Với những người hâm mộ bóng đá, trong vài năm trở lại đây, hình ảnh trọng tài chính của trận đấu cầm những bình xịt bọt ở các tình huống đá phạt trực tiếp không còn là điều xa lạ. Theo đó, những bình xịt này là bình xịt bọt tự tan. Chúng thường được sử dụng bởi các trọng tài để đánh dấu vị trí tối thiếu các cầu thủ phòng ngự có thể được đứng trong những quả phạt trực tiếp của đội đối phương (không gần hơn 9,1 mét) hoặc để đánh dấu vị trí đặt bóng cho đội được hưởng quả phạt.
Ý tưởng về một bình xịt bọt như vậy đã được phát triển từ năm 2000. Nhiều người tin rằng những người đứng sau công nghệ này sẽ nhận được rất nhiều tiền bởi nó được dùng ở giải đấu lớn. Thế nhưng, câu chuyện đằng sau sẽ cho bạn thấy cuộc đời rõ ràng không phải một giấc mơ. Có thể bạn chưa biết, công ty đứng đầu sau sản phẩm này có tên gọi 9:15 Fair Play.
Sự khởi đầu
Heine Allemagne, người được xem là cha đẻ của bọt tự tan.
Hiện tại, 9:15 Fair Play được lèo lái bởi ba cá nhân: Pablo Silva, một doanh nhân, nhà báo người Argentina, Fernando Martinez, người tương tác với các liên đoàn bóng đá khắp nơi trên thế giới và Allemagne, một người đang sống ở Brazil. Mặc dù một số báo cáo đã “vinh danh” Allemagne như người tạo ra những bình xịt tự tan nổi tiếng, ông như thể một người vừa thua một trận cầu lớn vậy. Allemagne là người đầu tiên bắt đầu giải quyết một trong những vấn đề nhức nhối của bóng đá nói trên từ năm 2000.
“Khi xem một trận bóng đá, tôi thấy bình luận viên nói thứ gì đó về việc cố gắng giữ hàng rào chắn đứng đúng vị trí ở một pha đá phạt,” Allemagne ông nhớ lại. “Tôi nghĩ ngay lúc đó rằng mình sẽ giải quyết vấn đề này.”
Allemagne chia sẻ ý tưởng về một đường đánh dấu nảy ra trong đầu ông ngay lập tức. Thế nhưng bởi luật bóng đá không cho phép vẽ lên bất kì đánh dấu nào trên mặt sân, nhà phát minh này tin rằng cách tốt nhất là đường đánh dấu phải được làm từ một chất có thể biến mất nhanh chóng sau đó - “như thể bọt cạo râu vậy”.
Thời điểm đó, Allemagne đang thất nghiệp, sống cùng vợi và hai con ở Ituiutab, Brazil. Ban đầu, Allemagne tìm đến một công ty mỹ phẩm địa phương để tìm ra công thức có thể khiến bọt có thể nhìn thấy được trong dưới 2 phút nhưng lại không hại cho da (mặc dù không tiết lộ cụ thể các chất hoá học trong thử nghiệm này, Allemagne thừa nhận dầu thực vật đóng vật vai trò quan trọng trong quá trình thử nghiệm).
Kết quả của thí nghiệm nói trên là một chất xịt mang tên Spuni. Có thành qủa rồi, Allemagne bắt đầu chào mời sản xuất với liên đoàn bóng đá địa phương và nhận được những phản hồi tích cực. Năm 2001, Spuny đã được sử dụng ở cấp độ chuyên nghiệp tại giải vô địch Brazil Copa João Havelange. Một năm sau đó, tháng 10 năm 2002, một bằng sáng chế đã được trao cho ý tưởng liên quan đến Spuni.
Quá trình thúc đẩy sản phẩm, Allemagne nói, đã làm ông phát sinh khoản nợ 5.000 USD. “Chúng tôi bắt đầu phân vân không hiểu nó có đáng không,” Allemagne chia sẻ. “Có quá nhiều sự chịu đựng phải trải qua để đạt được sự chú ý của thế giới.”
Sự phát triển
Cùng lúc, vào nắm 2004, Pablo Silva đã thử nghiệm ý tưởng bình xịt của riêng mình tại Argentina và vào năm 2006, Allemagne và Pablo Silva đã quyết định để bình xịt tự tan này được FIFA chú ý, họ cần phải hợp tác cùng nhau: Spuny kết hợp cùng công ty của Silva, 9:15 Fair Play, và đây cũng là cái tên chung được lựa chọn.
6 năm ròng rã theo đuổi của Allemagne và Silva cuối cùng cũng chứng kiến “ánh sáng” khi Uỷ ban Bóng đá Quốc tế IFAB, đơn vị chịu trách nhiệm ban hành luật bóng đá, chấp thuận việc sử dụng bình xịt tự tan rộng rãi vào tháng 3 năm 2012. Giải nhà nghề Mỹ MLS nhanh chóng đón nhận ý tưởng và vào năm 2013, Giải vô địch thế giới các câu lạc bộ tại Morocco là nơi thử nghiệm cuối cùng để FIFA quyết định xem có nên đưa bình xịt tự tan vào World Cup 2014 hay không. Tiếc rằng kể từ giờ phút này, ranh giới giữa nhà phát minh, đơn vị cung cấp và cơ quan điều hành cũng mờ dần.
Sự công nhận
Mặc dù được sử dụng tại World Cup 2014 nhưng cái tên công ty 9:15 Fair Play không hề được FIFA nhắc đến.
Allemagne từng chia sẻ đã rơi nước mắt khi nhìn thấy bọt tự tan được sử dụng tại World Cup 2014. Ngay sau khi đường kẻ đầu tiên được tạo ra bằng bọt tự tan, người phát minh ra nó (không được học cao, từng phải bán báo hay o mút trên đường phố Brazil khi còn là một đứa trẻ) nhận được rất nhiều tin nhắn chúc mừng từ bạn bè và người thân. Tính tới thời điểm đó ông đã trải qua 14 năm thử nghiệm sản phẩm cùng hơn 18.000 trận đấu chuyên nghiệp.
Thế nhưng với việc 9:15 Fair Play là đơn vị cung cấp bọt tự tan cho giải đấu, Allemagne nói rằng những khoản tài chính dành cho họ không hề tồn tại: “Việc sử dụng bình xịt ở World Cup là miễn phí. FIFA cho tôi hai tấm vé xem trận chung kết. Chúng tôi cảm thấy biết ơn, chúng tôi không muốn tỏ ra bất lịch sự.”
World Cup được chờ đợi sẽ chất xúc tác cho sự phát triển của sản phẩm. Allemagne đã hy vọng FIFA sẽ liệt kê bình xịt mà ông tạo ra là loại bình xịt chính thức được sử dụng tại World Cup. Điều này sẽ giúp ông và Pablo đạt được thành công về thương mại sau đó nhờ việc nhiều giải đấu lớn, nhỏ khác nhau bắt đầu sử dụng bình xịt tự tan do ông tạo ra.
Thế nhưng, mặc dù việc sử dụng bình xịt tự tan đã được cơ quan làm luật bóng đá chấp nhận, FIFA cũng dùng nó ở nhiều giải đấu lớn nhưng họ vẫn chưa liệt kê sản phẩm của 9:15 Fair Play vào danh sách sản phẩm chính thức. Kết quả là công ty này vẫn phải đợi nhiều liên đoàn bóng đá thế giới thử nghiệm sản phẩm hơn là áp dụng luôn bởi đã được công nhận rộng rãi. Nghiêm trọng hơn, tại một số thị trường, các sản phẩm tương tự đã xuất hiện. Ví dụ, tại Mexico, một loại bình xịt có tên Comex khá phổ biến. Bình xịt TimeLimit của Thuỵ Điển khá nổi tiếng tại Châu Âu trong khi đó bình xịt RefSpray đang tìm được chỗ đứng ở Mỹ.
Bình xịt bọt tự tan hoạt động như thế nào?
bình xịt bọt tự tan của các trọng tài chưa 80% là nước, 17% là khí butane, 1% là chất hoạt động bề mặt surfactant và 2% còn lại là một số chất, nguyên liệu khác trong đó có dầu thực vật. Trong đó, butane là chất có thể bốc hơi ngay lập tức, tạo nên những bong bóng khí trong hỗn hợp chất hoạt động bề mặt surfactant/ nước. Surfactant trong khi đó lại có những tác động khiến những quả bong bóng ổn định, bền vững hơn để tạo thành dạng bọt. Cuối cùng thì những quả bong bóng butane cũng vỡ và đây là lúc lớp bọt biến mất, để để lại nước và chất surfactant trên mặt sân.
