Hàm Thuận Bắc và Hàm Thuận Nam là hai huyện có diện tích thanh long lớn nhất tỉnh Bình Thuận. Dù vào thời điểm cuối vụ nhưng thanh long lại rớt giá thảm, hàng loại 1 chỉ còn 3.000-5.000 đồng/kg. Thương lái lại chỉ chọn mua những trái đẹp, số trái còn lại nhà vườn phải cắt bỏ cho bò ăn, hoặc đem đổ bỏ để làm sạch vườn.
Ông Nguyễn Văn Bảo (xã Hàm Chính, Hàm Thuận Bắc), cho biết, dù thanh long vào cuối vụ nhưng giá chỉ 3.000 đồng/kg, bằng 1/3 so với mọi năm, song rất khó tìm người mua. Vụ vừa rồi nhà ông thu hoạch được 5 tấn, bị thương lái dạt hết 1,5 tấn. Hàng dạt bán không ai mua nên đành cho mấy hộ nuôi bò. Nhiều nhà vườn khác phải gánh hàng tấn thanh long ra bờ suối bỏ, vì không bán được.
Hiện thương lái chỉ thu mua loại đạt chuẩn, như: cân nặng mỗi trái phải khoảng 350 gram trở lên, tai xanh, vỏ đỏ tự nhiên, đặc biệt không bị nứt và bệnh nấm trắng… Số còn lại sẽ bị dạt “thẳng tay”. Những khi thiếu hàng, loại trái kém chất lượng hơn mới được mua, với giá 500 đồng/kg, hoặc mua mão 5.000 đồng một ky nhựa 30 kg.
Ông Tư, hàng xóm của ông Bảo, cho biết, thấy giá rẻ nên dù thanh long đã chín đỏ, ông vẫn quyết định treo tiếp trên cây chờ giá lên. Song chờ mãi, đến nay gần 2/3 trái trong vườn có biểu hiện nứt vỏ mà giá vẫn không cải thiện. Giờ muốn bán cũng khó vì không tìm được người mua.
“Tôi đã gọi cho nhiều thương lái quen nhưng đến ngày thứ 3 rồi mà chưa có ai chịu vào vườn. Thanh long treo đã nhiều ngày, nứt gần hết, nếu vài ngày nữa không bán được xem như nhà tôi mất trắng gần 3 tấn thanh long”, ông Tư nói.
Lý giải việc thanh long giảm giá mạnh vào cuối vụ, ông Hùng, một nông dân ở xã Hàm Mỹ, Hàm Thuận Nam, cho biết, thường vào cuối vụ lượng trái giảm dần, giá cao, thương lái tranh mua, nhưng năm nay thời tiết thuận lợi, nhà nào cũng trúng mùa, gây ra hiện tượng thanh long bị dồn ứ không tiêu thụ được. Nhiều đại lý thu mua quá tải, buộc lòng họ phải xuống giá, có khi không thu mua để giải quyết hàng tồn.
Ông Bình, chủ một vựa thu mua thanh long lớn ở Hàm Thuận Nam, cho biết, 5 chiếc xe tải của vựa phải liên tục chở hàng suốt cả tuần nay song vẫn không thể thu mua hết của các mối quen. Nhiều nhà vườn cùng đến thời điểm thu hoạch, vườn nào cũng cắt mỗi ngày 3-10 tấn nên thu mua không kịp. “Có những nhà vườn chúng tôi hẹn đến 4 ngày rồi mà vẫn chưa đến thu mua được”, ông Bình cho biết.
Cũng theo ông Bình, ban đầu các vựa vẫn thu mua hàng dạt, với giá 500-1.000 đồng/kg, nhưng hiện nay thanh long dạt bị dồn ứ, không tiêu thụ được. Vựa cũng đành đổ bỏ hàng tấn thanh long loại 2, nên phải dừng mua, chờ thời điểm giá tốt hơn.