1-0. Vòng 4 Cúp Bồ Đào Nha.
3/12, Sporting Lisbon (sân nhà) 3-0
