Hàng triệu người tiêu dùng Việt Nam đang hết sức lo lắng trước thông tin nước uống có nồng độ chì vượt ngưỡng cho phép trong sản phẩm đồ uống giải khát của Cty URC Việt Nam. Phiếu kiểm nghiệm được đăng tải có số hiệu 3600/PKN - VKNQG đề ngày 21/4/2016 của Viện Kiểm nghiệm An toàn thực phẩm Quốc gia (Bộ Y tế) do PGS.TS Lê Thị Hồng Hảo, Viện trưởng ký.
Đây là phiếu kiểm nghiệm Acid Citric, chất dùng để tạo vị chua cho các sản phẩm thực phẩm, chất điều vị và bảo quản trong thực phẩm, nước giải khát. Đồng thời cũng là chất mà Công ty TNHH URC sẽ dùng trong quá trình sản xuất nước giải khát trà xanh C2 và nước tăng lực Rồng đỏ.
Để tìm hiểu tính xác thực của phiếu kiểm nghiệm này, ngày 10/5, phóng viên báo chí đã làm việc với ông Đặng Văn Chính - Chánh Thanh tra Bộ Y tế. Tại buổi làm việc, Chánh Thanh tra Bộ Y tế thừa nhận phiếu kiểm nghiệm trên do Viện Kiểm nghiệm An toàn thực phẩm Quốc gia của Bộ phát ra. Theo như phiếu kiểm nghiệm này thì hàm lượng chì trong mẫu kiểm nghiệm là 0,84mg/kg, vượt cao hơn rất nhiều so với mức cho phép.
Lý giải vì sao trước thông tin có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của hàng triệu người tiêu dùng, đặc biệt là trẻ em - đối tượng thường xuyên sử dụng các đồ uống này không được Bộ Y tế công bố công khai. Theo ông Đặng Văn Chính thì theo quy định của pháp luật, cứ 6 tháng, doanh nghiệp sản xuất thực phẩm, đặc biệt là đồ uống phải đưa sản phẩm của mình đi kiểm nghiệm. Nếu kết quả kiểm nghiệm cho thấy hàm lượng độc tố vượt quá quy chuẩn cho phép thì phải thu hồi sản phẩm của mình ngay lập tức, đồng thời phải thông báo cho các cơ quan chức năng được biết.
Ngược lại, không có đơn vị quản lý nào có quyền yêu cầu doanh nghiệp thay đổi công thức sản xuất của mình khi chưa có kết luận chính thức từ phía thanh tra. “Cái này chỉ có thể phụ thuộc vào ý thức chấp hành pháp luật của doanh nghiệp”- ông Chính nói.
Cũng theo ông Chính, kể từ sau khi có kết quả kiểm nghiệm nguyên liệu mang độc tố lớn trên, Công ty TNHH URC có điều chỉnh công thức sản xuất để giảm độc tố chì trong sản phẩm hay không thì phía thanh tra Bộ Y tế… không nắm rõ.
Vì sao thông tin khủng khiếp bị… che giấu?
Được biết, ngay sau khi tiến hành kiểm nghiệm mẫu nguyên liệu trên, Viện Kiểm nghiệm An toàn thực phẩm Quốc gia (Bộ Y tế) cũng đã tiến hành kiểm nghiệm 2 sản phẩm là Trà xanh C2 và nước tăng lực Rồng Đỏ của công ty URC. Tuy nhiên, không hiểu lý do gì mà kết quả kiểm nghiệm này lại được… giấu kín.
Cách đây nhiều ngày, phóng viên báo chí đã cố gắng liên hệ để lấy thông tin về việc kiểm nghiệm này xem các sản phẩm trà xanh C2, nước tăng lực Rồng Đỏ của Cty URC Việt Nam đã bán ra thị trường có bị nhiễm chì vượt quy chuẩn cho phép hay không khi nguyên liệu đầu vào có kết quả là hàm lượng chì vượt mức cho phép?
Nhưng khi liên hệ với Viện Kiểm nghiệm An toàn thực phẩm Quốc gia (Bộ Y tế) thì được đơn vị này cho biết kết quả đã chuyển lên Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) và đơn vị này không có quyền hạn cung cấp thông tin.
Lý giải về việc không công bố thông tin, ông Đặng Văn Chính, Chánh thanh tra Bộ Y tế cho rằng vì đây là kiểm nghiệm do nhà sản xuất tự đề nghị làm nên kết quả phải trả cho nhà sản xuất, không thể công bố với báo chí và người tiêu dùng. “Về mặt quản lý nhà nước thì công ty phải tự chịu trách nhiệm, tự điều chỉnh sản phẩm để đạt yêu cầu, Viện không được quyền công bố, Viện chỉ làm dịch vụ thôi”- ông Chính khẳng định.
Tuy nhiên, trái với lời khẳng định của ông Chính, trong thông cáo báo chí ngày 9/5/2016, đại điện của Công ty URC Việt Nam lại khẳng định rằng việc kiểm nghiệm này là bắt buộc bởi theo quy định của Bộ Y tế thì cứ 6 tháng, các đơn vị sản xuất đồ uống phải đưa sản phẩm của mình đi kiểm định.
Thông cáo báo chí này nêu rõ: “Tuân thủ theo quy định của Bộ Y tế, định kỳ 6 tháng nhà sản xuất phải gửi mẫu sản phẩm để kiểm tra tiêu chuẩn. Định kỳ chúng tôi đã gửi mẫu Trà xanh C2 và nước tăng lực Rồng Đỏ đến Viện kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia (tên viết tắt là NIFC) để kiểm tra và cho thấy kết quả hàm lượng chì vượt mức cho phép…”. Như vậy, đây là cuộc kiểm nghiệm bắt buộc và các cơ quan quản lý Nhà nước không có lý do gì để che giấu kết quả của cuộc kiểm nghiệm này.
Cũng liên quan đến vụ việc này, trả lời truyền thông, ông Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết đã lấy mẫu ngoài thị trường, mẫu tại cơ sở sản xuất của Cty URC Việt Nam để kiểm tra. Trước mắt, sẽ ưu tiên kiểm tra hàm lượng chì và yêu cầu các cơ sở kiểm nghiệm trả kết quả sớm nhất vì đây là vấn đề đang nóng.
Độc tố chì đặc biệt nguy hại cho trẻ em
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), việc sử dụng nước nhiễm một lượng chì lớn và trong thời gian dài có thể khiến một người bị nhiễm độc và thậm chí tử vong nếu không được cứu chữa kịp thời.
Đối với trẻ em có mức hấp thụ chì cao gấp 3-4 lần người lớn. Chì tích tụ ở xương, cản trở chuyển hóa Canxi bằng cách kìm hãm sự chuyển hóa vitamin D, gây độc cả cơ quan thần kinh trung ương lẫn thần kinh ngoại biên. Đặc biệt, Chì gây tác động mãn tính tới phát triển trí tuệ. Ngộ độc Chì còn gây ra biến chứng viêm não ở trẻ em. Chì tác động lên hệ thống enzyme vận chuyển hiđro gây nên một số rối loạn cơ thể, trong đó chủ yếu là rối loạn bộ phận tạo huyết (tủy xương).
Tùy theo mức độ nhiễm độc có thể gây ra những tai biến, nếu nặng có thể gây tử vong. Với những phụ nữ có thai thường xuyên tiếp xúc với chì khả năng sảy thai hoặc thai nhi chết sau khi sinh là rất lớn. Chì có tác dụng rất độc hại cho cơ thể con người và có thể gây ra một số bệnh kinh niên, mãn tính, ví dụ như bệnh thận hay bệnh thần kinh.
