Vùng sông nước miền Tây có nhiều quả đặc sản khiến không ít người "mê mệt", như chùm ruột. Đó thứ quả xưa có đầy ít người ăn, giờ thành món ngon được dân thành phố ưa chuộng đến lạ.
Chùm ruột ra hoa từ tháng 12 năm trước và quả chín rộ từ tháng 6 đến tháng 8 năm sau. "Mình nhớ cứ đến mùa chùm ruột chín là khoảng vườn sau nhà sáng rực màu vàng. Bởi vậy mình với đám bạn hay nói với nhau, chùm ruột chín gắn với ký ức tuổi thơ của thế hệ 8X, 9X. Chúng là thức ăn vặt "cứu đói" không thể nào quên.
Còn nhớ, xưa cứ đến mùa chùm ruột chín là cả đám rủ nhau đi hái, đổ ra thau dầm với mắm và đường. Đứa nào đứa nấy ăn ngấu nghiến mặc cho vị chua loét đọng nơi cuống họng", chị Lê Loan (32 tuổi, An Giang) cho hay.
Những năm gần đây, thứ quả dại này lên đời thành đặc sản được các chị em thành phố ưa chuộng. Trên thị trường, chùm ruột tươi có giá từ 20.000-30.000 đồng/kg, còn các món chùm ruột xóc muối, mứt... có giá từ 120.000-180.000 đồng/kg.
Từ chùm ruột có thể làm thành các món: chùm ruột chanh muối, chùm ruột xóc muối đường, mứt chùm ruột... Trong đó mứt chùm ruột "lên ngôi" suốt thời gian qua.
Để làm mứt chùm ruột, quả tươi khi mang về sẽ được rửa sạch, bỏ cuống rồi cho vào ngăn đá tủ lạnh. Sau khi để qua đêm, người ta mới lấy chùm ruột ra rã đông, vắt cho thật ráo nước rồi mới ướp đường, lại để thêm một đêm nữa.
Chùm ruột ướp đường qua đêm sẽ được mang đi sên trong chảo lớn. Công đoạn này cần người có kinh nghiệm sên mứt chùm ruột bởi họ sẽ biết dùng lửa thế nào cho đường bám đều vào quả mà không làm cháy khét.
Ngoài ra, để mứt sau khi hoàn thành có màu đỏ đẹp mắt, người ta thường cho thêm phẩm màu hoặc một chai sting dâu vào sên chung. Chùm ruột được sên cho đến khi có màu đẹp mắt mà nước đường vẫn còn là dùng được. Muốn thêm vị mặn cay cho mứt, bạn cũng có thể rim chùm ruột với muối ớt.
