Trái giác có tên khoa học Cayratia trifolia là một loài dây leo thân gỗ, thích hợp với thổ nhưỡng nhiều phù sa. Ở Việt Nam, chúng có nhiều ở miền Tây, đặc biệt là vùng đất Cà Mau.
Trái giác có đặc điểm: Khi còn non, trái nhỏ như hạt đậu xanh; Càng lớn, trái to khoảng đầu ngón tay út, nhìn khá giống quả nho.
Ngọc Hoà (30 tuổi, quê Cà Mau) cho biết: "Xưa ở trong những cánh rừng, cây giác nhiều vô tận, mọc khắp nơi. Cây có sức sống mãnh liệt, vào mùa nắng sẽ tàn nhưng mùa mưa đến lại đâm chồi và phát triển rất nhanh.
Mình nhớ cứ đến mùa, người dân quê mình lại vào rừng hái trái về làm các món ăn dân dã như: nấu canh chua, kho cá... Còn lại chúng cứ chín rụng đầy gốc, không ai ngó ngàng đến".
Gần đây, Ngọc Hoà bất ngờ khi thấy trái giác trở thành một loại quả gia vị “đặc sản” xuất hiện trong món ăn của người miền Tây tại các nhà hàng hoặc để làm mứt. Thậm chí nó còn giúp người dân nơi đây có thêm thu nhập nhờ hái trái giác bán cho khách du lịch và thương lái.
Theo Ngọc Hoà, trái giác non có vị chua chát, càng lớn vị thay đổi từ chua thanh đến chua ngọt. Chúng có thể ăn trực tiếp hoặc cho vào món kho, nấu canh chua... tất cả đều mang hương vị chua chua thanh thanh, đậm chất dân dã vùng sông nước.
Ngoài quả tươi, người dân địa phương còn dùng trái giác để làm mứt, ngâm rượu,... Rượu trái giác có màu đỏ tím đẹp mắt, thơm và dễ uống mà cũng dễ say. Nhưng do không pha cồn nên nếu dùng với tỷ lệ vừa phải, rượu giác cũng giúp bữa ăn ngon miệng hơn.
Hiện tại trái giác được rao bán tại các khu chợ dân sinh miền Tây, online hoặc trang thương mại điện tử với giá 80.000 đồng/kg.
