Bạn đang đi ăn tại McDonald’s. Bạn sử dụng đồng tiền điện tử McCoin để thanh toán. Sau đó, bạn tới một Apple Store để mua iPhone nhưng lại hết sạch iCoin. Vì thế, bạn cần tìm đến một trung gian đổi tiền để đổi một số tiền mặt lấy iCoin. Tiện thể, bạn cũng mua luôn một số AmazonCoin và GrabCoin để dùng về sau. Nghe thì có kì quặc nhưng đây là một viễn cảnh trong tương lai của những người sở hữu tiền điện tử.
Tuỳ nơi bạn sống, việc đổi từ tiền truyền thóng sang ether - tiền mã hoá của nền tảng Etherium - có thể khá rắc rối. Chưa kể đến việc đổi ether ra các token blockchain nhỏ hơn khác, ví dụ như gifto hay BAT, bởi chúng chỉ được sử dụng trong duy nhất hệ sinh thái của mình. Để làm được tất cả những điều trên, bạn phải dùng rất nhiều trung gian đổi tiền.
Lợi Lưu, đồng sáng lập Kyber Network, hiện tại là Tiến sỹ đầu tiên và duy nhất của Việt Nam về blockchain.
Điều này không lý tưởng chút nào. Sự phát triển của Ethereum và các ứng dụng phi tập trung (dapps) có thể tạo ra hàng nghìn token cùng tồn tại. Điều này chỉ thực sự bớt rối rắm khi bạn có thể dễ dàng đổi một đồng tiền mã hoá này sang một đồng tiền mã hoá khác. Lý tưởng nhất là việc có ether cho phép người dùng truy xuất tất cả các ứng dụng phi tập trung trên thế giới.
Thế nhưng Lợi Lưu (Lưu Thế Lợi) lại có cách khác và bạn thậm chí còn không cần có ether.
Lưu Thế Lợi, 27 tuổi, đã có bằng Tiến sỹ ngành khoa học máy tính tại Đại học Quốc gia Singapore (NUS). Anh thực hiện nghiên cứu về tiền mã hoá và tính bảo mật của các hợp đồng thông minh - một tính năng quan trọng của blockchain cho phép tự động trao đổi tài sản.
Lợi cũng là CEO và đồng sáng lập của Kyber Network, một sàn giao dịch phi tập trung cho tiền mã hoá có trụ sở tại Singapore vừa thu hút được 52 triệu USD hồi năm ngoái thông qua hình thức ICO.
Đội ngũ của Kyber cũng bao gồm nhiều tài năng quan trọng trong cộng đồng Etherium. Một người đồng sáng lập khác kiêm giám đốc kỹ thuật của Kyber là Yaron Velner cùng có bằng Tiến sỹ ngành khoa học máy tính và nghiên cứu về lý thuyết trò chơi trong các mô hình blockchain. Một trong những thành viên cố vấn của Kyber chính là người tạo ra Ethereum, Vitalik Buterin.
Cách Kyber Network vận hành.
Startup này đang xây dựng một sản phẩm hết sức đáng chú ý: một sàn giao dịch hoàn toàn phi tập trung và dễ sử dụng trên nền tảng blockchain. Sàn giao dịch này có mục tiêu giúp người dùng chuyển đổi từ đồng tiền số này sang đồng tiền số khác chỉ trong vài giây và có thể được tích hợp vào tất cả các loại ứng dụng phi tập trung (dapp) để cho phép chuyển đổi trơn tru các tài sản số. Khi nhận được một lệnh, hợp đồng thông minh của Kyber sẽ rút token từ hệ thống dự trữ tiền tệ được vận hành bởi một bên thứ ba đảm bảo tính thanh khoản cho hệ thống.
“Tôi đã thử tìm các giải pháp đã có để xem liệu chúng có giải quyết được vấn đề hoàn toàn không nhưng không thể tìm thấy giải pháp nào có thể thuyết phục được mình,” Lợi Lưu chia sẻ. Vì thế, anh bắt tay vào xây dựng sản phẩm của riêng mình.
Dù vậy, Kyber chỉ giải quyết được một phần của quy trình. Bạn vẫn phải cần dùng một sàn giao dịch tập trung để đổi từ tiền truyền thống sang tiền mã hoá. Đổi lại, vì hoàn động hoàn toàn trên blockchain, Kyber “miễn nhiễm” với hacker và không cần các quy trình xác thực dài dòng. Sau tất cả, blockchain được xây dựng để hoạt động mà không cần niềm tin - nó tự động xác thực danh tính và giao dịch. Tất cả các quá trình thiết lập sẽ chỉ gồm một bước: kết nối với ví tiền mã hoá của bạn.
Trong khi đó, các sàn giao dịch tập trung yêu cầu người dùng xuất trình các giấy tờ cá nhân để xác định danh tính khi liên kết tài khoản ngân hàng và sàn giao dịch. Điều này có thể mất tới vài ngày. Quá trình chuyển tiền từ nhà đầu tư tới sàn cũng nằm ngoài blockchain, có rủi ro bị tấn công.
Kyber hiện nay đã bắt đầu hoạt động. Ở thời điểm hiện tại, bạn có thể đổi Ether sang 19 loại token khác nhau sử dụng tiêu chuẩn kỹ thuật chung ERC-20. Giao diện người dùng của Kyber thân thiện hơn khá nhiều so với Idex, một sàn giao dịch cũng cho phép thực hiện chức năng tương tự nhưng không hoàn toàn phi tập trung.
Màn hình chủ của Idex.
Màn hình chủ của Kyber Network.
Kyber cho biết mục tiêu tiếp theo của sàn là cho phép người dùng chuyển đổi từ Bitcoin sang các đồng token ERC-20 mà không cần đến việc phải sở hữu Ether.
Trong dài hạn, vận hành một sàn giao dịch phi tập trung sẽ tiết kiệm hơn sàn tập trung bởi rất nhiều tính năng cần thiết đã được tích hợp sẵn trong blockchain. Các khoản tiết kiệm chi phí vận hành này sẽ được chuyển sang cho người dùng.
Đây không phải là bước chân đầu tiên của Lợi Lưu trong giới kinh doanh. Tám năm trước, khi anh còn ở Việt Nam, Lợi đã thành lập một công ty phát triển hệ thống quản lý trường học. Công ty này từng nhận được đầu tư của Viettel. Lợi ngoài ra còn làm việc như một lập trình viên tự do để kiếm tiền trả học phí.
Lúc đó, anh nhận ra một thôi thúc lớn hơn nhưng không hề có một mường tượng cụ thể về những gì mình muốn làm. “Để tạo ra một thứ gì đó thực sự lớn, tôi cần có những kết nối lớn hơn hoặc cần tạo ra một thứ gì đó mà người khác không thể làm,” anh chia sẻ với TechinAsia. Sau đó, Lợi nộp đơn và Đại học Quốc gia Singapore, xách vali lên và rời quê hương.
Mối quan tâm của anh với tiền mã hoá phát triển vào năm 2004 khi sàn giao dịch Bitcoin lớn nhất lúc đó là Mt Gox bị hack khiến gía trị đồng tiền sụt giảm. Anh đọc nhiều hơn về vấn đề này và quyết định thu hẹp phạm vi nghiên cứu tiến sỹ của mình từ mật mã học ứng dụng về tiền mã hoá. Từ đó, anh hoạt động khá năng động trong cộng đồng blockchain, công bố các nghiên cứu và cống hiến nhiều dự án mã nguồn mở.
Lợi Lưu phát triển Oyente, công cụ phân tích bảo mật của hợp đồng thông minh Ethereum. Anh kết bạn với đồng sáng lập Velner khi chuyên gia người Israel này liên hệ với anh để thảo luận về một nghiên cứu anh vưaf công bố. Họ cùng sau tạo ra SmartPool, một hợp đồng thông minh mã nguồn mở cho mỏ đào tiền mã hoá phi tập trung.
Một lần nữa, Lợi Lưu lại cảm thấy một sự thôi thúc. “Chúng tôi cần một ai đó sẽ khai thác giải pháp của chúng tôi. Nhưng tôi nhận ra rằng rất khó để thuyết phục người khác sử dụng công trình của mình,” Lợi chia sẻ.
“Đó là lý do tại sao chúng tôi quyết định tự làm và tạo ra ảnh hưởng bởi chính chúng tôi thay vì phụ thuộc vào người khác.”
Kyber là công cụ để làm điều đó. Nếu thành công, nó không chỉ định hình blockchain mà còn có thể có những tác động tới nền kinh tế tiền mã hoá trong tương lai.
Tới thời điểm hiện tại, nhiều sản giao dịch tiền mã hoá đã bị tấn công và hàng triệu USD đã bị lấy mất. Như một giải pháp, các sàn phi tập trung trở thành miền đất hứa: rất thú vị về mặt lý thuyết nhưng thực hiện thì không dễ chút nào.
Các sàn giao dịch phi tập trung có những công cụ bảo mật tiên tiến nhưng các sàn tập trung có áp dụng các biện pháp bảo mật chỉn chu như Coinbase hay Binance cũng không quá tệ. “Sàn giao dịch tập trung phát triển dựa trên các sàn giao dịch truyền thống như cổ phiếu hay ngoại hối,” Lợi Lưu chia sẻ. “Chúng có 20 đến 30 năm kinh nghiệm trong việc xây dựng nền tảng cho người dùng đại trà.” Sàn giao dịch phi tập trung trong khi đó mới chỉ được nhắc đến trong vài năm trở lại đây.
Bên cạnh đó, mặc dù sản giao dịch phi tập trung nhanh hơn và thân thiện với người dùng hơn nhưng chúng lại bị giới hạn bởi hệ thống và hệ sinh thái Ethereum.
Vì thế, các sàn giao dịch tập trung vẫn có thể cạnh trang được vì hai lý do.
Đầu tiên, các sàn phi tập trung như Kyber, được xây dụng trên nền tảng Ethereum, bị giowis hạn bởi số lượng giao dịch nhỏ có thể xử lý được mỗi giây, dù vậy, các giải pháp cho vấn đề này đang được phát triển. Thứ hai, vẫn chưa có cách nào để chuyển từ tiền truyền thống sang tiền mã hoá theo một cách thực sự phi tập trung.
Lợi Lưu đang di chuyển ra, vào Singapore khá nhiều. “Tôi cần giảm số chuyến đi của mình,” Lợi Lưu nói. Thế nhưng điều này là không dễ nhất là khi Kyber đang cần xây dựng cộng đồng để thành công. Và bởi vì toàn bộ mã của nó dựa trên các mã nguồn mở, Kyber cần phải tăng tốc để trở thành một tiêu chuẩn cho người dùng khi họ nghĩ đễn đổi tiền mã hoá. Chỉ khi điều này diễn ra thì vị thế của Kyber mới rõ ràng. Đây không phải điều dễ làm, ngay cả khi bạn có 52 triệu USD đầu tư.
Kyber đang ở điểm bắt đầu của một hành trình dài. Nó đã tích hợp với bốn ví mã hoá để cho phép trao đổi trực tiếp bên trong ứng dụng và hợp tác cùng ETHLend, một nền tảng cho vay phi tập trung, để thực hiện chuyển đổi tiền mã hoá cho nó. Kyber cần chứng tỏ với người dùng rằng cách tiếp cận phi tập trung mang đến nhiều lợi ích hơp tập trung hoặc cách kết hợp lai giữa tập trung - phi tập trung.
Thế nhưng, Lợi Lưu, người đã từ chối hai lời mời công việc mà nhiều người mơ ước, để khởi nghiệp cùng Kyber, đã sẵn sàng cho thử thách.
“Hầu hết mọi người đang tham gia vào tiền mã hoá vì họ muốn giàu có,” Lợi nói và cho rằng sàn phi tập trung là cách tốt nhất để đạt tới điều này. “Với tôi, đó là tất cả ảnh hưởng mà tôi muốn tạo ra.”
