“Nước Mỹ đã sinh ra những nhà hàng di động nhưng Việt Nam mới là thiên đường ẩm thực đường phố. Không đâu lại có văn hóa ẩm thực đa dạng như nơi này”, lời nhận xét chung về ẩm thực Việt được đăng tải trên một tờ báo nổi tiếng của Mỹ. Câu nói ngắn gọn nhưng khái quát ấy phần nào đã nói lên đúng bản chất văn hóa ẩm thực ở mảnh đất hình chữ S.
Gọi là “thiên đường” nên ẩm thực Việt giống như một “vùng trời” rộng lớn, khám phá hoài không hết. Ngoài những món ăn vô cùng bắt mắt, hấp dẫn, có không ít món lại mang ngoại hình kỳ dị khiến thực khách chỉ nhìn thôi đã sợ đến nỗi muốn bỏ chạy. Thế nhưng, nếu đủ can đảm thử một lần, họ sẽ kinh ngạc mà phát hiện ra, ngoại hình và chất lượng món ăn là 2 thứ đối lập nhau chan chát. Ẩn sau cái vẻ ngoài khó ưa ấy lại là một món ăn vô cùng ngon miệng, hương vị tinh tế không đâu có được, không thể nào trộn lẫn giữa hằng hà sa số món ăn.
Thắng cố:
Thắng cố là món ăn truyền thống của người H’Mông, có nguồn gốc từ vùng núi Hà Giang, phía Đông Bắc và dần được ưa chuộng bởi toàn bộ những người dân tộc thiểu số vùng núi phía Bắc.
Trước kia, thắng cố truyền thống được chế biến từ một con ngựa, không bỏ đi bất cứ thứ gì kể cả phần ruột già không được loại bỏ phân. Sau này, thắng cố được các dân tộc khác cải biến thêm thịt bò, trâu, … và sáng tạo ra nhiều loại công thức nấu khác nhau mang đặc trưng của từng dân tộc. Tuy nhiên, thắng cố ngon nhất vẫn là thắng cố ngựa ở vùng Bắc Hà, Mường Khương, Sa Pa - Lào Cai.
Món thắng cố nổi tiếng của đồng bào Tây Bắc.
Món thắng cố được sử dụng 12 loại gia vị khác nhau như thảo quả, hoa hồi, quế chi, sả, gừng… và cuối cùng là thắng cố - một loại gia vị quan trọng không thể thiếu.
Nhiều người vẫn bảo rằng, món ăn này có phần “bốc mùi” vì phần nội tạng của ngựa được làm không sạch. Thế nhưng kỳ thực, mùi đặc trưng của món ăn này đến từ các loại gia vị mà người đầu bếp đã gia giảm trong quá trình chế biến.
Đối với nhiều du khách, nhất là du khách nước ngoài, chỉ cần ngửi mùi của món ăn này đã là việc vô cùng khó khăn. Tuy nhiên, nếu ai đó không vội vàng bỏ cuộc, thưởng thức món ăn này thì họ sẽ khám phá thấy đây đích thị là một trải nghiệm vô cùng thú vị. Vị ngọt mềm của thịt ngựa, vị béo của phần nội tạng hòa quyện với những gia vị thơm nồng sẽ khiến bạn thực sự “mê ngay từ lần thử đầu tiên”.
Tiết canh
Là một món ăn độc đáo của nền ẩm thực Việt Nam, tiết canh được xem là một vị thuốc vì theo quan niệm của người xưa với quan niệm: “huyết tươi là một vị thuốc bổ màu nhiệm”.
Nguyên liệu chính để chế biến món ăn khoái khẩu này là tiết tươi động vật như vịt, lợn, dê… pha với một chút nước mắm hoặc nước muối để tránh cho tiết khỏi đông trước khi trộn với những thành phần khác.
Được làm từ tiết động vật tươi, món tiết canh khiến nhiều người phải rùng mình khi nhìn thấy.
Trong bát tiết canh sẽ có sụn, thịt hoặc nội tạng động vật thái nhỏ cho vào bát rồi múc tiết đã được hãm từ trước cho vào cùng.
Đây là một món ăn khá phổ biến đối với người Việt nhưng chưa từng là món ăn của một nơi nào trên thế giới. Nnhiều người sẽ cảm thấy rằng thật “kinh dị” khi động đũa vào món ăn này vì giống như đang… “ăn máu sống”. Thế nhưng, nếu đã thử một lần món ăn quái dị này rồi, chắc hẳn bạn phải tấm tắc khen ngon đấy.
Vị ngọt của tiết động vật không bị đánh mất sẽ tan trong miệng, một vị mặn của nước mắm cùng với những miếng sụn, thịt nằm lẫn vào trong đấy được ăn kèm với rau gia vị sẽ tạo nên một tổng thể món ăn vô cùng ngon miệng và chắc chắn bạn sẽ không bao giờ quên được.
Thịt chuột đồng
Tuy không được gọi là phổ biến lắm, thế nhưng thịt chuột cũng được xếp vào món ăn vô cùng đặc biệt của ẩm thực Việt Nam.
Thịt chuột đồng được xem là đặc sản của một số vùng miền.
Tại một số vùng miền ở miền Bắc như Từ Sơn (Bắc Ninh), Thạch Thất, Hoài Đức (Hà Nội)… thịt chuột còn là một món ăn không thể thiếu trong những dịp lễ Tết quan trọng. Có những nơi, thịt chuột được xem là món ăn vô cùng xa xỉ khi 1 đĩa thịt đã chế biến được bán với giá vô cùng đắt đỏ.
Mùa săn chuột đồng được diễn ra vào khoảng từ tháng 9 đến tháng 11 âm lịch. Thời điểm này, tại các phiên chợ quê, gian hàng thịt chuột chính là nơi hấp dẫn khách mua hàng nhất.
Từ chuột đồng, người ta có thể chế biến được rất nhiều món ăn như chả chuột, thịt chuột rang muối, chuột hấp lá chanh…
Từ thịt chuột, người ta có thể chế biến được nhiều món ăn như: thịt chuột hấp lá chanh, chả chuột, thịt chuột xào hành tỏi, chuột rang muối… Nhiều người đánh giá, thịt chuột là nguyên liệu nấu ăn thơm ngon hơn cả thịt gà. Thịt chuột đồng có vị béo, ngọt thơm ngon, vị thịt dai mềm và có hương vị đặc trưng khó lẫn.
Thế nhưng không ít người sẽ “run rẩy” khi biết món ăn này trên bàn và chắc chắn không phải ai cũng dám thưởng thức vì chuột là con vật bẩn thỉu, hôi hám, mang nhiều bệnh tật cần phải tránh xa.
Chả rươi
Rươi là sinh vật sống vùng nước lợ miền Bắc, thường chỉ xuất hiện vào những mùa mưa, nắng thất thường cuối tháng 9, đầu tháng 10. Rươi được coi là nguồn thức ăn bổ dưỡng và quý giá.
Những con rươi lúc nhúc khiến nhiều người khiếp sợ.
Từ những con rươi tươi rói được thu hoạch về, qua những bàn tay khéo léo của người nội trợ đã chế biến ra rất nhiều món ngon, mang hương vị đặc trưng riêng biệt như: chả rươi, mắm rươi, rươi hấp, nem rươi, rươi kho, rươi xào củ niễng, thậm chí có nơi còn làm canh riêu rươi… Thế nhưng, chả rươi là một trong những món đặc biệt và “có tiếng” hơn cả.
Nguyên liệu chính cho các món ăn gồm có trứng gà, thịt băm, rươi, hành, thì là, ớt, vỏ quýt hôi… Sau khi làm sạch rồi trụng qua nước sôi để “làm lông”. Sau khi làm sạch phần rươi thì cho tất cả những nguyên liệu đã chuẩn bị vào cùng với nhau và đánh nhuyễn.
Chả rươi là một trong những món ăn vô cùng đặc biệt có hương vị hấp dẫn.
Khi hỗn hợp đủ dẻo, người ta sẽ đưa lên chảo rán. Món rươi thành công khi có phần vỏ ngoài vàng ruộm màu cánh gián, ruột mềm ngọt đậm. Món này sẽ được ăn kèm với rau mùi, rau thơm, nước mắm chanh tỏi ớt…
Món ngon là vậy, nhưng nếu ai đã một lần trực tiếp nhìn rươi sống, chắc cũng khó lòng mà không kinh sợ khi nhìn cảnh hàng nghìn con “giun” lúc nhúc trọng chậu trước khi chế biến.
Món ăn từ côn trùng
Nhộng, châu chấu, dế mèn, ấu trùng ong, bọ cạp, kiến… trong mắt của nhiều người đều được liệt vào hạng không “đếm xỉa” để làm nguyên liệu món ăn. Thế nhưng, trên thế giới, có nhiều quốc gia cũng sử dụng những loại côn trùng này làm thức ăn vì những giá trị dinh dưỡng hiếm có của nó. Tuy vậy, với một số người, đây vẫn là món ăn thách thức sự can đảm.
Món ăn được chế biến từ côn trùng đang thực sự thách thức sự can đảm của thực khách.
Hầu hết những loại côn trùng này sẽ được chiên giòn lên với bí quyết vô cùng đặc biệt để tạo nên 1 hương vị khó quên. Côn trùng chiên giòn cũng là món ăn đặc trưng của đồng bào Khmer Nam Bộ khi ngồi trên bàn nhậu.
Hương vị riêng không thể lẫn đi đâu được, món ăn từ côn trùng trở thành một trong những món ăn khoái khẩu. Nhiều người khi thấy món ăn này chắn chắn sẽ phải “khóc thét” lên vì sợ, thế nhưng khi đã thử một lần rồi, đảm bảo rằng bạn sẽ không bao giờ quên. Vị bùi của côn trùng chiên giòn, vị ngọt kèm với mùi thơm đặc trưng sẽ vô cùng kích thích vị giác của bạn.
Mắt cá ngừ:
Cá ngừ là nguồn thực phẩm vô cùng bổ dưỡng và được chế biến ra khá nhiều món ăn vô cùng phong phú. Đối với những con cá ngừ đại dương với trọng lượng cơ thể lớn thì phần mắt của nó vô cùng lớn. Thế nên, khi chế biến món ăn này, chắc chắn nhiều người sẽ vô cùng “khiếp vía”.
Mất cá ngừ đại dương.
Những con mắt đen này theo nghiên cứu có giá trị dinh dưỡng rất cao, đặc biệt chúng giàu DHA và Omega 3 - hai loại chất cực kỳ tốt cho não bộ. Do đó, tuy nhìn ghê rợn nhưng nhiều người vẫn lấy can đảm ăn thử để hưởng được nguồn dinh dưỡng quý giá này.
Được biết, món mắt cá ngừ “ghê rợn” này là đặc sản của Phú Yên. Đã từng phổ biến ở khá nhiều nước như Nhật Bản, Hàn Quốc… nhưng do nền ẩm thực mỗi quốc gia khác nhau nên cách chế biến sẽ có chút khác biệt.
Ở Việt Nam, món mắt cá ngừ được chế biến thành khá nhiều món ăn đa dạng như cách thủy, nấu canh, tiềm thuốc bắc… Món ăn này có giá trị dinh dưỡng rất cao.
