Từ khi đại dịch COVID-19 bắt đầu bùng phát, các cơ quan chuyên môn về y tế quốc tế như Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC),... đã lập tức đưa ra khuyến nghị là mọi người nên rửa tay với xà phòng và nước để ngăn ngừa bị nhiễm virus SARS-CoV-2, bên cạnh việc đeo khẩu trang và hạn chế tiếp xúc gần với người khác.
Mặc dù, các loại gel rửa tay khô hoặc dung dịch chứa cồn đều có khả năng khử trùng và được ưa chuộng hơn nhờ tính tiện dụng, tuy nhiên “xà phòng” mới là thứ đem lại hiệu quả tối ưu nhất trong việc tiêu diệt virus Corona.
Để hiểu rõ hơn về lý do tại sao, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về cấu tạo của virus Corona cũng như của “xà phòng” qua phân tích của Giáo sư Pall Thordarson - Giáo sư hóa học tại Đại học New South Wales, Úc.
Cấu tạo của virus Corona cũng như các loại virus khác
Theo đó, hầu hết virus được cấu tạo từ ba thành phần chính bao gồm: RNA, protein và những phân tử chất béo lipid. Một thực thể virus luôn có rất nhiều những thành phần này.
Trong đó, mắt xích yếu nhất là các phân tử chất béo, đây là lớp vỏ bọc bảo vệ của virus, vừa hỗ trợ sự xâm nhập của virus vào các tế bào cơ thể.
Do virus không có liên kết cộng hóa trị đủ mạnh để kết nối chặt chẽ những thành phần này với nhau, vậy nên chúng ta không cần phải dùng loại hóa chất quá mạnh để tách những thành phần này ra mà chỉ cần xà phòng thông dụng là đủ.
Cơ chế diệt các loại virus và vi khuẩn của xà phòng thông dụng
Xà phòng có chứa chất lưỡng phần (amphiphile), một chất có cấu tạo tương tự như chất béo lipid ở lớp vỏ bọc của virus. Các phân tử xà phòng có chức năng tiêu diệt các phân tử chất béo của vỏ bọc này. Nhờ đó, virus sẽ bị huỷ đi cấu trúc, phân rã dần và bị tiêu diệt.
"Xà phòng kết hợp với nước sẽ phá huỷ cấu trúc của virus, giống như việc rút một lá bài từ một tòa nhà được xếp bằng những lá bài. Điều này sẽ làm cả tòa nhà bị đổ sập", Giáo sư Thordarson cho biết.
Giáo sư Thordarson và một số đồng sự cũng nhận xét rằng giải pháp dùng xà phòng và nước để rửa tay tốt hơn so với nước rửa tay khô (hand sanitizer) và cồn y tế.
Thực tế, các sản phẩm làm từ cồn, hầu hết có trong các sản phẩm khử trùng, đều có chứa hàm lượng cồn cao (từ 60% - 80%), chúng có thể tiêu diệt virus nhưng bạn không thể chà sát hết kỹ lưỡng các ngóc ngách vì cơ chế nhanh bay hơi của cồn.
Còn đối với xà phòng, chúng ta chỉ cần một lượng nhỏ nước xà phòng đã đủ cho toàn bộ hai bàn tay. Khi sử dụng xà phòng chúng ta có thể chà sát và rửa sạch từng ngóc ngách và rửa sạch các virus theo các bước được hướng dẫn từ Bộ Y Tế.
Chính vì sự khác biệt đó mà xà phòng là sản phẩm hiệu quả nhất loại bỏ virus, tuy nhiên chúng ta cũng không nên loại bỏ các loại dung dịch rửa tay khác vì chúng thực sự cần thiết trong trường hợp bạn không thể rửa tay bằng xà phòng.