Hội nghị Hiệp hội Cấp ghép Quốc tế lần thứ 26 diễn ra tại Hong Kong ngày 18/8, làm bùng nổ những tranh cãi gay gắt bởi Trung Quốc vốn bị cộng đồng ghép tạng “cấm vận” do sử dụng nội tạng của tù nhân. Trên tờ American Journal of Transplantation ngày 17/8, bác sĩ Jacob Lavee từ Trung tâm Y tế Sheba (Israel) và bác sĩ Torsten Trey, Giám đốc tổ chức Bác sĩ Chống Mổ cắp Nội tạng (Mỹ) đã phản ứng kịch liệt: “Trong điều kiện hiện nay, không thể khẳng định tính xác thực của các tuyên bố đã đưa ra và còn quá sớm để coi Trung Quốc như đối tác thực sự trong cộng đồng cấy ghép quốc tế. Cho đến khi có bằng chứng độc lập, khách quan về sự chấm dứt hoàn toàn của việc sử dụng nội tạng phi đạo đức từ tù nhân, cộng đồng y tế có trách nhiệm duy trì cấm vận với bác sĩ ghép tạng Trung Quốc”.
Theo New York Times, quan chức y tế Trung Quốc tuyên bố ngừng sử dụng nội tạng tử tù ngày 1/1/2015 sau hàng thập kỷ và cho biết đang xây dựng hệ thống hiến tạng tự nguyện quốc gia không bao gồm các tù nhân. Hong Kong dù đã được trả về Trung Quốc song vẫn vận hành hệ thống hiện tạng riêng, tách khỏi đại lục.
Các tổ chức y tế quốc tế như Hiệp hội Y học Thế giới và Hiệp hội Cấy ghép coi sử dụng nội tạng tù nhân ở các nước có thi hành án tử hình là vi phạm tiêu chuẩn đạo đức y tế bởi tù nhân không thể tự do đưa ra lựa chọn. Hiện Trung Quốc vẫn duy trì án tử hình.
Bác sĩ Trung Quốc cúi đầu trước thi thể một bệnh nhân tự nguyện hiến tạng. Ảnh: Reuters.
Hai tác giả bài viết trên tờ American Journal of Transplantation tỏ ra nghi ngờ về việc Trung Quốc đã thực sự ngừng lấy nội tạng của tù nhân. Năm 2005, bác sĩ Lavee gặp một bệnh nhân mắc bệnh tim. Anh được thông báo quả tim mới chờ sẵn ở Trung Quốc sau 2 tuần.
Trên trang web của Quỹ Phát triển Ghép tạng Trung Quốc ngày 5/5, người ta vẫn đọc được dòng thông báo ghi tù nhân được quyền hiến tạng. Tuy nhiên, các cú điện thoại gọi tới xác minh không được trả lời.
Trong một bài phỏng vấn, cựu thứ trưởng Y tế Huang Jeifu cho biết Trung Quốc đã đạt được nhiều thay đổi đáng kể nhưng chưa hoàn hảo. Ông nói: “Chúng tôi đã hoàn thành những bước đầu tiên của cuộc hành quân, nhiệm vụ vô cùng nặng nề và đích còn xa song chúng tôi đang đi trên con đường đúng đắn”.
Bác sĩ Lavee tin rằng tổ chức hội nghị tại Hong Kong nay thuộc Trung Quốc thể hiện cộng đồng quốc tế “đã từ bỏ vũ khí duy nhất để buộc Trung Quốc thay đổi nguồn nội tạng phù hợp với đạo đức”. Ông khẳng định sẽ không tới Hương Cảng như một hành động biểu tình.
Chủ tịch Hiệp hội Cấy ghép Quốc tế là Philip O’Connell cùng 2 người tiền nhiệm từ chối bình luận. Trên website, hiệp hội này mạnh mẽ phản đối khai thác nội tạng vô đạo đức và đã 3 lần công khai yêu cầu các bác sĩ Trung Quốc tiết lộ nguồn gốc bộ phận được đề cập đến trong các bài báo khoa học đăng tải.
Bác sĩ Lavee và bác sĩ Trey còn bày tỏ lo ngại khi Trung Quốc không giải quyết hay cam kết về việc lấy nội tạng của tù nhân. Nước này cũng không thay đổi luật để cấm sử dụng nội tạng tù nhân. “Tôi là một bác sĩ phẫu thuật người Do Thái và là con trai của một nhân chứng cuộc thảm sát Holocaust. Tôi theo đuổi chuyện này vì không thể giữ yên lặng trước tội ác chống lại nhân loại”, bác sĩ Lavee kết luận.
