Tây Nam bộ là nơi có nhiều loại cá đặc sản vừa lạ vừa quen, trong đó phải kể đến cá heo. Đây là loại cá da trơn có màu sắc rất độc đáo. Chúng có đặc điểm: phần thân cá là sự kết hợp màu sắc khác nhau, chẳng hạn như đỏ và xanh; phần đuôi, vây và kỳ có màu đỏ cam rất đẹp mắt; chỉ dài ba ngón tay và dài khoảng 10 cm; con lớn nhất dài khoảng 1 gang tay, không có vảy.
Trước đây, cá heo cũng như cá linh, cá chốt… là sản vật nước ngọt bình thường ở vùng sông nước. Nhưng gần đây, chúng trở thành đặc sản nổi tiếng. "Do sự khai thác bừa bãi, nguồn cá trong thiên nhiên ít nên cung không đủ cầu. Do đó, hiện nay có rất nhiều hộ gia đình ở An Giang chuyển sang phong trào nuôi cá heo nước trong lồng bè trên sông Hậu, tại những vùng nước sạch và có dòng chảy mạnh.
Tuy nhiên sản lượng không nhiều do chúng chưa sinh sản nhân tạo, người dân muốn nuôi phải mua con giống từ Campuchia và nguồn giống khá hiếm. Con giống đem về phải nuôi dưỡng cho cứng cáp khoảng 4 tháng, sau đó đem xuống bè chăm thêm 3 tháng mới có thể bán ra thị trường", chị Khánh (33 tuổi, ngụ An Giang) cho hay.
Đặc sản này chỉ xuất hiện vào mùa nước nổi, tầm tháng 9 đến tháng 11 hàng năm. Chị Khánh cho biết, chúng không hề có manh mối liên quan nào với cá heo đại dương lẫn cá heo trên sông Mekong về cả giống loài, hình dáng và kích cỡ. Người miền Tây gọi chúng là cá heo đơn giản vì tiếng kêu "éc éc" có phần giống con heo khi được bắt ra khỏi mặt nước.
Cũng theo người phụ nữ miền Tây, cá heo hiện rất khan hiếm. Vì thế đặc sản này xuất ra thị trường bao nhiêu là các nhà hàng cao cấp, khách sạn sẽ thu mua bấy nhiêu với giá khá đắt đỏ. Theo đó vào mùa, chúng có giá dao động từ 750.000 - 800.000 đồng/kg, khoảng 35 - 40 con.
Từ cá heo, người dân miền Tây có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon như kho lạt, kho sả ớt, kho tộ, nướng, nấu canh chua, ăn kèm các loại rau hợp mùa như bông điên điển, bông súng, ngó sen... "Các món ăn được chế biến từ đặc sản này đều là món lạ miệng, được khách chọn nhiều. Thịt cá ngọt, thơm, da béo, ít xương... dễ ăn, hợp khẩu vị số đông.
Trong đó cá heo kho tộ ăn với cơm là hấp dẫn hơn cả. Đây là một món ngon không quá cầu kỳ nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ và kinh nghiệm trong chế biến", chị Khánh nói.
Ngoài ra, cá heo nướng muối ớt cũng là món ăn giản dị nhưng lại hấp dẫn nhờ sự phối hợp tinh tế giữa vị mằn mặn của cá và vị cay nồng của sả ớt. Thực khách có thể vắt thêm lát chanh, miếng dưa leo, khế và rau sống… để món ăn chuẩn vị nhất.
