Từ lâu, cá trê đã trở thành món ăn thân thuộc trong bữa cơm của người Việt. Nhưng ít ai biết cá trê có nhiều loại khác nhau với những đặc tính riêng: cá trê trắng, cá trê vàng, cá trê lai, cá trê phi và cá trê đen.
Trong đó cá trê đen tự nhiên là loài được ưa chuộng hơn cả trên thị trường vì thân thuộc với người dân từ xưa đến giờ. Nó có đặc điểm: màu vàng nâu hoặc xám, bao tử màu trắng xám, có hàng chấm trắng ở cơ quan đường bên.
Cá trê đen đôi khi dễ bị nhầm với cá nheo nhưng chúng ta có thể phân biệt chúng qua số lượng râu: Cá nheo chỉ có 2 râu dài trong khi cá trê đen có từ 4-6 râu dài với hiều dài thông thường vào khoảng 9.6 cm, tối đa có thể đạt mức 24.5 cm.
Cá trê đen thích sống ở tầng nước sâu hơn các loại cá trê khác và có xu hướng ẩn mình dưới những tán thực vật thủy sinh. Chúng là loài cá ăn đêm với thức ăn là các loài cá nhỏ, sâu, giáp xác và côn trùng. “Xưa cá chê đen tự nhiên có nhiều vô kể. Mình nhớ cứ đến mùa nước lên là đám nhỏ chúng mình lại rủ nhau ra đồng bắt cá trê đen. Chúng mình dùng nơm để bắt chúng – không to nhưng con nào con đó béo múp.
Mình cứ đợi giỏ có vài ba con cá trê đen là chạy đem về đưa mẹ làm món gì đó ngon ngon. Mình thích ăn cá trê đen nướng rơm, vừa thơm vừa ngọt thịt mà không có cảm giác ngấy”, anh Thái Hoàng (33 tuổi, quê Hưng Yên) nói.
Sau này mương ruộng bị lấp đất nhiều, anh Hoàng ra thành phố học tập và làm việc nên không có nhiều cơ hội trải nghiệm cảnh bắt cá trê. Thi thoảng anh về quê nhờ mẹ tìm mua cá trê đen tự nhiên nhưng khó có thể tìm được. Bởi thực tế giờ chỉ có loài cá nuôi từ các hộ gia đình.
"Muốn mua đặc sản cá trê đen tự nhiên, mẹ mình phải dặn chú trong làng chuyên đánh bắt cá ngoài đồng. Chúng có giá cao hơn một chút nhưng chất lượng thịt khỏi phải bàn. Hơn cả chúng chế biến món ăn nào cũng ngon”, anh nói.
Hiện tại trên thị trường, đặc sản này được rao bán với giá từ 120.000 đến 150.000 đồng/kg. Chị em có thể lựa chọn mua tại sạp cá của người quen ở chợ, cửa hàng thủy hải sản uy tín. “Cá trê đen có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon như: kho, chiên chấm nước mắm tỏi ớt, nướng sa tế, nấu canh… Mùa này trời se lạnh, ai được thưởng thức đặc sản cá trê kho với bát cơm trắng sẽ ngon tuyệt", anh Hoàng cho hay.
Loại cá đặc sản này chứa ít calo và chứa nhiều protein, chất béo lành mạnh, vitamin và khoáng chất. Chúng đặc biệt giàu chất béo omega-3 tốt cho hệ tim mạch và vitamin B12. Ngoài ra chúng là một sự bổ sung lành mạnh cho mọi bữa ăn, mặc dù chiên rán thêm nhiều calo và chất béo hơn nhiều so với các cách nấu cá trê ăn bằng nhiệt khô như nướng.