Sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật gốc Triều Châu, La Quốc Bảo không chỉ được thừa hưởng những giá trị về văn hóa từ tổ tiên mà còn nhận được sự ủng hộ và động viên hết lòng từ người thân trong việc làm mỹ thuật. Từ nguồn cảm hứng trong tinh thần, cậu bạn sinh năm 1997 hóa thân chúng vào thực tế qua các sản phẩm cổ-kim giao duyên vô cùng tài nghệ.
Những đôi giày ấn tượng nhất bạn từng thấy
Sở hữu form dáng hiện đại vốn sẵn có từ Converse cùng họa tiết sang trọng được phối màu hợp nhãn từ cung đình Nhà Nguyễn, hai điều này qua sự kết hợp tài tình của Quốc Bảo đã tạo nên một tác phẩm nghệ thuật khiến người xem không chỉ đem lòng say mê mà còn trỗi dậy sự tò mò muốn tìm hiểu về lối thiết kế cổ phong kia.
Họa tiết xuất hiện trên những đôi giày thời trang này chính là của áo Nhật Bình, thường phục của Thái Hậu, Hoàng Hậu, Hoàng Quý Phi và Công Chúa triều Nguyễn tại cung đình Huế. Ngoài y phục khoác trên người, đi cùng với một bộ Nhật Bình không thể không kể đến chiếc khăn vành phối kèm cũng được đưa chi tiết lên giày.
Thiết kế lấy màu đỏ xích nguyên gốc của Nhật Bình cho bậc Công chúa dựa trên ghi chép của Đại Nam Hội điển sự lệ. Viền tay ngũ sắc theo tổ hợp ngũ hành tương ứng với 4 mùa, còn hành thổ cho tháng cuối của mỗi mùa: Xanh lá/Mộc - Xuân; Xích đào/Hỏa - Hạ; Trắng/Kim - Thu; Xanh dương/Thuỷ - Đông. Dải màu đi theo chiều lịch, và vị trí cuối cùng, sát đất nhất dành cho hành Thổ.
La Quốc Bảo, chàng sinh viên đang theo học tại Đại học Monash (thành phố Melbourne, Australia), trong tác phẩm đầu tay của mình thuộc bộ sưu tập “Annam Heritage: Nhật Bình” đã nảy ra ý tưởng sau một lần tình cờ bắt gặp bức ảnh màu quý hiếm của Công chúa Mỹ Lương vận áo Nhật Bình, đội khăn vành.
Nhanh chóng sau đó, cậu bạn bắt đầu lên ý tưởng và thực hiện trong vòng 27 tiếng đồng hồ, gồm vẽ phác, nhuộm màu, lên chi tiết, tinh chỉnh và sấy khô. Hai mẫu giày đầu tiên của bộ sưu tập khi mới ra mắt đã nhanh chóng nhận được sự quan tâm đông đảo từ mọi người bởi vì tính độc đáo và tính mỹ thuật của nó.
Nhật Bình màu hỏa hoàng, màu của bậc Hoàng Quý Phi và Trưởng Công Chúa triều Nguyễn trên nền Converse 1970s.
Hình ảnh chụp Công chúa Mỹ Lương mặc Nhật Bình màu cam (hỏa hoàng) năm bà 59 tuổi. Bức ảnh đã có tuổi đời gần 100 năm nên đã phai bớt thành màu cam sành. Ảnh: W. Robert Moore/National Geographic (1931).
Mọi thành công đều bắt nguồn từ gia đình
Trong cộng đồng những bạn trẻ đam mê giày sneaker, có lẽ không ai là không biết đến Quốc Bảo qua sản phẩm giày BARO của cậu với những đôi Converse được vẽ tay và tùy biến thẩm mỹ theo họa tiết của cung đình Nhà Nguyễn.
Trong khi đó, những đôi giày này cũng tạo nên dấu ấn cá nhân của Bảo ở các diễn đàn về văn hóa, lịch sử không chỉ bởi vì ai nhìn vào cũng tấm tắc khen ngợi và muốn sở hữu một đôi, mà còn vì đây là sản phẩm hiện đại mang hồn xưa cốt cũ của một thời đã xa.
Mành rồng treo trên Thái Bình Lâu.
Nói về những cảm hứng thuở ban đầu để tạo nên các tác phẩm nghệ thuật, Quốc Bảo cảm thấy bản thân may mắn và cho biết ngay từ nhỏ đã được tạo điều kiện tiếp xúc với các loại hình văn hoá cổ truyền.
“Những môn nghệ thuật truyền thống luôn đẹp rực rỡ và đầy ý nghĩa. Mình bị ấn tượng sâu sắc trước chúng nên khi trưởng thành, mình vẫn không ngừng đam mê nghiên cứu, phối hợp các yếu tố dân gian, cung đình vào thiết kế hiện đại.
Xu hướng mỹ thuật của mình chịu ảnh hưởng lớn nhất là từ ông nội. Lúc sinh thời ông chơi rất nhiều nhạc cụ cổ truyền và đặc biệt vẽ rất đẹp. Dù ông mất trước đó khá lâu nhưng từ nhỏ gia đình luôn tạo điều kiện cho mình tiếp xúc với các tác phẩm của ông.
Cách đây khoảng 7 năm mình phát hiện cây đàn nhị mà ông để lại, và từ đó mình mới tìm hiểu, ban đầu là nhã nhạc Hoa, rồi đến nhã nhạc cung đình Huế - chính là cầu nối giúp mình nhận thức được nghệ thuật cổ truyền Việt Nam”, cậu bạn chia sẻ.
Đôi Converse mang dấu ấn của mành trúc vẽ hoa văn rồng ngũ sắc trên nền đại xích (đỏ sẫm).
Để thu nhỏ một chiếc áo Nhật Bình vừa vặn vào một đôi giày, rõ ràng đây không phải là chuyện đơn giản. Nói về các khó khăn, Bảo cho biết: “Việc khó nhất là không được vẽ sai vì vải giày thấm sơn rất nhanh và gần như không tẩy được. Thứ hai là vẽ trên mặt vải mềm luôn chuyển động chứ không căng phẳng như vẽ tranh trên giấy thông thường.
Mình từng ỷ y khi vẽ đôi “Nhật Bình” đầu tiên nhưng hoá ra tốn hơn 2 ngày mới hoàn thành. Trong ngày đầu tiên có khá nhiều lỗi và mình phải quét sơn nền lên vẽ lại từ đầu. Lúc đó khá nản vì vừa tốn sức lại mỏi mắt, nhưng nghĩ lại thời gian bỏ ra nghiên cứu cho đứa con tinh thần sắp ra đời và cũng lần đầu đưa hoa văn Việt Nam lên giày hiện đại, mình lại có động lực”.
Phẩm vật được gửi từ quá khứ
Nhiều người đánh giá trang phục cung đình Nhà Nguyễn diêm dúa giống đồ diễn tuồng, nhưng cá nhân Quốc Bảo thì thấy Nhà Nguyễn có gu thẫm mỹ cực kì đặc sắc và gần như tách hẳn so với các triều đại trước bởi sự dày đặc trong lối trang trí và phối màu và đây cũng là lý do cậu chọn họa tiết của triều đại này để sáng tạo.
“Ngoài ra, đây là triều đại phong kiến cuối cùng của Việt Nam nên việc tiếp cận và nghiên cứu dễ dàng hơn rất nhiều. Triều Lê, Lý hay trước đó gần như không còn tài liệu gì về quy chế trang phục, trong khi mình muốn có một hệ thống dẫn chứng rõ ràng để hoàn thành tác phẩm trọn vẹn và bám sát lịch sử nhất có thể”, Quốc Bảo cho biết thêm.
Nhật Bình màu đen huyền hiếm có, chưa xác định rõ nhưng có giả thuyết cho là phục trang tang chế của Hoàng Hậu và phi tần nhà Nguyễn. Tuy vậy, trang phục này vẫn được thêu tay tinh xảo không kém cạnh các thường phục, triều phục khác của các bà.
Với giá bán từ 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng tùy mẫu cùng số lượng không quá 10 đôi cho mỗi dòng, giày của BARO tuy không kén người thưởng thức nhưng lại kén người sở hữu. Ngoài lý do mất quá nhiều công sức và hoàn toàn được tạo nên từ thủ công, thì đồ mỹ thuật và đồ cung đình vốn là thứ không phải ai cũng có được.
“Xét về khía cạnh lịch sử, một phẩm bậc trong triều đình cũng chỉ vài người vươn tới, một tác phẩm nghệ thuật để đời trong thiên hạ đôi khi chỉ độc nhất mà không có bản thứ hai. Khi áp dụng vào custom giày, mình muốn ưu tiên giữ nguyên những giá trị ban đầu của nó: quý, đẹp và độc”, chàng trai trẻ chia sẻ quan điểm.
Xuất hiện trong hội điển từ năm Gia Long thứ 6 (1808), áo Nhật Bình màu chánh tử hay tím thuần được ban cho các bà Tam Giai Cung Tần, kết hợp cùng nhiều phục sức quý giá riêng để phân định cấp bậc.
Là một tác phẩm thời trang hiện đại được dày công nghiên cứu để đảm bảo bám sát với lịch sử nhất, Quốc Bảo tự tin dòng giày Converse × Nhật Bình của mình sẽ giúp những người trẻ nhận được nguồn cảm hứng để tìm hiểu về lịch sử, văn hóa nước nhà:
“Vốn dĩ văn hoá sneaker rất dễ lan truyền và gần gũi với giới trẻ, nên họa tiết áo Nhật Bình vì thế cũng được lan tỏa rộng khắp khi được phủ áo lên những đôi giày. Bên cạnh đó mình cũng thường xuyên lồng ghép các quy chế và chuyện xưa, cũng như kể về nguồn cảm hứng mình tìm được thông qua các sản phẩm, chúng là những thông tin có tính lịch sử rất cao.
Suốt thời gian qua bản thân mình nhận được rất nhiều sự quan tâm và chia sẻ, nên mình cảm thấy rất vui vì đã có phần đóng góp trong việc đưa giới trẻ tìm tòi về văn hoá xưa theo một cách rất riêng”.
Thiết kế này đặc biệt dựa trên bảo vật Nhật Bình của Đức Từ Cung - Đoan Huy - vị Hoàng thái hậu cuối cùng của nền quân chủ Việt Nam, như một cách tưởng nhớ 90 năm cuộc đời bà đã gắn liền với Kinh thành Huế và các đóng góp cho đạo Cao Đài nói riêng và Phật giáo Việt Nam nói chung.
Vừa qua tại Sydney, triển lãm “Present from the Past” của Vietnam Centre đã được tổ chức nhằm quảng bá những cổ vật của Việt Nam ra thế giới. Tại triển lãm, BARO đã mang 3 mẫu giày đi trưng bày gồm “Nhật Bình” màu chánh hoàng, “Mành Rồng” và “Đông Hồ: Đàn Lợn”.
Trong mỗi đôi giày, Quốc Bảo đều lồng ghép gửi đi thông điệp riêng để tôn vinh từng khía cạnh nghệ thuật chứa đựng bên trong. Cậu hy vọng với những đóng góp này ít nhiều có thể đưa tinh hoa ngày xưa đến gần hơn với thế hệ trẻ, dần xoá bỏ các lầm tưởng về nghệ thuật của cha ông và nâng cao niềm tự hào dân tộc.
Đọc