Tiến sĩ, bác sĩ Vũ Viết Sáng, Khoa Hồi sức truyền nhiễm, Viện Lâm sàng các bệnh truyền nhiễm (Bệnh viện Trungương Quânđội108) cho biết, mới đây khoa tiếp nhận 1 số bệnh nhân bị nhiễm trùng máu do vi khuẩn Vibrio vulnificus (V. vulnificus). Đa số các bệnh nhân có diễn biến nặng, nhanh chóng xuất hiện sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng, có tỷ lệ tử vong cao.
Cụ thể đó làtrường hợp bệnh nhân N.V.Đ. (SN 1961, ở Hải Phòng) có tiền sử mắc bệnh gan do uống nhiều rượu, trước đó có ăn hải sản chưa nấu chín (hàu sống).
Bệnh nhân nhập viện ngày 30/6/2020 trong tình trạng đau bụng vùng thượng vị và quanh rốn, nôn và tiêu chảy nhiều lần kèm sốt cao 39-40 độ C. Sau vài giờ nhập viện bệnh nhân nhanh chóng rơi vào tình trạng sốc nhiễm khuẩn, suy đa phủ tạng (hôn mê, suy hô hấp, tuần hoàn, gan, thận, rối loạn đông máu và chuyển hóa nặng), kèm theo tình trạng nổi ban phỏng nước, xuất huyết, hoại tử diện rộng da, cân, cơ vùng tứ chi.
Tiến hành cấy khuẩn 2 mẫu máu đều dương tính với V. vulnificus. Mặc dù đã được điều trị kháng sinh mạnh ngay từ đầu, thở máy, lọc máu liên tục, thuốc vận mạch nâng huyết áp và các biện pháp điều trị hồi sức tích cực khác. Tuy nhiên, bệnh nhân vẫn rất nặng, tiên lượng tử vong, gia đình xin cho bệnh nhân về sau 4 ngày điều trị.
Bác sĩ Nguyễn Sỹ Thấu - khoa Hồi sức truyền nhiễm cho biết, vi khuẩn V. vulnificus là vi khuẩn sống tự do trong nước biển hoặc nước lợ hoặc kí sinh trong các loài thủy sinh có vỏ như tôm, hàu … Vi khuẩn này có thể gây hoại tử cân cơ rất nhanh, do đó còn được gọi là “vi khuẩn ăn thịt người”.
Nguy hiểm hơn, bệnh nhiễm trùng máu do V. vulnificus gây tử vong cao, lên đến 50%, thậm chí 90% nếu bệnh nhân có sốc nhiễm khuẩn tụt huyết áp tại thời điểm nhập viện và thường tử vong trong vòng 48 giờ mặc dù được điều trị tích cực.
Theo bác sĩ Thấu, vi khuẩn V. vulnificus là một phẩy khuẩn gram âm, thuộc vi khuẩn hệ bình thường của môi trường biển trên toàn thế giới. Vi khuẩn đã được phân lập từ nước biển, trầm tích, và nhiều loại hải sản như tôm, hàu, cá và sò. Nhiệt độ cao và nồng độ sắt cao phù hợp cho sự phát triển của vi khuẩn.
Những đặc điểm giúp vi khuẩn có khả năng gây bệnh và tử vong cao, bao gồm: Khả năng trốn thoát khỏi hệ miễn dịch của cơ thể người. Vi khuẩn vượt qua được hàng rào bảo vệ đầu tiên của đường tiêu hóa và da. Sau khi xâm nhập vào máu, vi khuẩn có các cơ chế làm giảm khả năng thực bào của cơ thể. Vi khuẩn xâm nhập, sống sót, nhân lên và gây bệnh trong cơ thể bệnh nhân.
“Vi khuẩn sinh ra nhiều độc tố gây độc tế bào và phá hủy tế bào cơ thể người, như: độc tố phân hủy protein VvpE, độc tố ly giải tế bào Vvha … Lớp vỏ chứa lipopolysaccharis (LPS) kích hoạt cơ thể giải phóng cơn bão cytokin gây sốc nhiễm khuẩn”, bác sĩ thông tin.
Theo bác sĩ, ăn hải sản sống hoặc nấu chưa kĩ, đặc biệt là hàu rất dễ mắc. Một thống kê 180 bệnh nhân nhiễm trùng do V. vulnificus cho thấy có 92,8% bệnh nhân có ăn hàu sống trong vòng hai ngày trước đó. Thời gian ủ bệnh là 3 tiếng – 6 ngày.
Bệnh nhân bị vết thương khi tham gia các hoạt động trên biển, như bơi lội, câu cá, cầm nắm hải sản. Đã có trường hợp bị nhiễm qua những vết thương rất nhỏ, như vết đâm bởi đuôi con tôm, vỏ hàu khi tắm biển.
Ngoài ra, nhiễm trùng có thể xảy ra khi phơi nhiễm vết thương có từ trước với vi khuẩn V. vulnificus. Đối tượng cảm nhiễm là tất cả mọi người đều có thể bị mắc bệnh theo cơ chế lây bệnh kể trên. Tuy nhiên, có những nhóm người dễ bị mắc bệnh hơn, bao gồm: người nghiện rượu, bị bệnh gan mạn tính: viêm gan, xơ gan, tan máu bẩm sinh, suy giảm sức đề kháng, như: đái tháo đường, suy thận mạn, u lympho … Nam giới, đặc biệt là nam giới tuổi cao dễ mắc bệnh hơn nữ giới.
Đặc điểm gây bệnh của V. vulnificus đó là nhiễm trùng da và mô mềm: nhanh chóng dẫn đến viêm tấy, bầm tím, phỏng nước lớn, và hoại tử cân cơ, cần phẫu thuật sớm, thậm chí cắt cụt chi. Nhiễm trùng huyết: diễn biến nhanh đến sốc nhiễm khuẩn, suy chức năng đa phủ tạng, rối loạn đông máu và rối loạn chuyển hóa nặng. Tỉ lệ tử vong rất cao. Những trường hợp qua được giai đoạn cấp tính vẫn có thể tử vong do hậu quả của suy đa tạng kéo dài.
Bác sĩ Thấu đưa ra lời khuyên đó là không ăn hải sản chưa được nấu chín. Tránh bị thương khi tham gia các hoạt động có nguy cơ tiếp xúc vết thương với vi khuẩn, như: tắm biển, câu cá biển, đánh bắt và chế biến hải sản …
Theo bác sĩ, nếu có vết thương hãy thận trọng khi tiếp xúc với nước biển, nước lợ, hải sản sống. Khám tại các cơ sở y tế sớm khi có các biểu hiện đường tiêu hóa, sưng nóng đỏ đau tại vết thương, đau và/hoặc nổi ban, bọng nước ở chân tay sau khi nghi ngờ có tiếp xúc với nguồn bệnh.
