Từ Hy Thái hậu là vị Thái hậu nổi tiếng trong lịch sử Trung Quốc (29/11/1835 - 15/11/1908), bà là người nắm quyền lực thực tế của triều đình nhà Thanh trong vòng 47 năm, từ 1861 tới tận khi qua đời năm 1908.
Không chỉ nổi tiếng với uy quyền, vị Thái hậu này nổi tiếng về lối sống xa xỉ, sinh hoạt cầu kỳ. Những tình tiết ly kỳ hấp dẫn về những món ăn độc lạ hay những thói quen xa xỉ đến tận bây giờ vẫn là một đề tài thú vị kiến nhiều người hiện đại muốn tìm hiểu. Trong đó, phải kể đến thói quen ăn uống cực kỳ xa hoa của vị Thái Hậu này.
Vốn là một người có tình yêu với ẩm thực, không khó hiểu khi Từ Hy Thái Hậu khá để tâm đến việc ăn uống của mình. Ngoài Ngự thiện phòng chuyên phục vụ ăn uống trong cung cấm, Từ Hy còn ra lệnh xây thêm “Bào Tây” ngay trong nội cung, mục đích là để chăm lo bữa ăn cho riêng mình Thái Hậu.
Bào Tây hay còn gọi là bếp Tây phân thành 5 phòng, chuyên làm các món mặn, chay, cơm - bánh bao - mì, điểm tâm và bánh ngọt.
Đầu bếp ở Bếp Tây biết làm hơn 400 loại bánh, 4.000 món ăn khác nhau, trong đó có các món quý hiếm như yến sào, vi cá, tay gấu…
Theo cuốn Từ Hy Thái hậu của tác giả Từ Triệt, một học giả kiêm chuyên gia nghiên cứu về triều Thanh, mỗi bữa Từ Hy Thái hậu được phục vụ 120 món khác nhau. Tuy nhiên, bà chỉ ăn vài món, mỗi món một đến hai miếng vì sợ bị đầu độc.
Từ Hi Thái hậu còn ban thức ăn thừa cho các phi tần, quan lại và thái giám, những người coi đây là một vinh dự.
Từ Hy Thái Hậu dùng hai bữa chính mỗi ngày. Trong bữa chính, có hơn 100 món ăn khác nhau được bày biện. Khi Từ Hy bắt đầu dùng bữa, Đại tổng quản thái giám Lý Liên Anh sẽ dùng những cái đũa bạc để nếm từng món ăn. Nếu cái đũa bạc chuyển sang màu đen, đồng nghĩa món ăn đó đã bị nhiễm độc và sẽ không được ăn.
Ngoài ra, mỗi ngày còn 2 bữa ăn nhẹ với 40 đến 50 món, ít nhất phải bao gồm 20 đĩa thức ăn. Dụ Đức Linh trong “Thanh cung nhị niên ký” viết lại: “Từ Hy am hiểu ẩm thực, sự hiểu biết của bà về ẩm thực đều khiến cho những bậc chuyên gia phải kinh ngạc”.
Về đồ uống, Từ Hy Thái hậu thích các loại trà hoa. Bà đặc biệt thích uống trà và đặc biệt kỹ tính trong việc thưởng trà. Nước dùng để pha trà phải được lấy về trong ngày từ núi Ngọc Tuyền, các loại hoa dùng để ướp trà như hoa hồng, hoa nhài phải là hoa tươi vừa được hái sau đó được trộn với trà khô, khi pha vừa có hương thơm của hoa quyện trong hương trà. Thái hậu dùng ly bạch ngọc uống trà, trên khay vàng đặt 3 chiếc ly bạch ngọc, ở giữa là trà, hai bên đặt hoa, 2 thái giám dâng khay trà lên bẩm rằng: “Lão phật gia trà đã được rồi!”. Sau khi thái giám bẩm vậy, Từ Hy mới bắt đầu thưởng trà.
Cuộc sống xa hoa của Từ Hy Thái Hậu cho đến nay vẫn là một chủ đề thú vị nhận được sự quan tâm của nhiều người yêu thích tìm hiển nền văn hóa truyền thống Trung Hoa.