Miếu Đức ngư ông (xóm Xuân Bắc, xã Cẩm Nhượng, huyện Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh) được ngư dân vạn chài Nhượng Bạn xây dựng từ thời Hoàng Triều, vua Khải Định, năm Ất Dậu. Miếu từ xa xưa đã được các triều đại phong kiến xếp vào hạng miếu thiêng, thờ Nam Hải Đại Thần và được vua ban nhiều sắc phong. Đây là tín ngưỡng văn hóa của ngư dân xã Cẩm Nhượng
Năm 2013, miếu được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh.
Nơi đây còn là nghĩa trang với hơn 100 ngôi mộ của cá Ông (cá voi) - loài cá được coi là linh thiêng đối với người dân đi biển. Khu nghĩa trang được “quy hoạch” trong bãi đất cát ngay trong khuôn viên ngôi miếu.
Ông Nguyễn Hữu Phương - Trưởng ban lễ nghi đền, miếu xã Cẩm Nhượng là người thường xuyên đến chăm sóc miếu thờ Đức ngư ông. Vào những ngày mùng 1 hoặc ngày rằm, ông đều đến thắp hương cho các ngôi mộ cá.
Cá Ông là tên gọi tôn kính của ngư dân vùng biển để chỉ thần Nam Hải. Họ tin rằng, vị thần này hóa thân vào hình ảnh con cá Ông để che chở, cứu giúp khi họ gặp nạn trên biển.
Dòng chữ Đức Lưu Quang bằng chữ Hán với ý nghĩa ghi công ơn của loài cá voi đối với người dân đi biển.
Mộ cá đực được người dân đặt tên là Đức cậu…
Còn cá cái được gọi là Đức cô. Theo ông Phương, mỗi khi có cá Ông lụy (chết) vào bờ sẽ được đưa đến khu nghĩa trang và tiến hành các nghi lễ trang trọng trước khi đem chôn. Để phân biệt Đức cô và Đức cậu, người dân sẽ dùng 3 đồng tiền âm dương gieo quẻ. Nếu quẻ gieo được 3 đồng tiền âm sẽ là Đức cô và ngược lại.
Không ai biết ngôi mộ cá Ông đầu tiên ở đây được chôn cất từ lúc nào. Người ta chỉ biết qua những câu chuyện được truyền lại từ đời này sang đời khác thì đây là một trong 2 ngôi mộ lâu đời nhất tại khu nghĩa trang này, có từ hàng trăm năm trước. 2 ngôi mộ lâu đời nhất là một cặp Đức cậu và Đức cô, có trọng lượng gần 2 tấn. Đây cũng là cặp cá lớn nhất trong khu nghĩa trang.
Những khu mộ mới được chôn phía bên ngoài, sau 2 năm sẽ được cất bốc chôn vào bên trong khu nghĩa trang. Chi phí an táng và cất bốc sẽ được trích từ nguồn kinh phí của Ban lễ nghi Miếu xã hoặc do người dân đi biển bỏ ra.
Ngôi mộ mới nhất của khu nghĩa trang vừa được 49 ngày. Đây là một cậu cá có trọng lượng gần 80kg. Hàng năm người dân 8 thôn ở làng chài Nhượng Bạn thường tổ chức lễ giỗ chung cho Đức cá cậu vào ngày 25/10 (âm lịch) và giỗ Đức cá cô vào ngày 12/8 (âm lịch). Theo ông Phương, trước đây vài ba năm mới có một cá Ông lụy bờ với trọng lượng lớn, nhưng những năm gần đây, số lượng cá Ông lụy bờ ngày càng nhiều. Nguyên nhân có thể là do người dân sử dụng các dụng cụ đánh bắt bằng xung điện tận diệt nguồn hải sản. Đặc biệt năm 2017, khu nghĩa trang này đã an táng cho gần 10 con cá Ông, trong đó nhiều con chỉ có trọng lượng 5-7 kg.
Ngoài ra, ngôi miếu này còn là nơi tổ chức lễ hội Cầu Ngư vào ngày 8/4 âm lịch hàng năm. Đây là lễ hội nhằm tưởng nhớ công đức của các vị tiền hiền, có công lập làng, dựng nghề và cầu cho một năm mưa thuận gió hòa.
Chiếc kiệu rước Đức ngư ông được người dân đặc biệt gìn giữ đã hàng trăm năm nay.
