Những đồng tiền ảo có giá trị thuần túy chính là công cụ thanh toán điện tử, mang tới sự tiện lợi cho thị trường. Tuy nhiên, chúng lại bị buộc phải trở thành công cụ đầu cơ phổ biến.
Sự sụp đổ của tiền ảo là tin tốt?
Những đồng tiền ảo được tạo ra dựa trên "bằng chứng công việc" (proof of work) như Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH) hay Dogecoin (DOGE) có bản chất gây ô nhiễm, tiêu tốn tới hơn 300 terrawatt giờ (TWh) mỗi năm. Đơn cử như Bitcoin có dấu chân carbon khoảng 114 triệu tấn mỗi năm. Con số đó tương đương với lượng khí nhà kính tạo ra từ 380.000 vụ phóng tên lửa vũ trụ.
Việc đào tiền ảo sử dụng thuật toán "proof of work", có thể được xem là một hình thức gây lãng phí năng lượng có kiểm soát. Việc phải cần đến những máy tính chuyên dụng với quy trình xử lý những thuật toán hết sức phức tạp làm tiêu tốn rất nhiều điện năng và sức mạnh tính toán (hash rate). Khi hash rate bị giảm vì bất cứ lý do gì như mất điện hoặc giá thị trường giảm, thuật toán đào tiền ảo sẽ được điều chỉnh sao cho cứ 10 phút sẽ có một thợ đào được "thưởng" 6.25 Bitcoin mới. Lợi nhuận phụ thuộc rất nhiều vào chi phí đầu tư dàn máy cày và điện năng tiêu thụ.
Nguồn điện năng tiêu thụ cho hoạt động đào tiền ảo phần lớn đến từ nhiệt điện than. Khi giá Bitcoin càng tăng cao, các thợ đào càng tiêu tốn thêm điện để đào thêm. Ngược lại, khi giá xuống thấp, động lực đào sẽ giảm sút để đảm bảo chi phí không được phép vượt quá lợi nhuận.
Về lý thuyết, giảm bớt điện năng tiêu thụ sẽ là tin tốt cho môi trường và biến đổi khí hậu. Tuy nhiên theo quan sát, ở mức giá hiện tại Bitcoin vẫn tạo ra lợi nhuận cho các thợ đào.
Thị trường tiền ảo gây nhiều thiệt hại, không chỉ liên quan tới môi trường
Nhiều nghiên cứu chỉ ra, thiệt hại môi trường từ giá tiền ảo tăng cao ngày càng đáng e ngại. Thế nhưng, đó vẫn chưa phải tác động tiêu cực duy nhất.
Thiệt hại tạo ra từ việc đào Bitcoin gây tác động bất tương xứng lên những người có thu nhập thấp trong xã hội, vì những thợ đào tiền ảo đang lợi dụng tình hình kinh tế bất ổn, cơ chế quản lý yếu kém và giá thành năng lượng thấp. Nguồn năng lượng đáng ra được sử dụng cho những mục đích thiết thực sẽ bị cạnh tranh bởi hoạt động đào Bitcoin. Chưa kể, những cộng đồng này cũng sẽ chịu hậu quả nhất từ khủng hoảng khí hậu, được thúc đẩy bởi việc lãng phí điện năng.
Nhiều chính phủ trên thế giới muốn coi tiền ảo là một công cụ để thúc đẩy phát triển kinh tế. Tuy nhiên, sự sụp đổ của thị trường chỉ càng chứng minh Bitcoin vừa vô dụng với vai trò công cụ thanh toán hay lưu trữ tài sản, vừa gây thiệt hại cho đa số nhà đầu tư thay vì lợi nhuận.
