Hòa cùng không khí đoàn viên ấm áp, mâm cỗ đón Trung thu không chỉ có sắc nâu đậm đà từ những chiếc bánh nướng hay màu trắng dung dị của bánh dẻo mà còn có sắc xanh ngọc thạch của các món ăn từ cốm như bánh cốm, chả cốm hay xôi cốm. Cốm xanh là một thức quà thơm lành từ lúa nếp, với sự sáng tạo của người làm bếp đã chế biến ra được rất nhiều món ăn ngon mang đậm hương vị quê nhà.
Nếp được chọn phải là loại thật chất lượng, chính vì vậy nếp hoa vàng luôn được ưu tiên lựa chọn vì hạt nhỏ và tròn trịa hơn những loại khác. Trải qua các công đoạn sàng, rang rồi giã thật đều tay, tốn rất nhiều thời gian và công sức, thành quả thu được là loại hạt nếp dẹt, mềm, xanh nhạt và thơm một mùi dịu nhẹ. Mỗi quy trình đều được chăm chút kỹ lưỡng để có được từng hạt cốm chất lượng, như thế mới có thể chế biến ra những món ăn thật ngon.
Trong số các món ăn làm từ cốm trong ngày trung thu thì món xôi cốm là món phổ biến nhất. Vẫn là hương vị cốm nồng nàn, ấy mà khi chế biến thành món xôi dẻo thì từng hạt cốm lại mang một vị ngon dung dị khác của mùa thu. Xôi cốm được làm từ đậu xanh, cốm non và dừa nạo. Để món ăn được thực hiện một cách chỉnh chu thì các nguyên liệu cần phải được chuẩn bị sẵn trước.
Đậu xanh cần phải được ngâm nửa ngày rồi mang đi hấp chín, nghiền thật nhuyễn. Dừa được xào cùng đường trắng, giữ trên lửa riu riu. Đồ xôi cốm bằng cốm và đậu xanh đã được chế biến, hấp từ 7-10 phút và đảo đều tay để hạt cốm săn mà món ăn không bị nát. Cuối cùng, xôi được trộn với dừa và món xôi cốm đã được ra đời như thế. Tổng thể món ăn mang mùi vị đồng quê vừa ngon vừa dân dã, tưởng chừng như không hợp mà hóa ra lại hòa quyện mượt mà với nhau đến thế. Vị ngọt ngào từ dừa, độ bùi của đậu xanh và hương lúa nếp thoang thoảng tỏa ra từ cốm khiến người ăn cảm thấy tinh túy của mùa thu đã được gói gọn trong món ăn này, tròn đầy và đủ vị.
Chả cốm cũng là một thức quà dễ tìm thấy trên những mâm cỗ ngày thu. Vẫn là những nguyên liệu quen thuộc như giò sống, nước mắm, gia vị, nhưng được điểm xuýt thêm cốm non đặc biệt từ làng Vòng, vậy là món ăn đã khác biệt hơn hẳn. Các nguyên liệu được trộn với nhau thật kỹ, nêm nếm cân chỉnh gia vị rồi nặn thành hình tròn dẹt và được hấp sơ trước khi mang đi chiên vàng. Màu vàng óng ả từ miếng chả chiên, độ béo ngậy từ giò sống kết hợp cùng cốm non tạo ra một món ăn tinh tế không kém xôi cốm.
Một hương vị thanh đạm, nhẹ nhàng khác từ cốm xanh, chè cốm. Chè cốm có lẽ còn là một món ăn lạ vị với con người phương Nam nhưng lại quá đỗi thân quen với người Hà Nội. Vị chè thanh mát, ngọt dịu và mùi thơm của cốm cứ mặc nhiên hòa quyện với các nguyên liệu khác như đậu xanh, nước cốt dừa, bột sắn, lá dứa mà không hề khiên cưỡng chút nào.
Sẽ là một thiếu sót lớn khi nhắc đến cốm mà bỏ quên món bánh cốm xanh rì này. Bánh cốm có lẽ là một thức quà được người ta mang theo nhiều nhất mỗi khi rời Hà Nội. Món bánh vốn dĩ đặc biệt hơn so với những món ngon làm từ cốm khác là vì từng hạt cốm đã được hòa quyện rất dẻo và mềm mịn cùng đường kính, lấp ló bên giữa là nhân đậu xanh bùi ngọt. Vừa nhỏ gọn, cùng vị ngon độc đáo không nơi nào có, đã khiến bánh cốm trở thành món ăn trứ danh khiến ai cũng muốn một lần được thử khi đặt chân đến Hà thành.
Mùa thu đoàn viên không chỉ được lấp đầy bằng những hộp bánh nướng công phu, hoa mỹ mà còn có cả sự góp mặt của những món ăn dân dã làm từ cốm. Tuy không phải là món ăn phổ biến như những chiếc bánh Trung thu song những món ăn từ cốm lại khoác lên mình dáng vẻ gần gũi, đơn giản chứa chan một mùa tình thân đầy ấm áp. Nhìn thấy món cốm, người ta cũng phần nào đoán được thu đã thực sự về rồi.
