*Lưu ý: Bài viết có tiết lộ trước nội dung phim.
Khi Michael Keaton được lựa chọn đóng phim Batman của Tim Burton, hãng Warner Bros đã nhận được 50.000 lá thư phản đối của của các fan comic, những người còn đang thưởng thức các tác phẩm của Alan Moore và Frank Miller từ vài năm trước. Họ không tin rằng một diễn viên hài từng đóng những phim như Mr Mom hay Beetlejuice có thể trở thành Batman.
Khi Val Kilmer được Warner Bros chọn thay thế Keaton để đóng Batman Forever cùng đạo diễn mới, Joel Schumacher, giới hâm mộ chia thành hai thái cực nửa đồng tình, nửa phản đối.
Khi Joel Schumacher thay thế Val Kilmer bằng George Clooney cho phim Batman and Robin… chắc không cần phải nhắc lại sự thất vọng của người hâm mộ tới mức nào nữa.
Khi Christian Bale được lựa chọn vào vai Batman cho dự án Batman Begin của Christopher Nolan, người ta vẫn chưa quên được hình bóng của Michael Keaton. Một lần nữa, những fan hâm mộ lại lên tiếng cầu xin Warner Bros hãy để cho thương hiệu Batman được ngủ yên thay vì tiếp tục tàn phá nó.
Nolan và Bale đã cùng nhau tạo nên một tượng đài, một chuẩn mực mới cho hình tượng Batman cũng như những ác nhân xuất hiện trong phim, đặc biệt là vai The Joker của Health Ledger. The Dark Knight Trilogy được công nhận là series phim siêu anh hùng xuất sắc nhất trong lịch sử và được tôn vinh là đã rửa sạch hình tượng Batman vốn bị phá hỏng từ nhiều năm trước.
Chính vì vậy, khi Ben Affleck được công bố sẽ vào vai Batman cho phim Batman v Superman của Zack Snyder, đến hẹn lại lên, những fan hôm mộ lại một lần nữa gào thét rằng “Ben Affleck hả? Gã mặt gỗ đó sẽ chẳng thể so bì với BatBale huyền thoại của chúng ta đâu.”
Vươn lên từ đống tro tàn
Thành danh từ sớm tại Hollywood nhưng trái với sự nghiệp ngày càng lên cao của anh bạn thân Matt Damon, con đường diễn xuất của Ben Affleck cứ gặp hết trắc trở này đến trắc trở khác. Sau khi đạt thành công vượt bậc cùng Damon trong Good Will Hunting, Ben liên tục có mặt trong những bộ phim lớn như Armageddon, Shakespeare in Love, Boiler Room, Pearl Harbor… cho tới khi bất ngờ tụt dốc với Daredevil. Sau thất bại thảm hại của Daredevil, Ben đã chia sẻ là sẽ “không bao giờ đóng phim siêu anh hùng nữa.” Từ đó, tên tuổi Ben Affleck không còn được đánh giá cao như trước. Dù đôi khi vẫn góp mặt trong những bộ phim tương đối chất lượng vẫn vẫn có vài lời khen tích cực nhưng vết nhơ Daredevil vẫn mãi đeo đẳng anh.
Phải mất gần 10 năm, anh mới có thể khôi phục lại danh tiếng khi khẳng định tài năng của mình trong lĩnh vực đạo diễn với phim Argo. Tiếp tục gây tiếng vang 2 năm sau đó với phim Gone Girl của David Fincher và rồi như số phận sắp đặt, trái ngược hẳn với lời than thở hơn 10 năm trước, anh lọt vào mắt xanh của nhà sản xuất Batman v Superman.
Một Batman mở trong một câu chuyện mở
Khác với phiên bản Batman của Christian Nolan, Batman trong thế giới phim của Zack Snyder là một Batman đã có một quá khứ và sắp sửa có một tương lai mới. Nolan đã qua 3 bộ phim để kể 1 câu chuyện có đầu có đuôi, từ sự hình thành của Batman cho tới cái chết của nhân vật này. Còn Batman của Zack Snyder đã có thâm niên 20 năm chiến đấu chống tội phạm tại Gotham, đã trải qua những mất mát và đã khám pha ra sự tồn tại của những siêu anh hùng với năng lực siêu nhiên. Sự khác biệt giữa 2 phiên bản rất rõ ràng. Nolan xây dựng Batman là một hình ảnh biểu trưng cho phần tốt của nhân loại trong khi Zack Snyder xây dựng Batman là một con người trở thành siêu anh hùng đứng giữa những vị thần.
Batman - Bruce Wayne
Với Bruce Wayne của Christian Bale, Batman là một thứ vũ khí, một hình ảnh biểu tượng được lựa chọn để đánh vào nỗi sợ của lũ tội phạm. “Tội phạm là một lũ hèn nhát” và bất kỳ ai cũng có thể trở thành Batman (mà không cần được một tập đoàn ninja cổ xưa huấn luyện và sở hữu một kho vũ khí tỷ đô). Không quan trọng ai là người mặc bộ đồ Batman mà quan trọng là họ làm gì. Bruce Wayne lựa chọn chiến đấu chống tội phạm và anh khoác lên mình chiếc áo choàng dơi để làm điều đó. Tuy nhiên, hai bản thể Batman và Bruce Wayne chưa từng là một. Họ chỉ thay phiên đổi chỗ cho nhau trong bộ phim của Nolan. Với Bruce, sự tồn tại của Batman chỉ cần thiết cho tới khi thành phố Gotham không cần Batman nữa để khi đó, anh sẽ được tự do ở bên cạnh người mình yêu.
Trong khi đó, Bruce Wayne của Zack Snyder nằm ở một thái cực hoàn toàn khác. Anh ta là một thợ săn, một thực thể gieo rắc nỗi sợ tàn bạo. Dưới diễn xuất của Ben Affleck, Bruce Wayne hiện lên rõ ràng là một Batman thực sự, gắn liền với bộ áo choàng và trở nên lúng túng mỗi khi phải tách rời nó. Nếu người xem để ý, những cảnh Bruce Wayne trong phim ngoài kể chuyện ra đều góp phần xây dựng hình ảnh và tính cách của nhân vật này một cách rất đặc trưng.
2 trong số 3 giấc mơ của Bruce Wayne trong phim là liên quan tới cái chết của cha mẹ anh, và một trong số đó là cảnh một con dơi khổng lồ chui ra từ mộ Martha và cắn Bruce. Nó cho thấy toàn bộ con người Bruce Wayne/Batman ngày nay được sinh ra từ cái ngày bi kịch mà cha mẹ anh bị sát hại và rằng nhân dạng Batman đang ngày càng nuốt chửng Bruce Wayne.
Chúng ta nhìn thấy Bruce tỉnh dậy với bên cạnh là gái đẹp, rượu và đặc biệt đáng chú ý là vương vãi những lọ thuốc. Chúng ta thấy chiếc Aston Martin bị phủ kín và phải tới lúc miễn cưỡng dùng đến mới được lái. Chúng ta thấy một Bruce Wayne khép kín tới độ người ta bất ngờ khi anh có mặt tại bữa tiệc của Lex Luthor, đến nỗi Clark Kent hành nghề phóng viên 2 năm mới lần đầu thấy mặt Bruce. Chúng ta thấy Bruce Wayne lóng ngóng giữa môi trường sang trọng một cách lạ lẫm, để người ta bám theo mình xuống phòng đặt máy chủ 2-3 lần mà không biết. Đó là kết quả của 20 năm sống như Batman mà bỏ quên Bruce. Batman là có thực. Bruce Wayne thì không.
Người viết đặc biệt thích đoạn trước khi Bruce rời nhà để tới bữa tiệc của Lex. Anh biết mình phải tới đó dưới danh nghĩa Bruce Wayne nhưng vẫn xuống Batcave, mở bộ Batsuit ra và nhìn nó. Ánh mắt của Ben Affleck khi đó dường như toát ra một sự khó chịu lẫn thèm muốn. Anh ta muốn làm công việc này dưới bộ áo choàng Batman như cách anh vẫn thường làm chứ không phải là bằng chiếc mặt nạ Bruce Wayne mà đã quá lâu không dùng tới.
Batman - võ sư
Từ trong comic, Batman luôn được miêu tả là một võ thuật gia điêu luyện, vượt trội so với người thường. Từ những năm 1950, khi võ thuật phương Đông hẵng còn lạ lẫm thì trên những trang giấy, Batman đã là bậc thầy karate và jujitsu. Cùng với thời gian, khi 2 môn võ trên bắt đầu trở nên quen thuộc hơn thì các writer cũng dần nâng cấp Batman lên, với việc bổ sung vào vốn kiến thức chiến đấu của anh đủ loại võ thuật Đông Tây kim cổ. Theo Batman Wikia thì anh thành thục tới 127 môn võ các loại.
Có một điểm không cần phải bàn cãi đó là… sự hạn chế trong khâu biên đạo võ thuật của The Dark Knight Trilogy. Ở Batman Begin, khâu võ thuật còn khá được chú trọng dù chỉ tập trung vào duy nhất phong cách chiến đấu Keysi, vốn được 2 biên đạo võ thuật của phim chọn làm phương thức chiến đấu của League of Shadows. Đến The Dark Knight, khi mà khâu chiến đấu đã không còn quan trọng bằng việc truyền tải nội dung thì mức độ võ thuật trong phim bắt đầu giảm với tới The Dark Knight Rises thì Batman mới đứng dậy từ chấn thương, trong một trận đấu được xác định phải thua trước Bane, đã có một màn mèo cào không hơn không kém.
Nếu phải so sánh thì rõ ràng, những pha hành động của Batman trong Batman v Superman hoàn toàn vượt trội với phiên bản của Nolan. Chiến đấu luôn là sở trường của Zack Snyder và ông đã làm rất tốt điều đó. Khó có từ gì diễn tả những pha bay nhảy và chiến đấu như vũ bão của Batman trong trường đoạn đối đầu với lũ lính đánh thuê tại nhà kho để giải cứu Martha Kent, chỉ biết rằng dù các nhà phê bình có khen hay chê phim thì họ vẫn phải thừa nhận đó là cảnh chiến đấu của Batman đẹp và mãn nhãn nhất trong lịch sử. Một Batman tinh thông võ nghệ và thân thủ phi phàm thực sự.
Bruce Wayne - đứa con trai đau khổ
Nói đi vẫn phải nói lại, cái chết của nhà Wayne là một phần không thể tách rời trong lịch sử Batman. Nó không chỉ là khởi nguồn của nhân vật này mà còn là nỗi đau, sự ám ảnh, là động lực và là thứ thiêu đốt tâm hốt của anh. Cái cách mà Bruce Wayne đối mặt với ký ức này cũng là một sự mâu thuẫn lớn.
Trong JLA #88, chính Batman đã thừa nhận như sau:
“Cha mẹ chú bị sát hại ngay trước mắt chú. Khi đó chú chỉ nhỏ hơn cháu 3 tuổi. Mỗi ngày trong đời, chú đều cảm nhận sự mất mát đó. Nếu có ai tới và bảo chú có thể tua ngược thời gian và ngăn chặn cái đêm khủng khiếp đó, đổi lại là mất đi mọi điều tốt chú từng làm khi là Batman… thì chú không thể thành thực mà nói sẽ không sẵn sàng bỏ mặc cho thế giới hóa thành tro bụi.”
Nhưng cũng chính Batman, trong Green Lantern v4 #9, khi được cho mượn một chiếc nhẫn Green Lantern để có cơ hội đối mặt và vượt qua nỗi sợ hãi lớn nhất của đời mình, đã từ chối.
“Con không muốn. Chưa phải lúc này.”
Thế nhưng Christopher Nolan hầu như không miêu tả được khía cạnh nội tâm rất thú vị này của Bruce Wayne. Ta chỉ phần nào thấy được nó ở phần đâu tiên, Batman Begin, khi Bruce vật lộn với mong muốn trả thù cho cha mẹ hay nhắc tới “chuỗi ngọc trai của mẹ” một cách hững hờ ở The Dark Knight Rises.
Trong khi đó, nỗi đau khổ, mâu thuẫn đó của Bruce cũng đã được khắc họa khá rõ ràng trong Batman v Superman. Nó thể hiện qua những cơn ác mộng hằng đêm, sự thèm khát nối tiếp di sản của cái tên Wayne hay sự sững sờ khi nghe Clark thốt nên cái tên “Martha”.
“Giờ đây tôi đã sống lâu hơn cha tôi đã từng sống.”
Phim riêng Batman, Justice League và còn tiếp nữa
Dù có nhiều điểm khác biệt với comic gốc nhưng hình tượng Batman của Bale/Nolan vẫn sẽ mãi là một tượng đài. Tuy vậy, như bản thân chính nhân vật này trong comic đã có cực kỳ nhiều thay đổi và phát triển trong hơn 70 năm lịch sử, hình tượng Batman trên phim cũng cần phải có sự thay đổi và tiếp nối để phù hợp hơn với bối cảnh phim cũng như nhu cầu của đại chúng.
Vẫn còn quá sớm để khẳng định Batman của Ben Affleck sẽ vượt qua tượng đài của Christopher Bale hay không khi mà anh mới chỉ góp mặt non nửa trong bộ phim vừa rồi. Nhưng có thể thấy rõ, hình ảnh Batman của Affleck ảnh hưởng và khắc họa rõ rệt hơn hình tượng Batman hiện đại trong comic. Dù còn một vài tranh cãi về thái độ giết người không gớm tay của Batman trong phim (mặc dù, công bằng mà nói, nguyên mẫu của Batman này là Batman của Frank Miller, tàn độc hơn và không ngại giết chóc) nhưng cuối phim, ta cũng đã thấy sự thay đổi tâm lý của Batman khi được truyền cảm hứng từ Superman và quyết định không đóng dấu Lex Luthor (đồng nghĩa với tha chết).
Anh sẽ tiếp nối di sản của Superman để cùng Wonder Woman đi thành lập nhóm Justice League. Zack Snyder có chia sẻ Justice League phần 1 sẽ là hành trình của Batman đi tìm các siêu anh hùng khác, một bộ phim “7 samurai” thời đại siêu anh hùng. Ngoài ra còn 1 bộ phim riêng của Batman do chính Ben Affleck đạo diễn (và theo tin đồn là được chắp bút bởi Geoff Johns, trưởng đội ngũ sáng tác comic của DC comics). Đây sẽ là những cơ hội tuyệt vời để Warner Bros. biến Ben Affleck thực sự trở thành một Batman mà chúng ta xứng đáng được có.
